Liryka patriotyczna i spoleczna Marii Konopnickiej Liryka spoleczna – opisy najbardziej pokrzywdzonych grup spolecznych, najczesciej dzieci. Apeluje do spoleczenstwa. Jedna z takich grup, wedlug M. Konopnickiej, byli chlopi, którzy zostali uwlaszczeni po powstaniu styczniowym. Sa wolni tylko teoretycznie. Nie stac ich na nic i w zwiazku z tym nie moga decydowac o swoim losie. Ta pozorna wolnosc jest podkreslona przez autorke z ironia. Wedlug niej, chlop nie ma ziemi, rodziny, ojcowizny ani domu. Nie ma niczego, wiec jest wolny, nikt sie nim nie zajmuje, nikogo nie obchodzi jego los. Najdosadniej przedstawione jest to w wierszu Wolny najmita , gdzie powtarzajace sie tytulowe slowa poglebiaja tylko tragizm utworu. Utwór jest oskarzeniem tych ludzi, którzy wydajac dekret o uwlaszczeniu, nie zadbali o to, aby przyniósl on korzysci wszystkim i nie czyniac tego, pozwolili na taka sytuacje. Podobne oskarzenie wysuwa Konopnicka w wierszu A jak poszedl król na wojne . Poprzez ukazanie diametralnie róznych pozycji króla i chlopa, chce przypomniec o trudnym zyciu tego ostatniego. Podkresla zwiazek chlopa z przyroda, zwracajac uwage na to, ze nie jest to sielanka, tylko ciezka walka o byt. Autorka przypomina jednak, ze swiadomosc polityczna i spoleczna chlopa wzrasta w miare uplywu czasu. Przestaje on juz byc prymitywna jednostka i niedlugo upomni sie o swoje prawa. Liryka patriotyczna – jest swoistym nawiazaniem do liryki romantycznej. Utwory sa podniosle, nacechowane emocjonalnie, tak jak np. Rota . Utwór wzywa do walki czynnej, zbrojnej, w której naród sie zjednoczy i pokona zaborce. Niejako uzupelnieniem tresci Roty jest wiersz Contra spem spero ( przeciw nadziei ), w którym przedstawia obecna sytuacje Polski. Spoleczenstwo uwaza, ze nie ma szans na poprawe, natomiast Konopnicka mimo wszystko wierzy w nia. Wie, ze poeta jest wieszczem narodu, lecz ona nie chce i nie stanie na jego czele. Nieco inaczej patriotyzm potraktowany jest w wierszu O Wrzesni . Przypominajac o strajku polskich uczniów, wskazuje, ze spoleczenstwo jest juz silnie zgermanizowane i nalezy aktywnie bronic sie przed utrata odrebnosci narodowej, zachowac swój jezyk i kulture. Konopnicka porusza sprawy walki przeciwko zaborcy, o wolne i spokojne jutro polskiego narodu, wraca do idealów romantyzmu, popiera aktywizm, jest optymistka, wierzy w lepsze jutro Rzeczypospolitej.
