Bartek Słowik z wielkopolskiego Pognębina zostaje powołany do niemieckiego wojsk na wojnę z Francja. Nie rozumie, że walczy za cudzą sprawę, i jest dumny ze zdobytych odznaczeń.
Wraca do domu osłabiony i zdemoralizowany. Gospodarstwo podupada i jego żona, Magda, musi zadłużyć się u Niemców.
Bartek wdaje się w bójkę z niemieckim nauczycielem, który uderzył jego syna i zostaje skazany na 3 miesiące więzienia. Żona dziedzica Pognębina, pani Jarzyńska, obiecuje pomoc, jeśli w wyborach do berlińskiego parlamentu Bartek będzie głosował na jej męża.
Jednak Słowik, posłuszny nakazowi landrata i pruskich oficerów, oddaje głos na niemieckiego kandydata. On też zostaje wybrany. \”Zwycięzca spod Sedanu\” traci gospodarstwo i musi odsiedzieć karę.
Bohater utworu to ofiara antypolskiej polityki pruskiej w Poznańskiem:
– zostaje wcielony do obcej armii i wykorzystany; walczy i naraża swoje życie w imię obcego, wrogiego państwa, zaborcy i gnębiciela narodu polskiego,
– ogłupiony propagandą, walczy dzielnie, z niesłychanym oddaniem, męstwem i zapałem, w czym pomaga mu niezwykła siła fizyczna, poczucie dyscypliny i chłopska zaciętość,
– wierzy naiwnie, że dopomoże tym rodakom z Poznańskiego,
Zaborcy wykorzystują jego bohaterstwo oraz źle pojęte poczucie obowiązku. Za brak pełniejszej świadomości narodowej w masach chłopskich winę ponoszą sfery ziemiańskie i inteligencja.
– leniwy, porywczy, skłonny do pijaństwa, ale pełen wiary w przyszłość powraca do domu,
– tu wierząc w sprawiedliwość broni dziecka krzywdzonego przez nauczyciela,
– nie mając absolutnie rozeznania politycznego i narodowego oddaje swój głos na niemieckiego kandydata,
– pozbawiony gospodarstwa rusza do miasta – \”tak odwdzięczyli się Niemcy zwycięzcy spod Gravelotte\”.
Chłop spełnia swoje obowiązki wobec państwa, ale ono nic nie robi w jego obronie.
