Pierwsza pomoc w nagłych przypadkach to proste zabiegi medyczne wykonywane na miejscu wypadku i w nagłych chorobach zagrażających życiu lub zdrowiu , przed przejęciem opieki nad chorym przez lekarza. Pierwszej pomocy udzielają osoby często bez wykształcenia medycznego, lecz odpowiednio przeszkolone.
W większości przypadków rannego nie powinno się ruszać, chyba że znajduje się w płomieniach, w niebezpiecznej pozycji lub topi się.
ZŁAMANIA I URAZY
Do bardzo częstych wypadków należą złamania i urazy. Właściwy sposób ułożenia chorego w oczekiwaniu na lekarza ma bardzo duże znaczenie, ponieważ pozwala uniknąć wielu wtórnych powikłań. Złamaną kończynę należy unieruchomić. W tym celu można wykorzystać prosty kawałek gałęzi, który przymocowuje się częścią ubrania lub bandaża.
ZATRZYMANIA KRĄŻENIA I ODDECHU
W następstwie różnego rodzaju wypadków może dojść do zatrzymania krążenia i oddechu, co stanowi poważne zagrożenie życia. Aby sprawdzić, że poszkodowany nie oddycha należy położyć dłoń na jego klatce piersiowej, przybliżyć ucho do jego nosa, starając się usłyszeć choćby oddech. Często należy dokonać wykonać masaż serca na przemian ze sztucznym oddychaniem metodą usta – usta lub usta – nos. Mamy trzy minuty zanim dojdzie do nieodwracalnych uszkodzeń mózgu. Przedtem jednak musimy sprawdzić, czy w jamie ustnej lub w gardle nie ma żadnej przeszkody. Masaż serca polega na uciskaniu nasadą dłoni dolnej połowy mostka. Jeżeli mamy do pomocy jedną osobę, wówczas my wykonujemy 5 ucisków, a ona jedno wdmuchnięcie. Postępujemy tak aż do przybycia pogotowia.
ZATRUCIA
Są następstwem spożycia zepsutych pokarmów lub połknięcia przez nieuwagę substancji trujących. Nie wolno zmuszać do wymiotów, nie wiedząc co zostało połknięte (niebezpieczeństwo oparzeń przełyku) ani podawać mleka jako antidotum. W przypadku spożycia trujących grzybów należy natychmiast wezwać lekarza.
OPARZENIA
W razie oparzenia, należy przede wszystkim ugasić ogień i oziębić oparzone miejsca, np. , zimną wodą. Zawsze należy zdejmować uciskające przedmioty (pierścionki, buty), ponieważ oparzeniu towarzyszy obrzęk. Nigdy nie wolno oparzonego rozbierać, należy natomiast owinąć go czymś jałowym lub bardzo czystym w oczekiwaniu na pogotowie.
PORAŻENIE PRĄDEM ELEKTRYCZNYM
Należy sprawdzić czy porażony nadal styka się z przewodem pod napięciem. Jeśli nie, trzeba pozostawić leżącego na ziemi, układając go na boku, zwłaszcza jeśli utracił przytomność. Jeżeli porażony styka się jeszcze z przewodem pod napięciem (szczególnie wysokim) nie wolno go ani dotykać ani się do niego zbliżać. Jedyne rozwiązanie polega na odcięciu dopływu prądu i wezwaniu pogotowia.
UDAR CIEPLNY
Czekając na lekarza trzeba ochłodzić chorego możliwymi sposobami; rozebrać go, ułożyć w przewiewnym miejscu, zanurzyć w zimnej wodzie (na początku o 2o C poniżej jego własnej temperatury), podawać do picia wodę chłodną w małych ilościach.
UTONIĘCIA
Po wydobyciu topielca z wody trzeba się zorientować, czy ma dreszcze (znaczy to, że się „broni” i jest to objaw korzystny), czy drgawki (zła oznaka). Jedną z metod jest uderzenie chorego w plecy, aby wypluł wodę.
W każdym przypadku należy, przede wszystkim zachować spokój, zawiadomić szybko pogotowie, udzielając maksymalnie dokładnych informacji oraz otoczyć rannego opieką.
