KOMUNIKACJA I RETORYKA
PROCES KOMUNIKOWANIA SIĘ polega na przekazywaniu informacji pomiędzy nadawcą a odbiorcą. Porozumiewamy się werbalnie i niewerbalnie. Można również porozumiewać się za pomocą obrazów (np. znaki drogowe – porozumiewanie się niewerbalne), mimiki, gestów.
Pismo jest odzwierciedleniem mowy – czyli jest to komunikacja werbalna. Komunikujemy się za pomocą znaków. Innej możliwości nie ma. Komunikować można uczucia, myśli, spostrzeżenia, informacje o faktach (zjawiska).
SYGNAŁY SĄ KONWENCJONALNE – mają przywiązaną do siebie treść, są one umowne (dany sygnał „to” oznacza). Musimy się posługiwać takim kodem, który dla odbiorcy będzie zrozumiały.
Intencja = Interpretacja Odbiorca tak zrozumie wiadomość, jak chciał przekazać nadawca.
Wiadomość może być niepełna. Sygnały mogą nie odzwierciedlać wiadomości, musi być powiedziana wprost.
Jak możemy sprawić, by porozumiewanie się było bardziej skuteczne (zrozumiane). Jak zadbać o skuteczność komunikacji – aby zniekształceń było jak najmniej?
KOMUNIKACJA JEDNOSTRONNA – bez sprzężenia zwrotnego np. instrukcje, rozkazy, reklama. Jest szybszą komunikacją od komunikacji dwustronnej.
KOMUNIKACJA DWUSTRONNA – komfort zrozumienia; gdy nadawca otrzymuje komunikat zwrotny (ze sprzężeniem zwrotnym). Jest komunikacją dokładniejszą.
MOWA NIEWERBALNA – wszystko to, co przekazujemy bez użycia słów (za pomocą obrazów). Ukazuje stosunek do tego co mówimy, wzmacnia komunikację podczas bezpośredniego kontaktu:
– ogólne wrażenie 100%
– słowa 7%
– stan głosu 38%
– język ciała 55%
POZIOMY KOMUNIKACJI:
1. zawartość – przeważają słowa
2. relacja – przeważa mowa ciała. Ma duże znaczenie jak się kłócimy.
MOWA NIEWERBALNA – wskazuje na zewnątrz, to co się dzieje wewnątrz nas.
GESTY NIEWERBALNE:
• mimika – uśmiech, zaczerwienienie
• gestyka – związana z ruchem rąk; zabawy długopisem i.t.p.
• postawa – związana z ruchami zmieniającymi postawę
• ton głosu – związany z melodią głosu, wysokością i.t.p.
• dystans – związany z utrzymaniem odległości między osobami
• organizacja środowiska – związana z ubiorem, organizacją sali do przemówień i.t.p.
RETORYKA – umiejętność przekonywania, persfacji i wystąpień publicznych.
Narodziła się w Grecji, bo miała ona jako pierwsza ustrój demokratyczny, nie miała monarchy. Jest to umiejętność, której można się nauczyć.
FILARY STAROŻYTNEJ RETORYKI:
1. właściwy dobór treści i argumentów – inwencja
2. celowy i logiczny układ treści – dyspozycja
3. językowe i stylistyczne opracowanie treści – elokucja
4. ćwiczenie pamięci i sztuka uczenia się tekstu – memoria
5. właściwe wygłoszenie mowy – prenuncja
WADY I ZALETY CZTERECH TYPÓW ZACHOWAŃ
Typ bierny
Typ zachowania Działania Zalety Wady Kiedy stosować Kiedy niestosować
Stara się unikać konfrontacji, nawet kosztem samego siebie. Ma nadzieję, że ludzie „domyślają się” czego chce, nadmierną uwagę przywiązuje do tego co ludzie myślą Samooskarżanie się, owijanie w bawełnę, unikanie konkretnej rozmowy, nadmierne usprawiedliwianie się Unika konfrontacji, nie kłóci się, nie ma wrogów, ale nie wzbudza też szacunku Ludzie nie traktują go poważnie, jego opinia nie jest brana pod uwagę. Uzyskuje wyniki poniżej swoich możliwości. Sam wpędza się w stres i traci szacunek do samego siebie. Ludzie nie darzą go respektem. Kiedy koszty konfrontacji znacznie przewyższają korzyści jakie może przynieść bierność, w sytuacji przemocy lepiej być biernym Kiedy wynik jest istotny. Kiedy nie chcemy, aby ludzie nami kierowali, narzucali nam swoje racje, wtedy bierność nie popłaca
Typ agresywny
Typ zachowania Działania Zalety Wady Kiedy stosować Kiedy niestosować
Zdecydowany wygrywać, nawet kosztem innych. Stawia potrzeby własne ponad potrzeby innych. Wytykanie, wskazywanie palcem. Łatwo oskarża innych. Krytykuje osoby, a nie jej zachowanie. Często się wtrąca, przerywa innym. Dążąc za wszelką cenę do wygranej, posługuje się sarkazmem, krytyką i szyderstwem. Prośbą nadaje ton rozkazu. Łatwo doprowadza do zapomnienia sytuacji. Odnosi ograniczone zwycięstwo. Na dłuższą metę traci, jego zachowanie irytuje, drażni ludzi, unikają go. Ludzie pracują dla niego gorzej, bo bez własnej inicjatywy. W sytuacjach kryzysowych, gdy od ludzi wymaga się działań natychmiastowych i nie ma miejsca na wahanie. We wszystkich pozostałych sytuacjach (gdy nie występuje sytuacja kryzysowa – w przeciwnym wypadku tracimy ludzi).
Typ bierny / agresywny
Typ zachowania Działania Zalety Wady Kiedy stosować Kiedy niestosować
Hybryda będąca mieszanką biernego i agresywnego. Skłonny do wyrównywania rachunków, ale bez ryzyka konfrontacji. Wymijające odpowiedzi, sarkastyczne uwagi na boku, zgryźliwy humor. Wyrównuje rachunki za plecami. Uważa, że coś uzyskał, ale… nie uzyskuje nic. Ludzie go nie lubią, nie ufają mu i nie mają do niego szacunku. Nie posiada zalet, a jedynie same wady. Nie stosować.
ZACHOWANIE ASERTYWNE (rodzaj zachowania, wchodzenia w kontakt z drugim człowiekiem) – to bezpośrednie, uczciwe i stanowcze wyrażenie wobec innej osoby własnych uczuć, postaw, opinii, pragnień w sposób respektujący uczucia, postawy, opinie, prawa i pragnienia tej drugiej osoby. Osoba asertywna nie może ranić innych ludzi, pouczać ich, poniżać.
RODZAJE PRAW CZŁOWIEKA
1. OGÓLNE – dotyczące wszystkich ludzi i mamy je, bo jesteśmy ludźmi (praca człowieka):
• prawo do własnych opinii
• prawo do wyznawania religii
• prawo do wolności
• prawo do nienaruszalności cielesnej
2. SYTUACYJNE – związane z rolami społecznymi. Mamy prawa, bo spełniamy jakąś rolę (np. prawem sprzedaży jest, by klient nie niszczył towaru).
3. OSOBISTE – prawa, które sobie sami nadajemy ze względu na to, że coś dla nas jest ważne (np. rodzice).
TERYTORIUM PSYCHOLOGICZNE – to wszystko, co w sposób podstawowy należy do nas i zależy od nas (myśli, rzeczy, czas, pieniądze).
