Oswiecenie – formy literackie Bajka – krótka powiastka wierszem lub proza, której bohaterami sa zwierzeta, ludzie, rza-dziej rosliny lub przedmioty. Zawiera pouczenie lub moralistyczne uogólnienie przedstawione wprost lub zasugerowane. Przedstawione wydarzenia stanowia przeslanke dydaktyczna. Wniosek nosi nazwe moralu. Bajka wyrosla z literatury ludowej. Za twórce gatunku uwaza sie Ezopa z VI w. p.n.e. Wyrózniamy bajke narracyjna (wierszowane opowiadanie) i epigrama-tyczna (pozbawiona elementów epickich). Satyra – gatunek poetycki obejmujacy utwory pietnujace przejawy zycia spolecznego, oby-czajowego i politycznego. Sluzy celom ideowym, polemicznym i dydaktycznym. Uksztalto-wala sie w literaturze rzymskiej (Horacy, Lucyliusz). Wyrózniamy satyre konkretna i abstrak-cyjna. Poemat heroikomiczny – parodia starozytnego eposu bohaterskiego. Ma charakter zartobli-wy i satyryczny. Cecha gatunku jest komizm osiagany przez kontrast miedzy ranga bohaterów a sposobem ich dzialan oraz zlamanie zasady decorum – pisanie patetycznym stylem o rze-czach blahych. Komedia – utwór sceniczny o tematyce nieograniczonej, charakterze pogodnym. Wykorzy-stuje komizm – sprzecznosc miedzy ukazywana rzeczywistoscia, a naszym jej modelem. Ko-media klasycystyczna sklada sie kilku czesci: ekspozycja, charakterystyka postaci, punkt kul-minacyjny, moment napiecia i rozwiazanie akcji. Przykladem jest Swietoszek Moliere a. Utwór pietnuje postawe zacofanego, falszywie poboznego mieszczanina – Orgona. Przyjmuje on do swego domu Tartufe a, który jest dla niego uosobieniem cnót religijnych. W rzeczywi-stosci jest przebiegly i obludny. Pragnie zdobyc córke Orgona – Elmire. Gospodarz traktuje go lepiej niz czlonków rodziny. Zaslepiony zapisuje mu majatek. Tartufe a gubi zasadzka sluza-cej Doryny. Zostaje aresztowany przez oficera gwardii. Moliere ukazuje pare typów – czlowie-ka naiwnego i spryciarza. Krytykuje bigoterie i zacofanie mieszczanstwa.
