Napoleon Bonaparte zdobywca czy wyzwoliciel ? Jest to pytanie na które różni ludzie będą różnie odpowiadać. Czy można go nazwać wyzwolicielem ? A może nie powinno się go nazywać zdobywcą ? Przyjrzyjmy się temu bliżej …
Napoleon tak naprawdę rozpoczął swoją karierę 9 listopada 1799 roku, kiedy to dokonał zamachu stanu i obalił dyrektoriat. Jednak już dużo wcześniej odznaczał się wielką odwagą i wytrwałością w licznych bitwach. Umiał pokazać co robi najlepiej, a najlepiej umiał walczyć, przewodzić i … zwyciężać . W listopadzie 1799 roku kariera Napoleona dopiero tak naprawdę się zaczęła. Odtąd zaczął on panować we Francji i przewodzić większości wygranych bitew. Przez długi czas Napoleon nie miał sobie równych i dlatego wygrywał wszystko co było do wygrania. W maju 1804 roku Napoleonowi Bonaparte zostaje nadany tytuł cesarza Francuzów. Pomiędzy cesarstwem francuskim a Europą panowały stosunki naprężone, zwłaszcza przodująca potęga morska, handlowa i kolonijna jaką była Anglia, nie mogła znieść hegemonii Napoleona na kontynencie. Nie udało mu się więc długo wypocząć od wojen, bo już w następnym roku zawiązała się kolejna III koalicja anty francuska, w której skład wchodziły Anglia, Austria, Królestwo Neapolu, Rosja i Szwecja. Po klęsce pod Trafalgarem Napoleon zwyciężył Austriaków pod Ulm, a połączone siły austriacko – rosyjskie pod Austerlitz. Już niedługo podpisany został pokój z Austrią w Presburgu, dzięki któremu Napoleon uzyskał panowanie nad Włochami i Niemcami. W 1806 roku stworzył Związek Reński pod swoim protektoratem, przejmując w ten sposób wpływy w Niemczech Zachodnich i Środkowych. W 1806 roku zawiązana zostaje czwarta już z kolei koalicja anty francuska. Napoleon nie chcąc pozwolić nieprzyjacielowi na zebranie sił uderzył pierwszy i dnia 14 października pokonał Prusy pod Jeną i pod Auerstaedt, następnie zajął Berlin i wkroczył do Polski. Po nierozstrzygniętej bitwie pod Pruską Iławą pokonał Rosjan 14 czerwca 1807r. pod Frydlandem. Na spotkaniu w Tylży 28 czerwca 1807r. na tratwie na rzece Niemen Napoleon pojednał się z cesarzem Aleksandrem i zawarł z nim przymierze. Prusy musiały zrzec się połowy swego terytorium. Za zgodą cara Rosji Napoleon utworzył z drugiego i trzeciego zaboru pruskiego Księstwo Warszawskie. W celu zadania ciosu głównemu wrogowi, Anglii, Napoleon ogłosił także blokadę kontynentalną, spodziewając się pozbawić wyspy stosunków handlowych z Europą. Potęga Napoleona osiągnęła wtedy swój punkt szczytowy. Równocześnie jednak począł się budzić opór pokonanych narodów. Blokada kontynentalna rodziła sprzeciw wobec dominacji napoleońskiej Francji. Stało się to widoczne, gdy cesarz Francuzów przystąpił do działań wojennych w Hiszpanii i Portugalii, mających na celu podporządkowanie również i tych krajów systemowi blokady i rządom francuskim. Gdy Napoleon zmusił w 1807 roku króla hiszpańskiego do abdykacji i osadził na tronie swojego brata Józefa, wybuchło powstanie ludowe, którego Napoleonowi po licznych walkach nie udało się wygrać. Bonapartemu nie udało się również powstrzymać cara Aleksandra od przygotowań Austrii do wojny (pokojowe spotkanie w Erfurcie jesienią 1808 r.). W 1809 roku Austria rozpoczęła nową wojnę. Zaatakowała ona min. Księstwo Warszawskie. W trudnej kampanii wojennej Księstwo zdołało nie tylko obronić swój byt (bitwa pod Raszynem), lecz również po zwycięstwach księcia Józefa Poniatowskiego w Galicji – zająć część zaboru austriackiego i powiększyć swoje terytorium. Austria raz jeszcze została pokonana przez Napoleona (bitwa pod Wagram, 1809r.) oraz zmuszona do kolejnych ustępstw. Tymczasem sojusz z Aleksandrem uległ rozpadowi, w 1812 nastąpiło zerwanie. Bonaparte wyprawił się z „Wielką Armią” na Moskwę i po zwycięstwach pod Smoleńskiem i pod Borodinem udało mu się ją zająć. Jednakże wzniecony dwa dni później przez Rosjan pożar zmusił go do odwrotu, w trakcie którego wojska wyginęły wskutek głodu, zimna i rosyjskiej pogoni. Sławnym elementem odwrotu jest bitwa pod Berezyną, w której Napoleon jeszcze raz zabłysnął swym geniuszem. Klęska Napoleona stała się hasłem do utworzenia nowej koalicji antyfrancuskiej. Mimo zwycięstw pod Lutzen (02.05.1813), Budziszynem (10.05.1813)
i Dreznem, Napoleon uległ przemocy złączonych przeciwników „w bitwie narodów” pod Lipskiem
18 października 1813 roku. Zepchnięty na terytorium Francji po kilku klęskach abdykował 6 kwietnia 1814 r.
