Orzekanie w sprawie indywidualnej w postępowaniu administracyjnym.
1. Postanowienie a decyzja.
Decyzja administracyjna- jest to objaw woli kompetentnego organu administrującego, zakomunikowany stronie, podjęty na podstawie przepisów prawa procesowego lub materialnego, w trybie formie i strukturze przewidzianej prawem procesowym, rozstrzygający sprawę merytorycznie lub niemerytorycznie.
Postanowienie- objaw woli kompetentnego organu administrującego, zakomunikowany stronie oraz innym uczestnikom postępowania, podjęty na podstawie prawa procesowego, w trybie, formie i strukturze przewidzianej prawem procesowym.
Można je podzielić na 4 kategorie:
Ściśle procesowe (in. Incydentalne)- stanowią o czynnościach postępowania oraz o prawach i obowiązkach jego uczestników, stron. Są od razu wykonywane. Na ich podstawie można wykonywać czynności procesowe lub stosować środki dyscyplinujące strony postępowania i innych uczestników.
Procesowe, wpływające na dalszy bieg postępowania- wywierają skutki postanowień ściśle procesowych oraz skutki wymienione w kpa.
Odnoszące się, co do istoty sprawy- należą tutaj m.in. postanowienia wydawane przy współdziałaniu organów administracyjnych (art. 106)- organ współdziałający, wyrażając opinię lub zgodę, czyni to w formie postanowienia, które może wpływać na treść decyzji wydanej w sprawie. Wywierają skutki zawarte w kpa. Skutki tych postanowień są zindywidualizowane, bo inny skutek wywiera postanowienie wydane przez organ współdziałający, a inny postanowienie o ugodzie.
Wydawane poza ramami postępowania administracyjnego, (np., co do zaświadczeń).
Forma postanowienia:
• Oznaczenie organu administracji publicznej,
• Datę jego wydania,
• Oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu,
• Powołanie podstawy prawnej,
• Rozstrzygnięcie,
• Pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego.
• Podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania.
• Uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie.
Postanowienie ogłasza się ustnie, a na piśmie doręcza się zawsze tylko te, które mogą być zaskarżone na drodze administracyjnej lub sądowej.
Różnice między decyzją a postanowieniem:
Przedmiot rozstrzygnięcia- postanowienie procesowe może mieć wpływ na poszczególne czynności procesowe lub na stosowanie określonych instytucji procesowych. Postanowienia procesowe zawierają rozstrzygnięcia, które umożliwiają rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy, ale czynią to przez kształtowanie procesowych praw i obowiązków stron oraz uczestników postępowania. Decyzja kończy sprawę przez rozstrzygnięcie jej, co do istoty (ustalając wynik postępowania) lub w danej instancji przez umorzenie bezprzedmiotowego postępowania.
Zakres stosowania formy – jest prawnie od siebie rozdzielony, ale może być zbliżony. Podstawowe znaczenie ma tutaj treść aktu, a nie błędna forma czy nazwa nadana przez organ.
Krąg adresatów- decyzje są adresowane do stron, postanowienia do wszystkich uczestników postępowania.
Nazwa i elementy określone w art. 124.
Forma decyzji:
Decyzja administracyjna może występować pod różnymi nazwami typu zezwolenie, koncesja, pozwolenie, koncesja. Nazwa nie jest tutaj jednak istotna. Art. 107§1 wylicza elementy, które powinna zawierać decyzja:
• Oznaczenie organu administracji publicznej,
• Datę wydania,
• Oznaczenie strony lub stron,
• Powołanie podstawy prawnej,
• Rozstrzygnięcie,
• Uzasadnienie faktyczne i prawne- uzasadnienie faktyczne decyzji, powinno, wg
art. 107 § 3 kpa zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. Uzasadnienie prawne powinno zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa. Uzasadnienie decyzji obejmować powinno ocenę zebranego materiału dowodowego, dokonaną przez organ wykładnię przepisów prawa oraz ocenę przyjętego stanu faktycznego w świetle obowiązującego prawa.
Kpa wprowadza wyjątki od obowiązku uzasadniania decyzji administracyjnych:
1) Decyzja uwzględnia w całości żądanie strony, nie dotyczy jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania;
2) Możliwość zaniechania uzasadniania decyzji administracyjnej wynika z przepisów ustawy ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny.
• Pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie,
• Podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.
• Decyzja, w stosunku, do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.
Decyzja może zawierać klauzulę rygoru natychmiastowej wykonalności. Wynika on z przepisów szczególnych lub ze stwierdzonej przez organ niezbędności nadania go dla ochrony zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami czy inny ważny interes społeczny lub interes strony. Rygor natychmiastowej wykonalności może zostać nadany od razu lub później, w drodze osobnego postanowienia. Decyzje w sprawach podatkowych muszą być wykonane od razu.
Inne wymagania formalne dla decyzji to: wydawanie decyzji na specjalnie ewidencjonowanych drukach lub z zachowaniem bardziej uroczystej formy pisemnej. Dołączenie postanowień dodatkowych, takich jak: warunek zawieszający lub rozwiązujący, termin ważności decyzji. Postanowienia dodatkowe wpływają na moc obowiązującą decyzji i mogą stanowić podstawę do jej wygaśnięcia na podstawie art., 162 (jeżeli decyzja stała się bezprzedmiotowa lub, jeżeli strona nie dopełniła warunków). Do decyzji może być również dodane zlecenie- obowiązek wykonania czynności dodatkowych.
