Funkcje Zamku Królewskiego w Warszawie w okresie międzywojennym

 

 

Zamek Królewski jest niewątpliwie jednym z najbardziej imponujących zabytków w Warszawie. Został wzniesiony w latach 1598-1619, zaprojektowany przez włoskich architektów Giovanniego Trevano, Giacomma Rodondo i Mattea Castelli, na rozkaz ówczesnego króla Polski Zygmunta III Wazę. Od tego czasu to właśnie Warszawa pełniła funkcję polskiej stolicy, a Zamek Królewski był miejscem wielu ważnych wydarzeń politycznych i kulturalnych.

Po 123 latach niewoli, Polacy w 1918 roku otrzymali upragnioną niepodległość. Jednak jeszcze przed odbyciem konferencji pokojowej w Paryżu, w Polsce uformowane zostały najważniejsze organy państwowe. Stopniowo powstał rząd, sejm oraz jurysdykcja. 9 grudnia 1922 r. Sejm wraz z Senatem obrał pierwszego prezydenta nowej Rzeczypospolitej; człowieka cieszącego się dużym autorytetem i szczerze oddanego pracy nad odbudową kraju – Gabriela Narutowicza. Jedyne siedem dni swojego urzędu sprawował w warszawskim Belwederze do pamiętnego dnia 16 grudnia, kiedy to padł ofiarą zamachu z rąk stronnictwa prawicowego. Funkcję Narutowicza po jego śmierci objął Stanisław Wojciechowski.

Zamek Królewski był miejscem urządzania dworskich przedstawień, na które zewsząd zjeżdżały znane osobistości. Gośćmi zamku w Warszawie byli między innymi: wybitny pisarz powieści obyczajowych oraz noblista, Władysław Reymont; twórca noweli oraz powieści o tematyce patriotycznej Stefan Żeromski; czy Jarosław Iwaszkiewicz, znany prozaik, poeta i dramatopisarz.

Bardzo istotnym dla dalszych losów państwa polskiego wydarzeniem politycznym był zorganizowany 12 maja 1926 roku przez Józefa Piłsudskiego zamach majowy. Miał on na celu poprawę sytuacji gospodarczej w Polsce. Po ustąpieniu ze stanowiska ówczesnego prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, oraz premiera Wincentego Witosa, ustrój państwa zmieniony został z demokracji parlamentarnej na autorytaryzm. Kandydatem, zresztą jedynym na nowego prezydenta RP był wybitny chemik, profesor Politechniki Lwowskiej Ignacy Mościcki, który w odróżnieniu do poprzednich prezydentów Polski władzę swą sprawował właśnie w gmachu Zamku Królewskiego.

Ówczesna siedziba prezydenta określana była, ze względu na swe położenie nazywana „sercem Polski”. To właśnie stąd wychodziły najważniejsze ustawy, również w latach poprzednich; w Zamku Królewskim zrodziła się między innymi konstytucja 3 maja 1791 r. To właśnie tu przysięgę swoją składały najważniejsze osobistości państwa, premierzy, ministrowie itp. Zamek był docelowym miejscem zakańczania pochodów, czy triumfalnych uroczystości. W murach Zamku Królewskiego została 23 kwietnia 1935 roku uchwalona konstytucja kwietniowa. W tym samym roku zmarł powszechnie lubiany i szanowany polityk Józef Piłsudski. Pochód pogrzebowy swój smutny marsz rozpoczynał w bramie Zamku Królewskiego.

Tu również popisywał się swym znakomitym talentem popularny piosenkarz Mieczysław Fogg. W 1938 roku, Urządzone tu zostało ogromne przyjęcie z okazji dwudziestej rocznicy odzyskania niepodległości.

Rok 1939, wybuch drugiej wojny światowej. Warszawa znajdowała się pod stałym ogniem wojsk Hitlerowskich. Ucierpiał też i Zamek Królewski, który został zbombardowany i częściowo spalony. Zdesperowane społeczeństwo podjęło akcję ratowania zbiorów oraz ocalałych elementów architektonicznych, rzeźb i dekoracji. Postacią, która na zawsze przeszła do historii była osoba Kazimierza Brokla, historyka sztuki i muzeologa, który zginął podczas próby uchowania zbiorów palącego się zamku.

Jak pokazuje historia, Zamek Królewski zawsze był miejscem dokonywania najważniejszych przemian politycznych i kulturalnych. Pomimo, iż sam był wielokrotnie niszczony, za każdym razem jednak zostawał odbudowywany i rekonstruowany. Bogata jego historia przyciąga wielu turystów zza granicy. Myślę, że warszawki Zamek Królewski, wraz ze wzniosłą kolumną Zygmunta III Wazy, można uznać za symbol Rzeczpospolitej Polski.