Na czym polega mesjanizm narodowy w widzeniu ksiedza Piotra? Bóg nie odpowiedzial dumnemu Konradowi, miotajacemu sie w celi pod presja uczucia, ale odpowiedzial skromnemu duchownemu – Piotrowi (nazywal siebie prochem i niczem ). Ksiadz Piotr przezyl widzenie, które jest odpowiedzia Boga – mistycznym uniesieniem, w którym dane jest mu widziec dzieje Polski i jej przyszlosc. Wizja jest romantyczna realizacja hasla mesjanizmu narodowego, bo ksiadz Piotr widzi dzieje Polski ulozone na wzór dziejów Chrystusa – meczenstwo polskiego narodu ma zbawic inne ludy walczace o wolnosc. Widzenie ksiedza Piotra: 1. Spojrzenie z lotu ptaka – splatane drogi wiodace na pólnoc, mnóstwo wozów wiozacych Polaków na Sybir. Porównanie cara do biblijnego Heroda – mordercy dzieci. 2. Wizja pojedynczego czlowieka, który ocalal i bedzie wskrzesicielem narodu. Jego imie – czterdziesci cztery (mesjanizm jednostki). 3. Naród zwiazany i Europa, która nad nim sie uraga . Wizja procesu na wzór losów Chrystusa. Porównanie Gala (Francja) do Pilata, który umywa rece , ale jednak wydaje wyrok. 4. Droga krzyzowa – Naród-Chrystus dzwiga krzyz ukuty z trzech ludów (trzy zabory), a ramiona rozciaga na cala Europe. 5. Ukrzyzowanie – na wzór Matki Boskiej Naród oplakuje matka Wolnosc. W bok rani go zoldak Moskal. 6. Wniebowstapienie – Naród unosi sie ku niebu w bialej szacie, lecz przemienia sie w portret wybawcy – namiestnika wolnosci. Wizja jest niejasna. Postac o trzech obliczach stoi na trzech stolicach i trzech koronach – pognebienie zaborców. Powtarza sie jego imie – czterdziesci cztery. Obrazy z Widzenia ksiedza Piotra sa niejasne, pelno w nich symboli, niedomówien i zagadek (podobnie jak w objawieniach biblijnych, np. Apokalipsa sw. Jana). Losy narodu polskiego ukazane sa wyraznie na wzór dziejów Chrystusa, poszczególne zdarzenia maja swoje analogie – dlatego cala wizja jest literacka realizacja koncepcji: Polska Chrystusem narodów (mesjanizm).
