PYTANIA:
1. Czy podatki są potrzebne ?
2. Rodzaje podatków w Polsce.
3. Jakie podatki płacą twoi rodzice ?
4. Kto i w jaki sposób ustala wysokość podatków w Polsce ?
5. Scharakteryzuj instytucję nadzorujące egzekucje podatków.
6. Które z podatków najefektywniej zasilają budżet państwa ?
7. Co sądzisz o relacji między wielkością podatków stanowiący dochód gmin
a odprowadzanych do budżetu państwowego ?
8. Co sądzisz o reformie systemu podatkowego L. Balcerowicza ?
1. Czy podatki nie są konieczne, jak uważa większość ludzi? Czy nie trzeba płacić podatków, by cieszyć się takimi rzeczami, jak opieka medyczna, drogi, poczta, koleje, ochrona policyjna i tak dalej?
Wyobraźmy sobie lokalnego kupca, który wypędza z miasta, pod groźbą użycia broni, całą swą konkurencją. Następnie regularnie rabuje swych sąsiadów, ale „w zamian” dostarcza im pewne artykuły spożywcze (bardzo niskiej jakości) i wykonuje (bardzo kiepsko) pewne usługi, takie jak strzyżenie trawników. Jego „klienci” odnosiliby się bardzo sceptycznie do jakości usług, które ten kupiec tak łaskawie im dostarczałby, zabraniając jednocześnie tego komukolwiek innemu.
Tak właśnie jest z rządem. Dlaczego nie wolno nam trzymać swych pieniędzy i kupować takich dóbr czy usług, jakie chcemy od tych, którzy oferują się ich dostarczać. Czego rząd miałby się bać, jeśli uważa, że jest w stanie sam dostarczyć te wszystkie dobra i usługi, na które ma obecnie monopol? Konkurencja pokazałaby, jakim marnym interesem są państwowe usługi i zniszczyłaby mit, że są „dobra publiczne”, które mogą być dostarczane jedynie przez państwowy monopol. Biurokracja, nieefektywność, niebotyczne ceny i obniżająca się jakość – tym charakteryzują się wszelkie państwowe usługi, od poczty i kolei do policji i sądów.
Wolny rynek może dostarczyć wszystkie te usługi, które są tradycyjnie uważane za domenę państwa. Wśród wielu faktów, o których nie uczy cię państwowy system edukacji jest to, że historia zna liczne przypadki dostarczania ich – od dróg, szkół (np. Prywatne Liceum Menedżerskie) i szpitali po walutę, ochronę policyjną i sądy – przez prywatne przedsięwzięcia.
Już wiele razy zdarzało się, że państwo w celu zbudowania lub utrzymania swych partackich monopoli tłumiło siłą skutecznych konkurentów, którzy naprawdę służyli ogółowi.
Kto zyskuje, a kto traci? Masy zwykłych ludzi pracy mają wszystko do zyskania na zniesieniu podatków. Ekonomiczne i polityczne pasożyty mają wszystko do stracenia.
Osobiście uważam, że podatki nie są potrzebne i należało by je znieść – PODATKI TO KRADZIEŻ ! Jeśli bandyta zaczepi kogoś na ulicy żądając portfela albo portmonetki, to bez wahania można to nazwać kradzieżą. Jeśli grupa bandytów żądałaby co miesiąc dwóch trzecich dochodu od właściciela sklepu grożąc strasznymi konsekwencjami w przypadku niepodporządkowania się ich propozycji „ochrony”, tenże sprzedawca nie wahałby się nazwać tego czynu kradzieżą! Już każdy jest codziennie obrabowywany. Co miesiąc przynajmniej około dwóch trzecich dochodu zabiera się ludziom bez zgody. Robi to rząd. I owszem, to również jest kradzież, nawet jeśli niewielu zdaje sobie z tego sprawę!
2. Podatki mogą być klasyfikowane ze względu na różne kryteria klasyfikacji. Do najczęściej
stosowanych podziałów należą następujące podziały:
1. ze względu na to, jaki budżet zasilają
– państwowe
– samorządowe
W Polsce taki podział ma sens od niedawna. Przed przemianami przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, wszystkie podatki miały charakter państwowy.
