Organy wspólnot europejskich
Rada Europejska
-pierwszy zapis pojawił się w jednolitym akcie europejskim (podany był tylko skład), później w traktacie z Maastricht (skład i nadawanie impulsu UE)
-zbiera się przynajmniej 2 razy w roku, przewodniczy jej szef ministerstwa spraw zagranicznych państwa przewodniczącego aktualnie Unii
Parlament Europejski
-jednolita procedura wyboru – był to tylko postulat, jednak nie zrealizowany, wybory od Parlamentu odbywają się wg procedur wyborczych danych krajów
-wybory bezpośrednie, posłowie zasiadają wg klucza partyjnego (nie krajowego)
-zbiera się w 2. wtorek marca
-członkowie spośród siebie wybierają przewodniczącego i Prezydium, uchwalają regulamin
-do Parlamentu każdy obywatel UE może składać petycje
-uchwały podejmowane są bezwzględną większością głosów, wchodzą w życie z chwilą ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym UE
-funkcje Parlamentu Europejskiego:
1) uczestniczy w procedurze ustawodawczej
2) prawo zatwierdzania niektórych umów międzynarodowych – umowy akcesyjne i stowarzyszeniowe
3) zatwierdza budżet
4) udziela Komisji absolutorium na wykonanie budżetu
5) zatwierdza przewodniczącego Komisji i Komisarza
6) może zgłosić i wyrazić votum nieufności Komisji (większość 2/3 przy regulaminowej większości parlamentarzystów) – może być zgłaszana tylko dla całej Komisji – odpowiedzialność kolegialna
7) mianuje Rzecznika Praw Obywatelskich (przyjmuje skargi od osób prawnych i fizycznych Unii, przeprowadza kontrole na wniosek lub z urzędu, zdaje roczne sprawozdania przed Parlamentem, może być odwołany przez ETS na wniosek Parlamentu)
Rada (Ministrów, UE) Art. 202 – 210
-skład: przedstawiciele państw członkowskich w randze ministra (głównie MSZ – zależne od omawianych zagadnień – rolnictwo, bezrobocie, sprawy zagraniczne)
-przewodniczący: kolejno przez państwa członkowskie po 6 miesięcy, kolejność ustalana przez Radę na drodze jednomyślnego porozumienia
-zwoływana z własnej inicjatywy lub na wniosek członków lub Komisji
-siedzibą jest Bruksela a w IV, Vi i IX Luksemburg
-prace Rady przygotowuje Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER) – szefowie stałych przedstawicielstw przy Unii w randze ambasadora, zajmują się szeroko pojętą koordynacją – wypracowywaniem jednomyślności w sprawach omawianych później przez Radę;
-wspomagana przez Sekretariat Generalny i Sekretarza Generalnego (mianowany przez Radę, podpisuje uchwalone przez nią akry prawne i zarządza ich ogłoszenie)
-tryb podejmowania decyzji – większość głosów, kwalifikowana lub jednomyślność (wstrzymanie głosu nie jest uznane jako przeszkoda w jednomyślności)
-funkcje Rady Ministrów:
1) organ prawodawczy we współpracy z Parlamentem
2) przekazuje pewne uprawnienia w zakresie prawodawstwa Komisji (wydaje rozporządzenia wykonawcze)
3) Koordynuje ogólną politykę gospodarczą Unii
4) zawiera umowy międzynarodowe
5) uchwala budżet wspólnot
Komisja Art. 211 – 219
-skład: 20 członków – obywatele Unii, wybór na podstawie kompetencji; minimalnie jeden, maksymalnie dwóch z jednego państwa członkowskiego wspólnoty; niezależni
-liczba członków może ulec zmianie – jednomyślna decyzja Rady
-członkowie mianowani na 5 lat z możliwością reelekcji
-procedura mianowania członków Komisji:
1) rządy państw członkowskich wyznaczają za wspólną zgodą osobę, którą zamierzają mianować przewodniczącym Komisji
2) Parlament Europejski wyraża zgodę na nominację przewodniczącego
3) rządy wspólnie z kandydatem na przewodniczącego wyznaczają pozostałe osoby, które będą mianowane do Komisji
4) Parlament zatwierdza przewodniczącego i członków Komisji
5) mianowanie członków Komisji i Przewodniczącego za wspólną zgodą państw członkowskich
-funkcje Komisji:
1) odpowiednik władzy wykonawczej – tzw. \”watchdog\”
2) inicjatywa ustawodawcza – projekty na podstawie zalecenia Rady Ministrów
3) wydaje rozporządzenia wykonawcze na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów
4) nadzoruje stosowanie prawa wspólnotowego
5) wnosi sprawy przed ETS
6) pośredniczy w sporach między państwami
7) zarządza wspólnotowymi politykami
8) prowadzi negocjacje dotyczące treści umów międzynarodowych
9) bierze udział w negocjacjach akcesyjnych
-Komisja posiada również wyspecjalizowane służby i agencje
-uwypuklona rola przewodniczącego Komisji
-działa na podstawie głosu większości liczby członków
Europejski Trybunał Sprawiedliwości (Sąd Europejski) Art. 220 – 245
-organ sądowniczy składający się z 15 sędziów
-obraduje na sesjach plenarnych, może tworzyć izby składające się z 3,5 lub 7 sędziów
-do pomocy ma 8 Rzeczników Generalnych (wydają niewiążące opinie w konkretnych sprawach, mogą uczestniczyć w wyborze przewodniczącego ETS-u)
-sędziowie i rzecznicy są wybierani spośród niezależnych osób o dużej powadze i umiejętnościach, na okres 6 lat
-rozpatruje spory międzynarodowe, między organami wspólnot i o zgodności aktów prawa wtórnego z pierwotnym (charakter sądu konstytucyjnego), jako sąd administracyjny rozpatruje ważność aktów prawa wspólnotowego, jako sąd apelacyjny odwołania od sądu I-ej instancji
-po traktacie amsterdamski rozszerzono uprawnienia ETS-u do III filaru
-Sąd I-ej instancji – rozpatruje niektóre sprawy – w kwestiach prawnych przysługuje mu odwołanie do ETS-u, nie wydaje orzeczeń wstępnych, rozpatruje spory między pracownikami a organami oraz osobami prawnymi a Komisją
Trybunał Obrachunkowy Art. 246 – 248
-składa się z 15 członków mianowanych na 6 lat prze jednomyślną decyzję Rady po zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego
-członkowie mają możliwość reelekcji
-kontroluje rachunki dochodów i wydatków wspólnot i ich organów
Komitet Społeczno -Ekonomiczny
-organ doradczy
-w skład wchodzą reprezentanci poszczególnych grup społecznych i zawodowych (państwa przedstawiają podwójną liczbę kandydatów, spośród których są wybierani członkowie komitetu przez Radę)
-4-letnia kadencja
-posiada wyspecjalizowane sekcje
-może wyrażać opinie
Komitet Regionów
-ciało doradcze
-składa się z reprezentantów organów regionalnych i lokalnych
-członków mianuje Rada na 4-letnią kadencję
-członek Komitetu nie może być posłem Parlamentu Europejskiego
Europejski Bank Inwestycyjny
-posiada osobowość prawną
-statut w protokole do traktatu rzymskiego
-jego zadaniem jest wspieranie zrównoważonego i stabilnego rozwoju Wspólnoty
-finansuje:
1) projekty rozwoju regionów mniej rozwiniętych
2) inwestycje rozwoju wspólnego rynku
3) projekty mające znaczenie dla grupy państw członkowskich