w Fontainebleau, zachowując tytuł cesarski i panowanie nad wyspą Elbą. Napoleon wygnany na Elbę pilnie śledził nastroje w swoim kraju, gdzie szerzyły się obawy przed powrotem burbońskiego absolutyzmu. Napoleon w przekonaniu, że znajdzie poparcie społeczeństwa zdecydował się na brawurową akcję. Uciekł z Elby, wylądował na wybrzeżu Francji (01.03.1815) i ruszył ku Paryżowi. Zaalarmowane mocarstwa europejskie zmobilizowały swe wojska. Na terenie dzisiejszej Belgii w ostatecznej bitwie z wojskami angielskimi i pruskimi- pod Waterloo 18 czerwca 1815 roku- Napoleon poniósł klęskę. Pokonany cesarz- jako pozbawiony tytułu cesarskiego więzień Brytyjczyków – został przewieziony na Wyspę Świętej Heleny. Na tym w zasadzie można by skończyć zwycięstwa Napoleona. Kariera jego została jednak zakończona wielką klęską. Napoleon jako wyzwoliciel wykazał się również wzorowo. Nie można tu co prawda wypisać żadnych powstań, ani rewolucji którym kierował, ale ogólnie mówiąc walcząc wyzwolił Francję, szkoda tylko, że na taki niedługi okres czasu. Utworzył Księstwo Warszawskie. Zrobił w tym momencie jeden, bardzo ważny krok do odzyskania przez Polskę niepodległości. Jednak polski naród musiał jeszcze pokonać długą drogę, aby odzyskać wolność. Na koniec można by przytoczyć jeszcze cytaty, wypowiedziane przez samego Napoleona świadczące o tym, że był zwycięzcą :
„Człowiek bez odwagi i dzielności- to rzecz.”
„Najpewniejszą drogą by stać się biednym jest bycie sprawiedliwym.”
„Człowiek będzie walczył bardziej zacięcie o swoje interesy niż o swoje prawa.”
„Największym mówcą świata jest sukces.”
Wyzwolicielem :
„Lud, który może wszystko powiedzieć, może wszystko zrobić.”
„Nie odpowiada się karabinami ludziom żądającym chleba.”
I człowiekiem bardzo rozważnym i inteligentnym :
„Najniebezpieczniejszy moment przychodzi wraz ze zwycięstwem.”
„Nie należy szukać odznaczeń i epoletów na polu bitwy, skoro można je zdobyć w przedpokoju.”
„Nakładać zbyt twarde warunki, znaczy zwalniać od ich wykonania.”
Napoleon wyzwoliciel, czy zdobywca ? Pomimo tego wszystkiego uważam, że Napoleon zdecydowanie był zdobywcą a nie wyzwolicielem. Był dobrym władcą i genialnym przywódcą. W wielu bitwach wykazał się swoim geniuszem i rozsądkiem, co zaowocowało zwycięstwem. Niezależnie jednak od tego jak go nazwiemy Napoleon Bonaparte był jedną z największych postaci historycznych, a pamięć o nim nie zaginie nigdy.
