Horacy byl najslawniejszym poeta rzymskim, swiadomym swej poetyckiej wielkosci ( non omnis moriar – nie wszystek umre). Byl autorem znakomitych wierszy, piesni (które pózniej nazwano odami), satyr i listów poetyckich. Glosil madre zasady czlowieka znajacego ludzki los, czlowieka, który wie, ze bogactwo rzadko przynosi szczescie i ze zycie w zdrowiu, spokoju i w zgodzie z wlasnym sumieniem znacznie pomniejsza troski i niepokoje (podobne mysli mozna znalezc w piesniach Kochanowskiego). Epikureizm Materialistyczna i ateistyczna doktryna: w etyce uznajaca jedynie dobra doczesne, a jako cel najwyzszy szczescie czlowieka, za które on sam jest odpowiedzialny, a którego zródlem sa zwlaszcza przyjemnosci natury duchowej. Utozsamiane z dobrem negatywnym (brak cierpienia bedacego wytworem ograniczonej, ciemnej umyslowosci) i wskazaniami duchowymi jakie daje swiatly umysl; czlowiek sam jest odpowiedzialny za swoje szczescie, a zyjemy po to, by ciagle dazyc do szczescia; ponadto epikureizm zakladal istnienie tylko materialnego swiata i dóbr doczesnych. W filozofii przyrody – uwazajacy wszelki byt za cielesny, przyjmujacy atomowa budowe cial, gloszacy zasade przyczynowosci oraz teze o mechanicznym dzialaniu przyczyn. Potocznie, postawa zyciowa polegajaca na dazeniu do niczym nie skrepowanego uzywania zycia. Epikur (341 – 270 r. p.n.e.) – filozof grecki; przedstawiciel starozytnego materializmu, kontynuator atomistyki Demokryta. Stoicyzm W jezyku potocznym istnieje zwrot stoicki spokój – tak okreslamy postawe równowagi zachowywana nawet wobec przeciwnosci losu. To okreslenie wywodzi sie z systemu filozofii stoickiej. Filozofia stoicka zostala zapoczatkowana w III w. p.n.e. w Atenach przez Zenona z Kition. Stoicy byli materialistami i racjonalistami: uznawali tylko jeden byt – materie, i poznanie rozumowe. Najbardziej jednak rozwineli mysl etyczna, przejmujac od Sokratesa przekonanie o lacznosci szczescia, cnoty i rozumu. Najwyzszym dobrem jest cnota, ona zapewnia szczescie. Aby je osiagnac, trzeba uniezaleznic sie od okolicznosci zewnetrznych, zapanowac nad soba, wyrzec sie dóbr przemijajacych. zyc cnotliwie znaczy zyc zgodnie z natura. Natura jest rozumna, harmonijna, boska. Nature czlowieka stanowia nie namietnosci (te sa zródlem zla), lecz rozum. zycie cnotliwe jest zatem zgodne z natura, z zyciem wolnym. Idealem stoików byl medrzec – czlowiek rozumny, szczesliwy, wolny, bogaty, bo majacy rzeczy najcenniejsze. Medrzec ceni tylko cnote, potepia zlo i jest obojetny wobec dóbr nietrwalych: bogactwa, sily, urody, zaszczytów. Dzieki temu jest niezalezny i wolny. Filozofie stoicka cechowala surowa powaga, trzezwosc, rygoryzm. Byla to jednak filozofia optymistyczna: glosila wiare w czlowieka, w mozliwosc osiagniecia cnoty, a wiec szczescia. Pojecie wolnosci wewnetrznej czlowieka jest kluczowym pojeciem etyki stoickiej. Seneka i Marek Aureliusz naleza do mlodszej szkoly stoickiej. Odbiegli oni od pierwotnego materializmu, ograniczyli filozofie stoicka do etyki i madrosci zyciowej. Wywarli duzy wplyw na rozwój mysli chrzescijanskiej. Ich pisma trafialy do szerokich rzesz odbiorców, filozofia stawala sie w ich ujeciu podpora w zyciu
