Ludowość jako element romantycznego światopoglądu. Omów problem na podstawie fragmentów Świtezianki Adama Mickiewicza (zwróć uwagę na bohaterów ballady, jej nastrój i zawarty w niej obraz natury) oraz innych utworów poety.
Romantyzm to epoka literacka, w której światopogląd jest kreowany poprzez ludzkie uczucia . Bardzo często w dziełach odwoływano się do wierzeń i poglądów ludowych, ponieważ dostrzegano w nich lepsze wyrażanie natury człowieka oraz kontakt ze światem irracjonalnym. Adam Mickiewicz w swych utworach także wprowadza motywy ludowe.
Ballada ,,Świtezianka” opowiada historię pewnej pary. Akcja utworu rozgrywa się nad brzegiem jeziora Świteź. Strzelec zakochany w swej ukochanej, składa jej przysięgę wierności. Niestety, złamał ją, kiedy ujrzał piękną kobietę, wyłaniającą się z jeziora Świteź. Mężczyzna uległ jej nawoływaniom. Okazało się, że to ta sama dziewczyna, której obiecywał wierność. Strzelec został wystawiony na próbę i nie dał rady. Ona się rozgniewała, a jezioro pochłonęło kochanków w swe głębie. Odtąd dziewczyna chodzi po tafli zbiornika, a strzelec pokutuje pod pobliskim modrzewiem. Dziewczę było prawdopodobnie nimfą pobliskiego jeziora. Utwór podejmuje temat kary za zbrodnię. Zwiera także wątek miłosny.
Bohaterami są postaci fantastyczne. Ona jest nimfą, a on prowincjonalnym strzelcem. Boginka to postać tajemnicza, która kieruje losami i wystawia na próbę młodzieńca. Jest typową kreaturą ze świata pozazmysłowego.. Strzelec to młodzieniec zakochany w nimfie, do tego stopnia, że obiecuje jej wierność, nie myśląc o ewentualnych skutkach swej decyzji. Jest bohaterem nieszczęśliwie zakochanym. Na skutek złamania obietnicy oraz zdrady ukochanej musi ponieść karę. Nimfa ostrzegała go o tym, jednak on nie sądził, że ta wina zostanie aż tak rygorystycznie ukarana. Kara ta była nieunikniona, nawet dla kochanka. Pokazuje to bezwzględność wyroku wobec wszystkich winnych.
W utworze panuje atmosfera tajemniczości. Autor nie określa, kim naprawdę była dziewczyna. Wokół panuje cisza i spokój a z jeziora wyłania się piękna kobieta. Jest to zjawisko paranormalne i niewytłumaczalne. Mickiewicz pokazał w ten sposób istnienie świata pozazmysłowego, który jest ściśle związany z ziemskim i ingeruje oraz kontroluje jego losy. W utworze panuje też atmosfera grozy. Akcja rozgrywa się w nocy, na odludziu, słychać powiew wiatru. To właśnie natura nadaje atmosferze charakter groźny, gdyż wymierza wyrok strzelcowi, który zostaje pochłonięty przez wody Świtezi. Jest to zjawisko irracjonalne. Mickiewicz ukazuje, że przyroda jest nieodkryta przez człowieka i nie da mu się podporządkować.
Motyw ludowości pojawia się w wielu utworach naszego wieszcza. Bohaterowie ludowi i fantastyczni występują także w balladzie ,,Romantyczność”, gdzie ukazano historię Karusi, która widuje ducha swego ukochanego. Innym przykładem może być II część ,,Dziadów”. Tam przedstawiono ludowyobrzęd wywoływania duchów zmarłych przez miejscową ludność. Mickiewicz ukazuje w napisanych przez siebie dziełach pewien uniwersalny system moralny i karanie jego łamania, często przez naturę. Przykładem może być ballada ,,Lilie”, w której Pani zabiła swego męża, aby ukryć zdradę, za co ostatecznie została ukarana. Często poruszanym tematem przez Mickiewicza jest miłość. Można ją dostrzec w IV części ,,Dziadów”, w której ukazano nieszczęśliwe zakochanie Gustawa.
Ludowość w tworzeniu romantycznego światopoglądu odgrywa ważną rolę. Jest to dobry sposób na prezentację kontaktu ludzi ze światem irracjonalnym. Ten motyw zawiera wartości moralne, które są niedostrzegalne lub zostały zapomniane przez uczonych. Zastosowanie takiego motywu daje możliwość wprowadzenia fantastyki i buduje scenerię typową dla dzieł romantycznych.
