Pojedynczy cykl komórkowy składa się z interfazy i podziału.
Amitoza zwana podziałem bezpośrednim, ponieważ w jej przebiegu nie powstają chromosomy.
Mitoza w jej wyniku powstają 2 komórki potomne.
Stadium międzypodziałowe (interfaza)-komórka odpoczywa(tzn. nie ulega żadnym podziałom). Mitoza zawsze rozpoczyna się od podziału jądra-kariokinezy.
Natomiast kariokinezę poprzedza intensywna produkcja kwasu deoksyrybonukleinowego DNA.
MITOZA I MEJOZA SKŁADAJĄ SIĘ Z PEWNYCH CHARAKTERYSTYCZNYCH FAZ:
PROFAZA- „czas pakowania”. Faza w której chromatyna kondensuje się w chromosomy. W profazie I cyklu mejotycznego dodatkowo następuje mieszanie informacji genetycznej;
METAFAZA- ” czas układania paczek w określonym porządku”. Faza w której chromosomy układane są w środkowej strefie komórki;
ANAFAZA- ” czas przenoszenia odpowiednich paczek”. Faza wędrówki dwóch grup chromosomów do przeciwległych biegunów komórki.
TELOFAZA- ” czas rozpakowywania”. Faza w której w każdym jądrze potomnym odtwarzania jest interfazowa postać materiału genetycznego. Chromosomy dekondensują się do chromatyny.
MITOZA:
1. PROFAZA:
-” stadium kłębka zbitego”- nici chromatynowe zagęszczają się
– następnie zanika jąderko, a nici chromatyny wytwarzają chromosomy(„stadium kłębka luźnego)
– centrum komórkowe dzieli się na 2 centriole, następnie każda z nich dzieli się na 2 centriole potomne- pary zaczynają się od siebie oddalać
– pomiędzy rozdzielonymi centriolami tworzy się wrzeciono kariokinetyczne
– pary centrioli wędrują ku biegunom komórki, zanika błona jądrowa, wyodrębniają się chromosomy
2. METAFAZA:
-chromosomy układają się w płaszczyźnie równikowej są więc prostopadłe do wrzeciona kariokinetycznego
-każdy z chromosomów rozdziela się od środka na dwie chromatydy(centromery odpychają się gdy brzegi pozostają jeszcze złączone ze sobą)
3. ANAFAZA:
-chromatydy rozchodzą się ku przeciwległym stronom komórki
– włókna wrzeciona kariokinetycznego kurczą się
4. TELOFAZA:
-chromosomy osiągają bieguny komórki
– następuje proces rekonstrukcji jąderka(chromosomy zakręcają się i łączą w nici chromatynowe)
– odtwarza się błona jądrowa
– na matrycy organizatora jąderkowego odtwarza się jąderko
CYTOKINEZA:
1.w komórkach zwierzęcych:
– początek to aktywne ruchy na powierzchni komórki
– komórka wydłuża się w płaszczyźnie równikowej powstaje przewężenie które dzieli cytoplazmę na połowy
2.w komórkach roślinnych:
– aparat Golgiego przemieszcza się w płaszczyznę równikową komórki i rozpoczyna się wydzielanie włókienek celulozy. Włókienka te tworzą blaszkę środkową.
INTERFAZA=POSTKINEZA.
Utrata zdolności podziałowych.
INTERFAZA:
1. FAZA G 1
2. FAZA S
3. FAZA G 2
1.W fazie G 1 komórka gromadzi nukleotydy potrzebne do wytworzenia DNA
2.W fazie S następuje synteza siostrzanych chromatyd narasta w jądrze ilość DNA(niezbędny warunek do rozpoczęcia kariokinezy)
3.W fazie G 2 komórka przygotowuje się do mitozy, gromadzi niezbędne substraty nukleotydy do budowy RNA i aminokwasy.
MEJOZA.
I podział mejotyczny- podział redukcyjny
II podział mejotyczny- zwykły podział mitotyczny
PROFAZA:
– Leptoten- zanik jąderka, nić chromatynowa grubieje,dzieli się powstają chromosomy
– Zygoten- chromosomy homologiczne łączą ze sobą
– Pachyten- chromosomy połączone w pary skracają się pękają i wymieniają DNA -crossing- over
– Diploten- centralne części par chromosomów odpychają się powstaje biwalent
– Diakineza- chromosomy skracają się i grubieją, zanika błona jądrowa
METAFAZA:
– tetrady ustawiają się w płaszczyźnie równikowej do ich centromerów dołączają się włókienka wrzeciona kariokinetycznego
ANAFAZA:
– tetrady rozdzielają się ku biegunom komórki wędrują podwójne chromosomy
TELOFAZA:
-chromosomy grupują się na biegunach komórki, następuje podział cytoplazmy–>drugi podział mejotyczny.
METAFAZA II:
-chromosomy tworzące płytkę metafazalną są dwuchromatydowe
ANAFAZA II:
-całkowity rozdział siostrzanych chromatyd, powstają jednochromatydowe chromosomy potomne,które wedrują do przeciwległych biegunów komórki
TELOFAZA II:
-odtworzenie jąder komórkowych
-błony plazmatycznej, ściany komórkowej
KOMENTARZ DO TESTÓW Z ZAKRESU CYTOLOGII I METABOLIZMU KOMÓRKI.
1. Komórki izodiametryczne= równowymiarowe- posiadają kształt kuli lub wielokąta foremnego występują bardzo rzadko w przyrodzie, spotykane są u organizmów żyjących indywidualnie jak pojedyncze bakterie kuliste lub prymitywne glony.U organizmów wielokomórkowych wchodzą czasem w skład tkanek np. komórki miękiszu gąbczastego.
2. Komorki prezenchymatyczne-posiadają kształt prostopadłościanów jak komórki skórki włókien sklerenchymatycznych budujących tkankę wzmacniającą warstwę naczyń właściwych czyli trachei, cewek czyli tracheidów.
3. Hialoplazma=mieszanina koloidalna, dzięki obecności dużej ilości białka i w związku z tym może występowac w postaco zolu lub żelu.
Nieodwracalna koagulacja=denaturacja, która zachodzi pod wpływem róznych czynników(temperatura, mocne kwasy zasady, alkohole, sole metali ciężkich).
Proces ten doprowadza do zniszczenia III struktury białka(budowa przestrzenna), która gwarantuje właściwości biologiczne białku.
4.Celobioza- bisacharyd, zbudowany z dwóch cząsteczek glukozy.
5.Chityna- polimer acetyloglukozoaminy(glukozoamina jest pochodną glukozy, w której jeden z wodorów podstawiony jest grupą nH 2O – jeżeli glukozoaminy łączą się wiązaniem acetylowym, powstaje glukozoacetyloamina która jest materiałem budulcowym chityny.
6.W komórkach roślinnych młodych centralne położenie zajmuje jądro komórkowe natomiast w komórkach dojrzałych gdzie tempo procesów metabolicznych jesr duże centralne miejsce w komóre zajmuje wakuola i wtedy spycha ona jadro do błony komórkowej.
7.Największe jądra w komórkach ludzkich znajdują się w komórkach nerwowych.
8.Euchromatyna zavarwia się silniej od heterochromatyny.
9.Amitoza= podział bezpośredni, podczas którego nie ma faz podziałowych i nie tworzą się chromosomy zachodzi w komórkach starzejących się lub patologicznie zmienionych.
