Alkeny są to alifatyczne węglowodory, które zawierają jedno wiązanie podwójne C=C.
Alkeny występują w trzech różnych ułożeniach wiązań podwójnych:
– ukł skumulowany(wiązania sąsiadują ze sobą: C=C=C
¬- ukł sprężony- wiązania C=C oddzielone jednym wiązaniem C-C
– ukł izolowany- między wiązaniami są co najmniej 2 wiązania C-C
Występowanie alkenówSynteza:
1) odszczepienie chorowodoru z chlorowcoalkanów pod wpływem stężonych r-r alkaliów
2) eliminacja chlorowca z dichlorowcoalkanów (X przy sąsiednim C) pod wpływem proszku cynku
3) odszczczepienie wody z alkoholi
Podstawowe reakcje alkenów:
– uwodornienie
– przyłączenie chlorowców
– przyłączenie chlorowcowodoru
– przyłączenia kwasu siarkowego
– przyłączenie kwasu podchlorawego
– utlenianie H2O2 i KMnO4 do glikolu
– dimeralizacja i trimeryzacja dająca wysoko energetyczne paliwa silnikowe
– substytucja chlorowcami
Właściwości fizyczne alkenów: C(1-4) są gazami, od pentenu C5H10 do oktadecenu C18H36 cieczami, a od nonadecenu C19H39 ciałami stałymi. Temperatury wrzenia i topnienia sa odp niższe od odpowiadających im alkanów. Zapach intensywniejszy o wł narkotycznych, etylen rzadko stosowany do narkozy, są palne.
Właściwości chemiczne: skłonność do reakcji addycji- przyłaczenie dwu różnych fragmentów zachodzi zgodnie z regułą Markownikowa; ulegają polimeryzacji; ulegają reakcją substytucji bez naruszenia wiązania C=C
Zastosowanie alkenów: etylen palny jest substratem do wielu syntez przemysłowych pod wysokim ciśnieniem (lub katalizatorem Al.(C2H5)3); propylen substrat do otrzymywania alkoholu izopropylowego, syntetycznej gliceryny; butylen i izobutylen C4H8 poprzez dimeryzację dają izooktan (paliwo do silników spalinowych).
Występowanie: alkeny w przyrodzie występują w małych ilościach. Tkanki roślinne zawierają w małych ilościach etylen, który przespiesza dojrzewanie owoców. Pospolitymi skł roślin są alkeny, których wzory są wielokrotnościami C5H8. Alkeny zbudowanego z takiego szkieletu oraz ich pochodne tlenowe nazywa się terpenami, w małych ilościach w ropie i gazie ziemnym, w reakcjach krakingu.
