Nadejście islamu nie zmieniło wiele w literaturze pięknej. Za życia Muhammada, który niezbyt cenił poezję, pojawiło się wielu panegirystów Proroka, np. Hassan Ibn Sabit. Okres panowania tzw. kalifów sprawiedliwych (632 661) nie wyróżnił się żadnymi specyficznymi cechami. Pierwsze, nieśmiałe sygnały zmian dostrzec można za Umajjadów (660 750) jest to przede wszystkim miłosna „liryka miast Al-Hidżazu”. Wśród najciekawszych twórców tego nurtu wymienić należy Umara Ibn Abi Rabi’ę i Kajsa Ibn Mulawwaha, znanego jako „Madżnun Lajla”, czyli „oszalały z miłości do Lajli”. Jego półlegendarne życie stało się w późniejszym czasie znanym motywem literackim w poezji nie tylko arabskiej, ale także perskiej, tureckiej i innych. Nurt poezji religijno-politycznej reprezentują poeci związani z kręgami szyickimi, Al-Kumajt i Kusajjir. Jednakże najwybitniejszymi przedstawicielami poezji umajjadzkiej pozostają dworscy poeci z Damaszku: Al-Dżarir, Al-Farazdak i Al-Achtal, którzy toczyli ciągłe poetyckie spory o palmę pierwszeństwa. Dowodem ich rywalizacji jest przede wszystkim zbiór satyr nazywany Naka’id Al-Dżarir wa-al-Farazdak (poetyckie spory Al-Dżarira i Al-Farazdaka). Za Umajjadów zaczyna się również rodzić klasyczna proza arabska, znane są także opowiadania ludowe wykorzystywane przez późniejszych twórców. Pod koniec tego okresu pojawiają się zaczątki prozy literackiej. Za jej twórcę uważany jest pochodzący z Persji Ibn al-Mukaffa, tłumacz na arabski zbioru bajek zwierzęcych Kalila i Dimna, opartych na indyjskim zbiorze Pańczatantra.
Z przejęciem władzy przez Abbasydów (panowali do 1258) łączy się prawdziwy przewrót powiązany z powstaniem nowych gatunków literackich i nowych sposobów wyrazu. To za ich panowania piśmiennictwo i cała kultura arabsko-muzułmańska sięgnęły szczytu. Istotne wydaje się tło tych przemian. Abbasydzi nie prowadzili już polityki podbojów. To za ich poprzedników kalifat arabsko-muzułmański ogarnął tereny od południowej Europy po Chiny. Zajmując kolejne tereny, Arabowie natrafiali na stare, zasiedziałe kultury pisma: starożytną Persję Sasanidów, Bizancjum, tereny zajmowane niegdyś przez bogate cywilizacje Egiptu, Mezopotamii i Syrii. Islam jako kultura (również, choć w nieco mniejszym stopniu jako religia) zawsze był bardzo chłonny. Potrafił w sposób twórczy przejmować elementy kultur zastałych, nie tyle doprowadzając do ich zaniku, co włączając ich dorobek do własnego systemu cywilizacyjnego. W efekcie tych tendencji kultura arabsko-muzułmańska jest dość eklektycznym, a mimo to zwartym systemem o dużej sile oddziaływania na zewnątrz.
