Myślę, że rację miał Cyprian Kamil Norwid, twierdząc, że Przeszłość ocala, co jej potrzebne. Widać to w stałej obecności wątków biblijnych i antycznych w naszej literaturze. Zarówno proza, jak i poezja polska chętnie odwołują się do mitologii i kultury starożytnej. Nawiązywano do niej na różne sposoby. Po pierwsze czerpano z motywów, wątków, symboli zawartych w mitach, eposie, tragedii, poezji, jak również z filozofii i etyki starożytnej. Tradycja antyczna znajduje także odbicie we współczesnej poezji i prozie.
Epoka renesansu, która na nowo odkryła antyk, może pochwalić się utworem nawiązującym bezpośrednio do mitu o wojnie trojańskiej. Jan Kochanowski w dramacie ?Odprawa posłów greckich? przypomina mit o pięknej Helenie i Iliadę Homera i wykorzystuje do przedstawienia problemów polskich XVI w. W całej twórczości tego poety, wykształconego humanisty, odnajdujemy nie tylko wątki czy postacie mityczne, ale również nawiązania do filozofii starożytnych. Epikureizm, stoicyzm wyziera niemal z każdej pieśni i fraszki poety. Szczególnie upodobał on sobie rzymskiego poetę Horacego, za którym często powtarza: carpe diem lub non omnis moriar (co znaczy: nie wszystek umrę!). Elegia, pieśń, epigramat, tragedia oto gatunki zaczerpnięte z antyku i wprowadzone w owym czasie przez poetów do polskiej literatury. Sama zresztą idea humanizmu i antropocentryzmu także rodowodem swym sięgają filozoficznych założeń antyku. Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce to maksyma zapożyczona od rzymskiego poety Terencjusza.
Także literatura romantyczna nawiązywała chętnie do kultury antycznej. Konrad z III cz. Dziadów to polski Prometeusz, biorący na siebie cierpienia narodu. Wadzi się on nawet z Bogiem, aby zdobyć władzę nad duszami Polaków, uszczęśliwić ich, to znaczy wywalczyć im niepodległość. Utwór Grób Agamemnona JuliuszaSłowackiego tematycznie związany jest z pobytem w Grecji w 1836 roku. Czuje on, jako poeta, swoją nicość wobec potęgi poezji Homera, która przetrwała tyle wieków. Historia Grecji, Termopile symbol zwycięstwa i Cheronea symbol klęski przywołują mu na pamięć przegraną listopadową i zmuszają do zastanowienia się nad przyczynami klęski narodu.
Także C.K. Norwid w utworze Fortepian Chopina nawiązuje do antyku, przywołuje dzieła wielkich twórców tej epoki: rzeźbiarza Fidiasza, tragika Ajschylosa czy psalmistę Dawida. W wierszu Moja piosnka odżywa pradawny motyw arkadyjski. Odnajdujemy go również w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza. Dla poetówemigrantów Arkadia to kraj ojczysty utraconego dzieciństwa, do którego już nie ma powrotu.
Wydawać by się mogło, że czasy współczesne są zbyt odległe od obrazu świata kreowanego przez starożytnych. A jednak te najdawniejsze postawy i wartości okazały się ponadczasowe. Dlatego w poezji współczesnej odnajdujemy wiele utworów bezpośrednio nawiązujących do antyku. A oto przykłady: Ikar S. Grochowiaka, Nike czy Apollo i Marsjasz Z. Herberta. Dzięki upowszechnieniu przez literaturę polską motywów antycznych, bohaterowie tamtych czasów funkcjonują w naszym życiu codziennym jako symbole wartości uniwersalnych, które cenimy do dziś.
Podobnie dzieje się z postaciami biblijnymi i wartościami, które przekazuje Pismo Święte. Biblia była niepodważalnym autorytetem moralnym już w okresie średniowiecza. Stanowiła natchnienie dla wielu myślicieli, artystów, pisarzy. Krzyż stał się symbolem tej epoki, która wszystkie wartości podporządkowała Bogu.Ze średniowiecznymi tekstami związany jest kult ascezy czy maryjny. Bogurodzica najstarsza pieśń religijna iLament świętokrzyski nawiązują bezpośrednio do Jezusa i jego matki Marii z Nowego Testamentu. Motywem bardzo popularnym w tej epoce był również wątek spotkań ze śmiercią (Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią). Przypominał on ludziom o nietrwałości i przemijaniu życia na ziemi, nawiązując tym samym do Księgi Koheleta.
W krytycznej wobec Kościoła epoce renesansu tworzyło jednak wielu poetów, którzy na co dzień w swojej twórczości obcowali z Bogiem. Do wizji biblijnego Boga odwołuje się w swych wierszach Jan Kochanowski. We fraszce O żywocie ludzkim nazywa Boga wieczną myślą. W hymnie pochwalnym Czego chcesz od nas Panie nawiązuje do Księgi Rodzaju stworzenia świata. Przedstawia Boga jako Stwórcę artystę, opiekuna człowieka.
Epoka romantyzmu, która doceniła uczucie i jego wielką rolę w życiu człowieka, stworzyła piękne postacie księży i zakonników. Do Boga odwołuje się Konrad z III cz. Dziadów Adama Mickiewicza,prosząc go o władzę nad swoim narodem. W Widzeniu ks. Piotra klęska powstania listopadowego i cierpienie narodu polskiego zostaje porównane do Chrystusa cierpiącego na krzyżu. Mamy tu więc wyraźne nawiązanie do Ewangelii z Nowego Testamentu. Również idea mesjanizmu i hasło Polska Mesjaszem narodów nawiązują bezpośrednio do Pisma Świętego.
Literatura XIX w. chętnie czerpała z tradycji biblijnej. Dziełem, które już w tytule nawiązuje do Starego Testamentu, jestPotop Henryka Sienkiewicza. Tytuł nawiązuje do osławionego potopu, z którego ratuje się człowiek na wskroś moralny Noe. Potop jest powieścią ?ku pokrzepieniu serc? Polaków będących pod zaborami. Przekonuje ich, że wspólnym wysiłkiem można zdobyć niepodległość, mimo wszystko.
Literatura czasów wojny i okupacji (?Medaliony? Zofii Nałkowskiej i Opowiadania Tadeusza Borowskiego) ukazywała czas spełnionej Apokalipsy, nawiązywała więc do ostatniej księgi Biblii Apokalipsy św. Jana.
Współczesność równie chętnie nawiązuje do tej tradycji. W wierszu Czesława Miłosza Piosenka o końcu świata odnajdujemy odniesienia do Apokalipsy św. Jana. Przedstawiony jest w nim koniec świata, jednak różni się on zasadniczo od opisu biblijnego. Według poety koniec świata następuje w każdej chwili, gdyż z każdą chwilą jesteśmy bliżsi śmierci przemijamy. Dlatego należy zawsze liczyć się ze zbliżającym się Sądem Ostatecznym.
Na przedstawionych przykładach można więc powiedzieć, że tradycja mityczna i biblijna była i jest obecna w literaturze polskiej zarówno w tej dawnej, jak i współczesnej.
