Oświęcim, miasto w północnej części województwa bielskiego, w Kotlinie Oświęcimskiej, przy ujściu Soły do Wisły. 44,4 tys. mieszkańców (1994).
Średniowieczny gród na szlaku z Rusi na Morawy i Śląsk, wzmiankowany 1117. Od końca XII w. w księstwie opolsko-raciborskim, następnie cieszyńskim. Prawa miejskie w XIII w. Od ok. 1315 stolica księstwa oświęcimskiego. Ośrodek handlu z Czechami i Śląskiem. 1527 w Oświęcimiu urodził się Ł. Górnicki. 1772-1918 w zaborze austriackim, następnie w Polsce. W XX w. rozwój przemysłu chemicznego i metalowego oraz rzemiosła. Podczas okupacji niemieckiej przyłączony do Niemiec. W latach 1940-1945 na przedmieściach Oświęcimia funkcjonował największy na ziemiach polskich obóz koncentracyjnyOświęcim-Brzezinka.
Dobrze rozwinięty przemysł chemiczny (wielkie zakłady Oświęcim), a także środków transportu, maszynowy, spożywczy.
Zabytki: kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (XIV w., przebudowany 1530 i w 2. połowie XVII w., restaurowany w XIX w.), zespół Salezjanów – kościół podominikański Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki (XIV w., przebudowany w XIX w.) z kaplicą Św. Jacka (XIV w.), dawny ratusz (XIX w.), domy (XVIII, XIX w.); nad Sołą, na Górze Zamkowej, zamek książąt oświęcimskich (XIII-XIV w.), z basztą (XIII w.).
