Proporcjonalne systemy wyborcze
Ich idea okres Rewolucji FRA, cecha charakt.- dążenie do zapewnienia podziału mandatów wyborczych pomiędzy poszczególne ugrupowania, które wystawiły listy wyborcze proporcjonalnie do liczby głosów oddanych na nie w wyborach. W wielu syst. prop. wykorzystywany jest iloraz wyborczy powstający w wyniku podziału liczby głosów przez liczbę mandatów będących do dyspozycji. Pozwala on określić liczbę głosów niezbędną do uzyskania mandatu. Może mieć charakter zmienny lub stały. Dla zakończenia rozdziału mandatów stosuje się najczęściej jedną z dwóch metod:
1. największej reszty-mandaty nieobsadzone temu komu największa ilość niewykorzystanych głosów;
2. największej przeciętnej (średniej)- po ustaleniu ilorazu wyborczego dzieli się przez niego liczbę głosów oddanych na każdą listę. Otrzymane liczby całkowite wyznaczają liczbę mandatów przypadających na poszczególne listy. W celu dokonania rozdziału mandatów nieobsadzonych do liczby mandatów uzyskanych już przez poszczególne listy dodaje się 1 (tzw. Mandat fikcyjny) i przez tę liczbę dzieli się sumy głosów jakie padły na poszczególne listy. Mandaty nie obsadzone przydziela się tym listom. Które w wyniku tego działania uzyskały największe ilorazy.
Do używanych obecnie najczęściej metod należą: system d’Hondta- liczba głosów dzielona jest przez kolejne liczby naturalne; sys. St. Lague- dzielenie przez kolejne liczby niepażyste; sys Harea-Niemeyera- liczba głosów dzielona przez sumę ważnie oddanych głosów na wszystkie listy. Cechy powyborcze- rząd koalicyjny, lepsza równość siły głosu, odpowiedzialność poszczególnych ministrów, małe partie mogą uzyskać mandaty.
