Surowce mineralne: podział:
1.energetyczno-chemiczne: węg. kamienny, węg. brunatny, ropa naftowa
2.metaliczne: rudy żelaza, rudy cynku i ołowiu, rudy miedzi, rudy niklu
3.chemiczne: sole kamienne, sole potasowo-magnezowe, siarka, baryty
4.skalne: granity i bazalty, wapienie i margle i dolomity i gipsy, iły i gliny, piaskowce, piaski i żwiry
Wydobycie surowców energetyczno-chemicznych:
a) węgiel kamienny: 1.Górnośląski i Rybnicki okręg przemysłowy (węglowy) – 70 mld ton, 2.Dolny Śląsk (okolice Wałbrzycha), 3.Zagłębie Lubelskie (okolice Bogdanki) – 20/40 mld ton; wydobycie węgla maleje, bo wydobywanie na większych głębokościach jest kosztowne i likwidowane są niebezpieczne kopalnie, udział Polski w światowym wydobyciu węgla wynosi około 4%
b) węgiel brunatny (nie jest surowcem energetycznym): Zagłębie Konin koło Turka, Okolice Bełchatowa, Bogatynia (Turoszów), Sieniawa, Jóźwin, Kazimierz Biskupski; jego wydobycie wzrasta (ok. 67 mln ton rocznie), jest on wydobywany metodą odkrywkową
c) ropa naftowa i gaz ziemny (ropa występuje tylko z gazem, a gaz może występować sam): Podkarpacie (okolice Krosna, Jasła, Gorlic), Zapadlisko Podkarpackie (Kazimierza Wielka), Nizina Wielkopolska, Pomorze Zachodnie w okolicy Kamienia Pomorskiego, Morze Bałtyckie (część przybrzeża – platforma wiertnicza „Petrobaltic”). Ropę importujemy z Rosji rurociągiem „przyjaźń:, w Polsce jest 7 rafinerii (Płock, Czechowice-Dziedzice)
d)gaz występuje na Podkarpaciu, w okolicach Lubaczewa, aż do Zamościa, Nizina Wielkopolska, Pomorze Środkowe i Zachodnie, Ostrów Wielkopolski, Trzebnica; gaz sprowadzamy z Rosji, nasze zasoby pokrywają 27% zapotrzebowań.
Charakterystyka: Polska jest ważnym producentem surowców energetycznych, jednak musi importować ropę naftową i gaz ziemny. 97% energii wytwarza się w Polsce przez spalanie węgla: kamiennego (65%) i brunatnego (32%), energia wodna zapewnia na m 2,6%, reszta to energia wiatrowa i geotermalna ( wody te występują w Pyrzycach, Łomży, Szaflarach, Białym Dunajcu, Jaszczurówce, Cieplicach Zdroju, Grudziądzu
Degradacja: szkody po wydobyciu węgla poniosły: Katowice, Bytom, Będzin, Jastrzębie, Rybnik i inne miast Śląska. Miasta te zapadają się. W miejscu wydobywania węgla brunatnego metodą odkrywkową tworzą się leje depresyjne, będące przyczyną zaniku wód gruntowych
Wydobycie surowców metalicznych
a) rudy żelaza (limoryty, symoryty): Wyżyna Śląska, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Wyżyna Kielecko – Sandomierska, okolice Łęczycy (mało), Częstochowa, (rudy sprowadzamy z Ukrainy, Szwecji i Brazylii)
b) rudy cynku i ołowiu:(+ srebro i kadm): Wyżyna Śląska (Bukowno)
c) rudy miedzi: (+ srebro, nikiel, ołów, cynk, kobalt, wanad, molibden, selen) Lubińsko-Głogowskie zagłębie miedziowe, Bolesławiec, Polkowice, Iwiny, Sieroszowice
d) rudy niklu: Dolny Śląsk (okolice Ząbkowic Śląskich i Szklar)
