Dramat polityczny Odprawa posłów greckich powstał w latach 1565-1566 pod wpływem zainteresowania Kochanowskiego antykiem.
Elementy typowo polskie
Krytyka niezdecydowania i krótkowzrocznoci króla Priama (to Zygmunt August);
Troja symbolizuje Polskę;
Przygotowania do obrad – agitacja, korumpowanie posłów;
Tytułowanie dostojników trojańskich (w Polsce starostowie, marszałkowie);
Uciszanie obradujcych na sali uderzeniem laski o podłogę;
Głosowanie przez rozstpienie na różne strony;
Krytyka prywaty, przekupstwa;
Krytyka lekkomylnoci młodzieży;
Mowy na posiedzeniu Rady (ostre i burzliwe);
Osoby, takie jak Antenor nie maj siły przebicia wobec krzykaczy
i demagogów takich jak Iketaon;
Przedkładanie swojego prywatnego interesu nad sprawiedliwoć i dobro ogółu.
Problematyka utworu
v Kochanowski był przekonany, że trwałoć każdego państwa zależy od praworzdnoci, sprawiedliwoci i postawy rzdzcych. Przykład Troi umożliwił poecie krytykę społeczeństwa szlacheckiego, pozwolił wytknć słaboci i ostrzec przed następstwami braku poszanowania prawa;
v Kochanowski mówi o moralnej odpowiedzialnoci jednostki za losy państwa;
v Dramat Kochanowskiego rozważa również problem moralny wojny i pokoju.
Tragizm dramatu
Tragicznym bohaterem jest w Odprawie … bohater zbiorowy – miasto Troja. Przedstawiony w utworze konflikt nie ma cech typowego konfliktu tragicznego, gdyż nie mamy do czynienia ze starciem racji równorzędnych.
Z jednej strony jest dobro Troi i jej mieszkańców, z drugiej za szczęcie rodzinne, a może tylko duma z posiadania najpiękniejszej kobiety wiata.
Cechy wspólne Odprawy… i tragedii antycznej
Temat Odprawy… zaczerpnł Kochanowski z mitologii i z Iliady Homera;
Zbudował schemat podobny do budowy tragedii antycznej. Utwór otwiera prolog, który wprowadza w zasadniczy konflikt dramatu. Po nim następuje pięć epeisodionów przeplatanych stasimonami.
Poeta nie wprowadził na scenę większej iloci postaci;
Podporzdkował się zasadzie jednoci trzech jednoci:
Czasu – około 6-8 godzin czasu akcji z czasem przedstawienia;
Miejsca – fabuła rozgrywa się w tym samym rodowisku przestrzennym;
Akcji – konflikt między Aleksandrem i Antenorem (fabuła jest jednowtkowym układem zdarzeń).
Różnice między Odpraw… a tragedi antyczn
Poeta pominł parodos i eksodos;
Zgodnie z poetyk renesansow Kochanowski umiecił po prologu scenę
nie posuwajc akcji, ale scenę majc na celu wzruszenie widzów;
Odmienna jest również rola chóru, którego pieni maja luny zwizek
z biegiem wydarzeń.;
Tragedia ta nie koncentruje się wokół wybitnej postaci mitycznej lub historycznej;
Wydarzenia nie wynikaj z woli bogów i winy przodków, lecz s dziełem ludzi. Nie ma więc w Odprawie… fatum, które decyduje o przyszłoci, gdyż zgodnie z duchem renesansu człowiek sam kształtuje swój los i potęgę, albo też słaboć własnego kraju;
Brak u Kochanowskiego tzw. konfliktu tragicznego – osi wokół, której rozwija się cała akcja;
Nie ma w Odprawie… charakterystycznego dla dramatu antycznego stopniowego rozwoju akcji,która potęguje napięcie, aby mieć ujcie w katastrofie – klęsce lub mierci bohatera.
Charakterystyka Antenora
Patriota, oddany sprawom państwa i obywateli;
Sprawiedliwy, poważny, rozsdny, dostojny, zrównoważony;
Jest nieprzekupny – zawsze uczciwy;
Liczy się dla niego poszanowanie prawa, miłoć do ojczyzny;
Prawda jest dla niego wartoci absolutn;
Kieruje się dobrem państwa;
Czyni zabiegi o pokój;
Umie przedstawić rzeczowe, zwięzłe argumenty.
Charakterystyka Aleksandra
q Obojętny na sprawy państwa i obywateli;
q Nie umie przedstawić rzeczowych argumentów, więc posługuje się demagogicznymi hasłami;
q Dumny, lekkomylny, gwałtowny;
q Prawda – to dla niego tylko kwestia interpretacji i punktu widzenia;
q Przekupny;
q Dopuszcza się pomówień, oszczerstw i szantażu;
q Egoista, cechuje go prywata.
Charakterystyka Priama
Niezdecydowany;
Chwiejny;
Krótkowzroczny;
Udziela milczcego przyzwolenia na działanie Aleksandra;
Odpowiedzialnoć za dokonanie wyboru zrzuca na członków Rady;
Miłoć ojcowska paraliżuje jego działania.
Obraz polskiego Sejmu
Obrady Rady królewskiej będcej odpowiednikiem polskiego sejmu s burzliwe i chaotyczne. Posłowie nie przedstawiaj rzeczowych argumentów tylko rozbudzaj emocje u swych słuchaczy – stosujc demagogiczne hasła. Marszałkowie uciszaj zebranych stukaniem laski. Głosowanie odbywa się najczęciej przez rozstpienie się posłów na różne strony. Codziennoci polskiego Sejmu s zakulisowe ustalenia, korupcja, oszczerstwa i szantaż.
Kassandra – błkajca się po placu kapłanka Appolina, która wzbudza trwogę
i niechęć, gdyż nikt nie potrafi zrozumieć jej słów. Jest symbolem daremnego ostrzegania.