Decyzja jest dostarczana stronom na piśmie lub ogłaszana ustnie z adnotacją w protokole. W postępowaniu podatkowym decyzje doręcza się stronom tylko na piśmie. Od daty doręczenia lub ogłoszenia decyzja jest aktem zewnętrznym, który wiąże organ i strony.
Podstawowym skutkiem wywieranym przez decyzje jest to, że wiąże ona organ oraz strony od daty jej doręczenia lub ogłoszenia. Z decyzją związane jest domniemanie prawidłowości (ważności). Może być ono obalone w przypadku wzruszenia decyzji przez właściwy organ w trybie zwyczajnym lub nadzwyczajnym. Wykonanie decyzji zależy od charakteru i treści rozstrzygnięcia:
Decyzja nieostateczna podlega wykonaniu, jeżeli z mocy prawa ma rygor natychmiastowej wykonalności oraz jeżeli przed upływem terminu odwołania będzie wykonana decyzja zgodna z żądaniem wszystkich stron.
Decyzja ostateczna podlega wykonaniu, jeżeli organ lub sąd nie wstrzyma jej w przypadkach określonych w kpa.
Decyzje w postępowaniu podatkowym są wykonywane natychmiast, wniesienie odwołania nie wstrzymuje ich wykonania.
Cechę prawomocności mają decyzje poddane kontroli NSA lub w nielicznych przypadkach sądowi powszechnemu.
2. Ugoda a decyzja.
Ugoda administracyjna jest jednym ze sposobów merytorycznego zakończenia postępowania administracyjnego. Przesłanki zawarcia ugody:
• Sprawa jest zawisła tj. toczy już przed organem administracji państwowej,
• Przemawia za tym charakter sprawy,
• Zawarcie ugody przyczyni się do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania,
• Nie sprzeciwia się temu przepis prawa,
• Zgodne oświadczenie stron o zawarciu ugody złożone zostanie przed organem administracji państwowej w pierwszej instancji lub w postępowaniu odwoławczym, do czasu wydania przez organ decyzji w sprawie.
• W sprawie biorą, co najmniej 2 strony.
• Treść ugody nie narusza wymagań interesu społecznego lub stron.
Po złożeniu przez strony zgodnego oświadczenia o zamiarze zawarcia ugody organ administracji państwowej:
Odracza wykonanie decyzji oraz
Wyznacza stronom termin do zawarcia ugody.
Organ administracji państwowej odmawia zatwierdzenia ugody, jeżeli:
Zawarta została z naruszeniem prawa,
Nie uwzględnia stanowiska organu, o którym mowa w art. 118 § 2 k.p.a.,
Narusza interes społeczny bądź słuszny interes stron.
Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Postanowienie, o którym mowa wyżej powinno być wydane w ciągu 7 dni od dnia zawarcia ugody.
Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego.
Forma ugody: Musi być zawarta w formie pisemnej, a jej zawarcie utrwala się w protokole.
Zawierać powinna:
Oznaczenie organu, przed którym została zawarta,
Datę sporządzenia,
Oznaczenie stron,
Przedmiot i treść ugody,
Wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu,
Podpisy stron oraz podpis pracownika organu administracji państwowej, upoważnionego do sporządzenia ugody.
Skutki ugody:
Utrzymuje w mocy odroczenie wydania decyzji przez organ administracyjny poza pierwotny termin wyznaczony do zawarcia ugody;
Korzysta z domniemania prawidłowości
Generalnie wywiera takie same skutki jak decyzja.
Wykonanie ugody jest powiązane z charakterem postanowienia zatwierdzającego ugodę. Ugoda staje się wykonalna, gdy to postanowienie staje się ostateczne. W postępowaniu odwoławczym traci moc decyzja organu I instancji w momencie, gdy ostateczne stanie się postanowienie o zatwierdzeniu ugody.
4. Rektyfikacja decyzji i postanowień.
Rektyfikacja- jest to usunięcie wad nieistotnych i obejmuje:
Sprostowanie błędów pisarskich- (np. niewłaściwe użycie wyrazu, mylna pisownia), błędy rachunkowe (pomyłki w działaniach arytmetycznych), inne omyłki (podobne w naturze do błędów pisarskich i arytmetycznych). Następuje z urzędu lub na żądanie stron w każdym czasie w formie postanowienia.
Uzupełnienie decyzji- dotyczy jej rozstrzygnięcia oraz pouczeń, co do możliwości wniesienia środków zaskarżenia na drodze administracyjnej lub sądowej. Rozstrzygnięcie powinno być kompletne w ukształtowaniu wyniku sprawy. Następuje na wniosek strony, zgłoszony w ciągu 14 dni od doręczenia decyzji. Uzupełnienie rozstrzygnięcia następuje w formie decyzji uzupełniającej wcześniej wydaną.
Wykładnia treści wyroku- dokonuje się jej w przypadku wątpliwości, co do jej treści, zakresu praw i obowiązków nią uregulowanych, terminu, w którym powstaje skutek prawny. Wykładnia treści decyzji nie może prowadzić do zmiany treści rozstrzygnięcia. Następuje na żądanie stron lub z urzędu. Organ dokonuje wykładni w drodze postanowienia, które może zostać zaskarżone, a na postanowienie ostateczne służy skarga do NSA.