Wydobycie surowców chemicznych:
a) sól kamienna: Podkarpacie (Bochnia, Wieliczka – nie wydobywa się), Kujawy (Inowrocław, Kłodawa, Ciechocinek, Szubin, Janikowo, Wapno), okolice Pucka i Wejherowo (nie wydobywa się)
b) sól potasowa: Kujawy, okolice Pucka i Wejherowa
c) siarka: Nizina Sandomierska – Jeziurko, Tarnobrzeg, Staszów, Grzybów, Basznia Górna (wydobywanie odkrywkowe i komorowe); Polska jest na 5. Miejscu pod względem zasobności
d) baryty: Dolny Śląsk – Stanisław, Grzędy
Wydobycie surowców skalnych:
a) piaski – cała Polska (szkło, materiały budowlane)
b) piaski szlachetne: Sudety, Wyżyny (Krakowsko-Częstochowska)
c) iły – cała Polska
d) piaskowce (posadzki, płyty nagrobkowe): Przedgórze Sudeckie, Sudety, Wyżyna Kielecko-Sandomierska
e) granity: okolice Sudet, Strzegom, Strzelin, Wałbrzych, Jawor
f) marmury: Sudety
g) gipsy: Niecka Nidziańska
Przemysł energetyczny Polski:
1.Nawiększe polskie elektrownie cieplne:
Ř baza surowcowa – węgiel kamienny:
Łaziska Górne, Łagisza, Siersza, Jaworzno, Rybnik, Skawina, Trzebinia, Połaniec, Stalowa Wola, Kozienice, Dolna Odra, Ostrołęka
Ř baza surowcowa – węgiel brun.: Bełchatów, Konin, Turek, Turów
2.Elektociepłownie – w dużych miastach: Siekierki (Warszawa)
3.Hydroelektrownie: Żarnowiec, Porąbka-Żar, Solina na Sanie, Pilchowice na Bobrze, Włocławek na Wiśle, Rożnów-Czechów na Dunajcu, Czorsztyn na Dunajcu;
Charakterystyka: podstawowy surowiec dla przemysłu energetycznego to węgiel. Polska gospodarka jest nadmiernie energochłonna, stosuje się wadliwe technologie, izolacje, systemy ogrzewcze itd. Nasi sąsiedzi wykorzystują energię nuklearną (atomową), u nas elektrownia taka (w Żarnowcu) nie została ukończona; w porównaniu z innymi krajami światowy udział w produkcji energii elektrycznej w roku 83 wyniósł 1,1%, wzrosła wartość ilości energii wytwarzanej na jednego mieszkańca – 3,6 tys kWh na mieszkańca w 93 roku; państwa w Europie wytwarzające więcej energii niż Polska to Norwegia, Szwecja, Francja, Niemcy, Rosja, Wielka Brytania, Włochy, Hiszpania, Ukraina; 97% energii wytwarza się w Polsce przez spalanie węgla: kamiennego (65%) i brunatnego (32%), energia wodna zapewnia na m 2,6%, reszta to energia wiatrowa i geotermalna ( wody te występują w Pyrzycach, Łomży, Szaflarach, Białym Dunajcu, Jaszczurówce, Cieplicach Zdroju, Grudziądzu
Przemysł metalurgiczny: hutnictwo
a) żelaza: Huta „Katowice” – Dąbrowa Górnicza, Huta im. Sendzimira – Kraków, Świętochłowice, Bytom, Gliwice, Ostrowiec Świętokrzyski, Częstochowa, Warszawa, Stalowa Wola, Zawadzkie, Siemianowice, Chorzów, Sosnowiec, Ruda Śląska, Szczecin, Zawiercie, Bochnia. Hutnictwo znajduje się w trudnej sytuacji finansowej z powodu spadku cen żelaza na rynku.
b) cynku i ołowiu (produkcja stopów, blach, rur, lakierów i farb): Kombinat Górniczo-Hutniczy – Bukowno, Olkusz, Piekary Śląskie, Miasteczko Śląskie, Bytom, Trzebinia.
