AUSTRIA W XVII WIEKU

Austria. Wielonarodowościowa monarchia Habsburgów to słabo spojony konglomerat krajów i prowincji o bardzo różnorodnym ustroju lokalnym i silnych instytucjach stanowych. Administracja centralna o bardzo skomplikowanej strukturze była ociężała i mało sprawna. Najwyższym organem władzy była Tajna Konferencja złożona z sześciu ministrów pod przewodnictwem cesarza i pierwszego kanclerza. Oprócz niej były inne: Nadworna Izba Skarbowa i Nadworna Rada Wojenna oraz Kancelaria Nadworna, która zarządzała austriackimi dobrami dziedzicznymi oraz zajmowała się wieloma problemami ogólnymi monarchii. W Wiedniu urzędowały poza tym kancelarie: czeska, węgierska, siedmiogrodzka, włoska i niderlandzka. W prowincjach działały z polecenia cesarza Rady Gubernatorskie oraz funkcjonowały dawne instytucje stanowe o różnej strukturze. W tym wszystkim panował niemały chaos. Mimo że monarchia stanowiła bardzo różnorodną mozaikę narodów, cesarz Karol VI stworzył prawne podwaliny jednolitej monarchii. Nie miał męskiego potomka i następczynią miała być najstarsza córka Maria Teresa. W 1713 r. cesarz wydał sankcję ustanawiającą „wieczystą łączność i niepodzielność wszystkich krajów”. W latach 1722-1723 przeprowadził przyjęcie sankcji przez władze stanowe wszystkich krajów monarchii. W ten sposób unia personalna łącząca kraje stała się unią realną.

Armia cesarska, choć dość liczna (170 tys.). była armią przestarzałą i wymagającą reform. Jednakże reformy wojska nie były możliwe bez uporządkowania administracji.

Po śmierci cesarza Karola VI monarchia Habsburgów znalazła się w poważnym niebezpieczeństwie, nazwanym kryzysem dynastycznym. Następczynią cesarza była jego córka Maria Teresa. W układach z większością państw Europy Karol VI zastrzegł uznanie następstwa tronu dla swej córki. Niestety zobowiązania te nie zostały dotrzymane i liczni pretendenci wystąpili do spadku po Habsburgach (1740 r.). Wówczas Fryderyk II zaproponował Marii Teresie pomoc. Wojska pruskie wkroczyły na Śląsk, do którego teraz Prusy zgłosiły pretensje. Zaskoczeni Austriacy oddali tę bogatą prowincję. Nie odzyskali jej podejmując akcje odwetowe w 1741 r. – ponieśli bowiem klęskę pod Małujowicami. Ratyfikacja tej aneksji miała miejsce podczas pokoju we Wrocławiu w 1742 r. II wojnę o Śląsk – między Austrią a Prusami – toczono w latach 1744-1745, lecz potwierdzono tylko przynależność Śląska do Prus.

W wojnie sukcesyjnej (pretensje do spadku) brały również udział: Francja i Bawaria. Wojnę zakończono dopiero w 1748 r. pokojem w Akwizgranie. Austria wyszła z niej bez większych strat terytorialnych, dzięki poparciu Anglii i Rosji.