Białka (polipeptydy) są najważniejszymi składnikami budulcowymi tkanek organizmu. Wchodzą w skład mięśni, krwi, chrząstek, skóry, sierści, paznokci, piór, kopyt, rogów. Białka występują zarówno w organizmach zwierzęcych jak i roślinnych.
Skład białka: C 50-54%; O 19-24%; N 15-18%; H 6-8%; S 0,3-3%; P 0-0.5%. W niektórych białkach występują jeszcze jony manganu, cynku, molibdenu, chloru, jodu, żelaza, miedzi, kobaltu, fluoru i innych. Białka to związki wielocząsteczkowe zbudowane z 20 różnych aminokwasów połączonych wiązaniami peptydowymi.
Białko ścina się pod wpływem: temperatury, kwasów, zasad, alkoholu, soli metali lekkich i ciężkich i roztworu cukru. Jest to proces nieodwracalny i nosi nazwę denaturacji.
Reakcje charakterystyczne na wykrywanie białka to:
– reakcja biuretowa, jeżeli na roztwór białka podziałamy wodorotlenkiem miedzi białko ścina się i zmienia barwę na ciemnofioletowy kolor
-ksantoproteinowa, jeśli podziałamy stężonym kwasem azotowym (V) to białko najpierw się ścina, a potem żółknie.
Białka: PROSTE (albuminy, globuliny, histony, protaminy, skleroproteiny)
ZŁOŻONE (fosfoproteidy, glikoproteiny, nukleoproteidy, chromoproteidy)
BIAŁKA,
biopolimery zbudowane z reszt aminokwasów (aminokwasy) połączonych wiązaniem peptydowym (-CO-NH-), występujące we wszystkich organizmach żywych; cząsteczki białek mogą być zbudowane z jednego lub wielu łańcuchów peptydowych i przyjmować różne kształty, najczęściej spotykane to sferoidalne (białka globularne, rozpuszczalne w wodzie) i włókienkowe (białka fibrylarne, nierozpuszczalne w wodzie); pod wpływem wielu czynników ulegają denaturacji (denaturacja białka). Białka stanowią podłoże lub uczestniczą w wielu procesach fizjologicznych i metabolicznych; zależnie od pełnionej funkcji dzieli się je na: transportujące, przechowujące, strukturalne, regulatorowe, toksyny, przeciwciała (immunoglobuliny), hormony, enzymy i białka kurczliwe; funkcje mogą spełniać samodzielnie (np. albuminy) lub w połączeniu z niebiałkowymi substancjami (np. nukleoproteiny); białka są niezbędnym składnikiem pożywienia.
Glukoza C6H12O6- cukier prosty
Glukoza jest związkiem szeroko rozpowszechnionym w przyrodzie. Powstaje w roślinach zielonych w procesie fotosyntezy:
6CO2 + 6H2O = C6H12O6 + 602
Szczególnie dużo glukozy zawiera sok winogronowy, stąd zwyczajowa nazwa glukozy – cukier gronowy. Glukoza ma właściwości redukcyjne.
Jest to tzw. Reakcja „lustra srebrnego”.
Ag2O + C6H12O6 = 2Ag + C6H12O7
Z punktu widzenia budowy cząsteczki glukoza jest monocukrem.
Zastosowanie: Glukozę stosuje się jako reduktor do produkcji luster i bombek choinkowych oraz w przemyśle tekstylnym do nadawania połysku tkaninom. Ponadto ma zastosowanie w cukiernictwie, w lecznictwie jako środek wzmacniający serce i w schorzeniach wątroby.
(lekarstwa, sztuczny miód, glukoza spożywcza, banki choinkowe, lustra, tkaniny)
GLUKOZA,
glikoza, dekstroza, cukier gronowy, monosacharyd, aldoheksoza; występuje we wszystkich organizmach żywych; główne źródło energii potrzebnej do procesów życiowych, także substancja macierzysta wielu związków; u roślin powstaje w wyniku fotosyntezy, u zwierząt jest dostarczana z pożywieniem lub w procesie glukoneogenezy; stosowana w lecznictwie w stanach wyczerpania, chorobach serca i in. oraz w przemyśle spożywczym, fermentacyjnym.
Sacharoza C12H22O11
Z punktu widzenia cząst. jest dwucukrem (disacharydem), otrzymana jest z buraków i trzciny cukrowej.
Sacharoza jest bezbarwnym ciałem stałym o budowie krystalicznej. Jest nietoksyczna, ma słodki smak i bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie
MIÓD:
C12H22O11 + H2O = C6H12O6 + C6H12O6 glukoza, fruktoza
Sacharozę stosuje się w przemyśle spożywczym do słodzenia i konserwowania niektórych potraw, w cukiernictwie i w przemyśle farmaceutycznym do produkcji leków
(lekarstwa, soki, syropy, ciastka, cukierki, kompoty)
SACHAROZA,
cukier trzcinowy, cukier buraczany, disacharyd o słodkim smaku, najpopularniejszy środek słodzący; na skalę przemysłową otrzymywany z trzciny cukrowej i buraków cukrowych. Zob. też Sacharydy.