2. ze względu na osobę podatnika można wyróżnić podatki pobierane od
– osób fizycznych
– osób prawnych i jednostek nie mających osobowości prawnej
Z tym podziałem wiążą się różnice wynikające z różnic występujących pomiędzy osobami fizycznymi oraz prawnymi. Przykładem tego mogą być różnice w opodatkowaniu dochodów osób fizycznych i prawnych. Dochód osób prawnych opodatkowany jest w Polsce (oraz w większości innych państw) według skali proporcjonalne, natomiast dochód osób fizycznych opodatkowany jest według skali progresywnej. W konstrukcji podatku dochodowego od osób fizycznych występują odliczenia i ulgi nie występujące w stosunku do osób prawnych.
3. ze względu na charakter
– rzeczowe
– osobiste
Podatki rzeczowe to podatki, w konstrukcji których najistotniejszą rolę odgrywa przedmiot podatku. Zmiana podmiotu biernego takiego podatku nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Przykładem może być podatek od nieruchomości.
W konstrukcji podatków osobistych kluczową rolę odgrywa podmiot bierny takiego podatku. Istnienie zobowiązania podatkowego wynika z okoliczności podmiotowych. Zobowiązania nie przechodzą na inną osobę i wygasają najpóźniej z chwilą śmierci podatnika.
4. ze względu na techniki poboru, sposób nałożenia podatku, przerzucanie podatku i zdolność płatniczą
– bezpośrednie :
– podatek dochodowy od osób fizycznych (z ang. PIT)
– podatek dochodowy od osób prawnych (z ang. CIT)
– podatek od spadków i darowizn
– podatek rolny, podatek leśny
– podatek od nieruchomości
– podatek od środków transportu
– podatek od posiadania psów
– pośrednie :
– podatek od towarów i usług, zwany także podatkiem od wartości dodanej
(z ang. VAT)
– podatek akcyzowy
– podatek od gier
Stosując kryterium technik poboru, podatkami bezpośrednimi są podatki płacone przez podmioty bezpośrednio zobowiązane od płacenia przez podmiot prawa publicznego. Podatki pośrednie, natomiast, to podatki płacone przez podmioty bezpośrednio nie zobowiązane do tego przez państwo lub inny podmiot prawa publicznego. Tak więc takie podatki, jak podatek akcyzowy czy podatek typu VAT są podatkami pośrednimi, ponieważ płacone są przez podmioty nie zobowiązywane bezpośrednio do ich płacenia, czyli konsumentów. Podatki takie jak dochodowe, od nieruchomości, czy rolny płacone są bezpośrednio przez podmioty zobowiązane do ich zapłacenia.
Klasyfikując podatki ze względu na sposób ich nałożenia, za bezpośrednie uznamy podatki wymierzane na podstawie stałych przepisów. Podatki pośrednimi będziemy natomiast nazywać podatki wymierzane na podstawie taryf nie nawiązujących do stałych stanów objętych spisami, ale uwarunkowane zdarzeniami niemożliwymi do przewidzenia.
Trzecim kryterium bezpośredniości podatku jest jego przerzucanie. Podatki pośrednie według tego kryterium to podatki, których przerzucanie jest zgodne z wolą ustawodawcy. Podatki bezpośrednie to podatki, których przerzucanie nie jest zgodne z wolą ustawodawcy. Przerzucanie pewnych podatków pośrednich warunkuje wręcz skuteczność ich funkcji stymulacyjnej. Przykładem tego może być podatek akcyzowy nakładany na używki takie jak alkohol i wyroby tytoniowe, a także podatek akcyzowy nakładany na benzyny (wyższy) oraz na gaz propan butan (niższy).
Stosując kryterium zdolności płatniczej, za podatki bezpośrednie uznamy podatki bezpośrednio uwzględniające zdolność płatniczą podatnika. Są to podatki dochodowe i majątkowe. Podatki uwzględniające zdolność płatniczą podatnika tylko pośrednio (poprzez wielkość przychodu lub konsumpcji) nazywamy zaś podatkami pośrednimi.
5. ze względu na okoliczności ich wprowadzenia
– zwyczajne – jest to zdecydowana większość podatków
– nadzwyczajne o charakterze jednorazowym, epizodycznym lub okresowym. Przykładem takiego podatku może być podatek od wzbogacenia wojennego, czy niedawno dyskutowany projekt wprowadzenia podatku powodziowego po katastrofalnej powodzi roku 1997
6. ze względu na sposób powstania
– obligatoryjne
– fakultatywne
Podatki obligatoryjne powstają z woli ustawodawcy i są obowiązkowe dla wszystkich spełniających określone cechy.