c)miedzi: Żukowice, Orsk, Legnica, W-wa, Czechowice-Dziedzice, Głogów, jesteśmy jednym z największych dostawców w Europie, podczas wytopu uzyskujemy duże ilości srebra;
d) aluminium: Skawina, Konin – huta Maliniec (pokrywa 50% zapotrzebowań)
Przemysł elektromaszynowy
a) metalowy: Białystok, W-wa, Radom, Olkusz, Lublin, Wrocław, Myszków, Kraśnik, Poniatowa, Włocławek, Kraków, GOP, Częstochowa
b) maszynowy: GOP, Warszawa (Ursus), Pruszków, Poznań, Bydgoszcz, Elbląg, Brzeg, Grudziądz, Mielec, Kraków, Kutno, Lublin, Płock, Strzelce Opolskie, Słupsk, Bielsko-Biał, Gorlice, Nowa Dęba, Racibórz, Nowa sól
c) elektroniczny, elektrotechniczny: Wrocław, W-wa, Nowy Sącz, Piaseczno, Gdańsk, Białystok, Mława, Cieszyn, Września, Dzierżoniów; (maszyny biurowe, komputery, sprzęt radiowy, telewizyjny, komunikacyjny); przemysł jest wrażliwy na współprace międzynarodową, często angażuje się kapitał zagraniczny, np. Alcatel, Siemens, Curtis
d) środków transportu: W-wa (Daewoo – FSO), GOP, Bielsko-Biała (Volksvagen), Lublin, Sanok (Autosan), Laskowice (Jelcz), Szczecin, Wrocław (Volvo), Gliwice (Opel), Starachowice (Star), Gdynia, Gdańsk, Świdnik, Nowy Sącz, Dębica, Olsztyn, Słupsk; połowa przedsiębiorstw to własności prywatne
e) okrętowy: Szczecin, Gdynia, Gdańsk; posiada 3% światowych zamówień; to strategiczny sektor gospodarki narodowej
f) kolejowy: Wrocław (Parfag), Świdnica, Poznań (Zastal-Wagony), Chorzów, Ostrów Wielkopolski.
Przemysł chemiczny: ma ponad 11% udziału w ogólnej wartości przemysłowej
a)farmaceutyczny: W-wa, Poznań, Kraków, Kutno, Rzeszów, Pabianice, Jelenia Góra, Grodzisk Mazowiecki, Starogard Gdański; reprezentowany jest przez 14 przedsiębiorstw Polfa, ponad 65% naszego rynku kontrolują zachodnie koncerny
b)nawozów sztucznych: Tarnów-Mościce, Puławy, Włocławek, Police, Gdańsk, Tarnobrzeg, Luboń, Wrocław, Kędzierzyn Koźle
c)gumowy: Olsztyn, Sanok, Wolbrom, Grudziądz, Dębica, Bydgoszcz
d)tworzyw sztucznych: Gorzów Wielkopolski, Tomaszów Mazowiecki, Pionki, Toruń, Szczecin, GOP, Oświęcim, Sochaczew
Przemysł mineralny:
a)szklarski: Krosno, Piotrków Trybunalski, Wołomin, Inowrocław, Stronie Śląskie, Jarosław, Sandomierz, Dąbrowa Górnicza
b)cementowy: Działoszyn, Ożarów, Górażdże, Tarnów Opolski, Strzelce Opolskie, Chełm, Bielawy, rudniki, Wierzbica, Kielce
c)betoniarski: W-wa, GOP, Kraków, Lublin, Gdańsk, Gdynia, Wrocław, Łódź
d)porcelanowy: Opole, Chodzież, Krasnystaw, Wałbrzych, Tułowice, Ćmielów, Boguchwała, Łubiana, Włocławek, Pruszków
Przemysł drzewno – papierniczy:
a)tartaczny: Sławno, Ustianowa, Rzepedź, Starachowice, Barlinek, Hajnówka, GOP
b)celulozowo – papierniczy: Kwidzyn, Świecie, Ostrołęka, Kostrzyn, Klucze
c)meblarski: Radomsko, Zamość, Swarzędz, Jarocin, Elbląg, Wyszków, Suwałki, Słupsk
Przemysł lekki:
a)włókienniczy: Kalisz, Turek, Siedlce, Dzierżoniów, Łowicz, Gorzów Wielkopolski, Białystok, Toruń, Zambrów, Andrychów, Łódź, Bielsko-Biała; 350 zakładów, niestety kiepska jakość wyrobów, słabe technologie, procesy techniczne
b)skórzany: Starogard Gdański, Skarżysko-Kamienna, Włodawa, Lubartów, Prudnik, Oleśnica, Chełmek, Żywiec, Nowy Targ, Gniezno, Słupsk, Kępice, Radom, W-wa, Chełm; dobry poziom wyrobów
