Funkcja Rozpoznawcza
W kryminalistyce możemy wyróżnić funkcje: rozpoznawczą, wykrywczą, dowodową oraz zapobiegawczą. W praktyce poszczególne funkcje tej dziedziny przeplatają się ze sobą, a przede wszystkim funkcja wykrywcza i rozpoznawcza.
Kryminalistyka przez stosownie odpowiednich metod stara się poznać metody działania przestępców, a także potencjalnych przestępców. Czynności operacyjno – rozpoznawcze podejmowane przez Policję, UOP, Straż Graniczną, Żandarmerię Wojskową, Inspekcją Celną, wywiad i kontrwywiad mają za cel poznanie potencjalnych zagrożeń. Muszą być one prowadzone przez kompetentne organy i zgodnie z prawem, ukierunkowane są na poznanie czynników zagrażających ze strony danej grupy, środowiska, czy indywidualnej osoby. Mogą one także zmierzać do ochrony czynnika zagrożonego.
Funkcja rozpoznawcza – polega na opracowaniu metod i środków za pomocą których możliwe będzie uzyskanie maksymalnie obszernej informacji o miejscu, przedmiocie, przeciwniku a także taktyce przyszłych i aktualnych działań kryminalistycznych, weryfikacja dotychczasowych informacji (ewentualne powiązanie danej osoby ze zdarzeniem), profilaktyka. Możemy wyróżnić następujące rodzaje rozpoznania:
1. Rozpoznanie terenowe – skierowane jest na pozyskanie całkowitej wiedzy o terenie aktualnego bądź przyszłego działania, na przykład: przeszukanie, zorganizowanie zasadzki etc. Istotne jest tu uzyskanie możliwie szerokiej i pełnej wiedzy o takich elementach, jak topografia terenu (tj. jego wygląd i budowa przestrzenna), występujące zabudowania, lokalizacja istniejących mieszkań i ich typowe rozplanowanie, ogrody na danym terenie, wejścia do domów i mieszkań, lokalizacja bram przechodnich etc.
2. Rozpoznanie środowiskowe – ten rodzaj rozpoznania powinien dostarczyć informacji na temat struktury i składu określonego środowiska, na przykład narkomanów, homoseksualistów, różnych odmian sekt – ich wzajemnych powiązań, zainteresowań, sposobu spędzania czasu, przypadków kolizji z prawem, skłonności, występującej hierarchii w danej grupie, kontaktów i powiązań pozaśrodowiskowych (bardzo trudne jest to do zrealizowania w działających sektach przede wszystkim ze względu na obowiązującą ich członków absolutną tajemnicę oraz hermetyczność takich organizacji).
3. Rozpoznanie problemowe – polega na próbie uzyskania możliwie pełnej orientacji w zakresie danego problemu będącego przedmiotem zainteresowania organu ścigania. Gdy dotyczy to na przykład narkomanii powinno dostarczyć informacji o środkach odurzających i lekach psychotropowych, mechanizmach ich działania, objawach ich zażywania oraz wynikających z tego konsekwencjach.
4. Rozpoznanie osobowe – dotyczy konkretnych i indywidualnych osób, które znalazły się w orbicie prawnie uzasadnionego zainteresowania organów ścigania. Poprzez to rozpoznanie powinno się osiągnąć informacje uzasadniające przeprowadzenie postępowania karnego, o wyglądzie danej osoby, miejscu jej zamieszkania, kontaktach, nawykach i nałogach, zainteresowaniach, postawie życiowej, stosunkach rodzinnych oraz środowiskowych, konfliktach i przyjaźniach, trybie życia, wykonywanej pracy, ambicjach, osiągnięciach, światopoglądzie etc.
Co najważniejsze, rozpoznanie osobowe i środowiskowe muszą mieć zawsze pełne uzasadnienie prawne, co znaczy iż muszą być przeprowadzone na podstawie określonych norm prawnych (np. art. 213 i 214 kpk), oraz przez kompetentny organ działający w ramach postępowania określonego prawem. Bez takiego uzasadnienia łatwo może dojść do naruszenia dóbr osobistych jednostki, a to może doprowadzić do dochodzenia odpowiedzialności na drodze cywilnej lub czasami też karnej.