Podatki fakultatywne mogą być wprowadzone poprzez samo opodatkowanie się mieszkańców danej gminy w wyniku referendum. Po wprowadzeniu takiego podatku, staje się on obowiązkowy z wszelkimi tego konsekwencjami.
3. Moi rodzie płacą następujące podatki :
– podatek dochodowy od dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej,
– podatek dochodowy od osób fizycznych
– zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych osiągany
przez osoby fizyczne
4. Podatki ustalane są przez państwo (rząd) kontrolując znaczną część produkcji.
Niemal wszystkim, co ma związek z systemem podatkowym, zajmuje się obecnie wiceminister Waldemar Manugiewicz. Kieruje trzema departamentami: Podatków Pośrednich (VAT, akcyza, podatek od gier, podatek importowy, od sprzedaży akcji w publicznym obrocie, a także współudział w określaniu cen samochodów osobowych, paliw silnikowych i wyrobów tytoniowych), Podatków Pośrednich i Opłat (oprócz spraw oczywistych, jak założenia polityki podatkowej, do kompetencji tego departamentu nalezą też m.in. postępowania oddłużeniowe) oraz Prawnym (m.in. dokonywanie okresowej analizy orzecznictw NSA w sprawach podatkowych i cen). Prócz tego minister Manugiewicz kieruje zespołem ds. reformy systemu podatkowego, który obecnie zajmuje się m.in. ustawą o katastrze nieruchomości. Podatkami – choć z innej strony – zajmuje się także Jan Kubik, obecny generalny inspektor kontroli skarbowej. Do jego kompetencji należy m.in. nadzór nad Krajową Izbą Biegłych Rewidentów (Departament Rachunkowości), nad organami orzekającymi w sprawach karnych skarbowych (Departament Organizacji i Nadzoru Podatkowego), działalnością urzędów kontroli skarbowej (Departament Kontroli Skarbowej) oraz tworzenie systemów komputerowych dla izb i urzędów skarbowych.
Stawki podatkowe wyznaczane są poprzez ustawę określającą zasadę, według której ustalano przedziały dochodu podlegającego opodatkowaniu: przedziały dochodu mają ulegać corocznie podwyższeniu „w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w okresie trzech kwartałów w roku poprzedzającym rok podatkowy w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego”. Tej zasady jednak nie dotrzymywano, manipulując corocznie stawkami i progami. I tak w 1993 r. nie zwaloryzowano przedziałów dochodowych (progi zostały zamrożone na poziomie 1992 r.), co dla podatników niesie konsekwencje przez wszystkie lata obowiązywania ustawy. Z kolei na 1994 r. podatki podwyższono wprost, wprowadzając nową skalę podatkową, zamiast dotychczasowej 20%, 30% i 40% – 21%, 33% i 45% Ta sama skala obowiązywała w 1995 i 1996 r. W 1997 r. zmieniono sposób odliczania ulg, na mniej korzys
tny dla podatników przekraczających drugi i trzeci próg, z jednoczesną obniżką stawek – na 20%, 32% i 44%. 1998 r. przynosi kolejną zmianą stawek: 19%, 30% i 40%.
Stawki podatkowe określone zostały w skali podatkowej mającej charakter progresji szczeblowej. Skala zbudowana jest z przedziałów podstawy obliczenia podatku oraz odpowiadających tym przedziałom stawek podatkowych. W stosunku jednak do dochodów, które nie podlegają łącznemu opodatkowaniu stosuje się stawkę proporcjonalną (np. dochody ze sprzedaży nieruchomości, dochody uzyskiwane z odsetek od pożyczek, dywidend).
W 1998 r. progi podatkowe ustalono na poziomie:
19% dla dochodów nie przekraczających kwoty 25.252 zł., 30% dla dochodów powyżej kwoty 25.252 zł. i nie przekraczających kwoty 50.504 zł., 40% dla dochodów przekraczających kwotę 50.504 zł.
5. Instytucją nadzorującą egzekucją podatków jest ministerstwo finansów.
21 postulatów Ministerstwa Finansów :
1. Podatki mają być proste i zrozumiałe nie tylko dla firm doradczych. Ich nałożenie nie może podlegać uznaniu lub interpretacji urzędnika.
