Sen fizjologiczny, stan czynnościowy układu nerwowego charakteryzujący się obniżeniem wrażliwości na bodźce, zanikiem aktywności ruchowej, zwolnieniem czynności serca, oddychania i in. funkcji fizjologicznych oraz czasową utratą świadomości (przytomność) w wyniku fizjologicznego rozprzestrzeniania się procesu hamowania w ośrodkowym układzie nerwowym(układ siatkowaty). Sen fizjologiczny jest niezbędny do życia i prawidłowego przebiegu procesów psychicznych.
Sen fizjologiczny występuje u człowieka i zwierząt w rytmie dobowym, na przemian z czuwaniem. Wyróżnia się dwie fazy snu: wolnofalową (NREM) i paradoksalną (REM), w której występują marzenia senne. NREM charakteryzuje się występowaniem w EEG fal o wysokiej amplitudzie i niskiej częstotliwości, co objawia się obniżeniem aktywności ruchowej (w tym ruchów gałek ocznych – stąd nazwa – non rapid eyes movement) i wszystkich czynności fizjologicznych.
Natomiast faza REM charakteryzuje się w badaniu EEG występowaniem fal szybkich o niskiej amplitudzie, typowych dla stanu czuwania. W fazie tej występuje obniżenie napięcia mięśniowego oraz szybkie ruchy gałek ocznych (stąd skrót pochodzi od: rapid eyes movement). Głębokość senu w tej fazie jest najmniejsza, wtedy też dochodzi do zapamiętywania informacji z okresu czuwania. Ilość REM zmniejsza się z wiekiem, dlatego jest największa u dzieci. Brak paradoksalnej fazy snu fizjologicznego powoduje poważne zaburzenia czynności mózgu.
Sen podstawowy
W medycynie stan nieprzytomności (przytomność) stanowiący stadium początkowe wprowadzania w znieczulenie ogólne, uzyskiwany poprzez podanie drogą dożylną lub doodbytniczą środków nasennych, najczęściej z grupy barbituranów, bardzo krótko działających, w dawce znoszącej odruch rzęsowy. W celu uzyskania znieczulenia konieczne jest stosowanie właściwych środków znieczulających.
Sen narkotyczny
Utrata przytomności pod wpływem wysokich dawek leków nasennych, uspokajających, narkotyków, alkoholu lub in. związków chemicznych. W czasie snu narkotycznego może wystąpić niedrożność oddechowa i ośrodkowa niewydolność oddechowa. Sen natkotyczny zwykle mija po przejściu działania środków, które go wywołały (niedrożność dróg oddechowych).