2. Podatki muszą być sprawiedliwe. Podatki sprzeczne z podstawowymi zasadami moralnymi, jak grabież wdów i sierot („spadkowy”) – muszą być natychmiast zniesione.
3. Podatki muszą nakłaniać do pracy a nie do lenistwa. Sprzeczne z tym podatki dochodowe, zwłaszcza progresywne, muszą być zniesione.
4. Podatki nie mogąą przeszkadzać. Sprzeczne z tym podatki trzeba zlikwidować.
5. Podatki muszą być niskie – i nakładane w miarę równo. W celu pobudzenia gospodarki należy zlikwidować lub znacznie zmniejszyć VAT, wprowadzając w miejsce podatku dochodowego – ryczałtowy podatek osobisty.
6. Państwo powinno szczególną opieką otaczać kobiety i rodzinę. Kobiety pracujące na równi z mężczyznami powinny płacić taki sam podatek – kobiety wybierające pracę w domu powinny być zeń zwolnione całkowicie.
7. Podatki nie mogą nakłaniać do oszustw. Trzeba zlikwidować podatki, których dokumentowanie jest trudne i niejasne.
8. Podatki muszą być nakładane i wydawane oszczędnie. To obywatele poprzez Parlament mają decydować, ile pieniędzy mogą zapłacić – a państwo ma gospodarować w tych ramach.
9. Podatki mogą, iść tylko na cele, z których wszyscy podatnicy tak samo korzystają. System podatkowy nic może zamieniać społeczeństwa w stado, gdzie silniejsi grabią słabszych, a państwo dzieli i rządzi.
10. Podatki nie mogą być nakładane na nasze dzieci i wnuki. Konstytucja powinna zakazywać deficytu budżetowego.
11. Podmioty gospodarcze muszą mieć równe szanse. Jeśli podatki nakładane są na działalność gospodarczą, to administracja nie może mieć prawa udzielania, jakichkolwiek zwolnień, ulg – a także subwencji i dotacji.
12. Specjalny podatek zwany akcyzą powinien zostać zmniejszony, a jego zakres ograniczony. Przede wszystkim dotyczy to energii i paliw, gdzie wysoka akcyza zdecydowanie hamuje rozwój gospodarki.
13. Podatek graniczny zwany cłem, powinien być zniesiony; cło między Polską a Czechami jest równie szkodliwe jak cło między Śląskiem a Mazowszem.
14. Emerytura nie może być „świadczeniem społecznym”, przy którym nieustannie manipuluje Rząd; musi być wypłacana z Funduszu Emerytalnego, wspomaganego przez podatek na rzecz likwidacji
zadłużenia socjalistycznego państwa. Nie wolno wyprzedawać państwowych zakładów, nie rezerwując odpowiedniej puli akcji dla emerytów, z których składek były budowane.
15. Składka ubezpieczeniowa nie może być podatkiem. Trzeba znieść przymus ubezpieczeń, traktując je jako umowę cywilną, na straży której stoi państwo.
16. Podatki służące opłacaniu usług świadczonych obywatelom za pośrednictwem urzędników państwowych muszą być zlikwidowane, jeśli obywatele mogą opłacać te usługi bezpośrednio lub przez instytucje społeczne.
17. Podatki muszą być traktowane tak samo, jak inne sprawy cywilne. To nie podatnik ma wykazać skąd ma pieniądze – to Urząd musi starać się udowodnić, że zarobił je nieuczciwie.
18. Urząd podatkowy nie powinien mieć wglądu w księgowość, która powinna być tajemnicą przedsiębiorstwa.
19. Urząd podatkowy nie powinien gromadzić o obywatelach informacji, umożliwiających wkraczanie w ich życie prywatne – co może robić dziś w stopniu większym niż w reżimach totalitarnych pozbawionych komputerów.
20. Obecne podatki od nieruchomości powinny być zmniejszone i opłacane w zależności od wielkości i wartości nieruchomości.
21. Raz zmieniony system podatków powinien być trwały. Zmiany powinny być wprowadzane dopiero po sześciu latach od chwili ich uchwalenia.
6. Uważam, że najefektywniej zasilają budżet państwa następujące podatki :
– Podatek dochodowy od osób fizycznych.
Podstawę opodatkowania stanowi dochód danej
osoby, pomniejszony o odliczenia i ulgi. Podatek dochodowy od osób fizycznych
obejmuje swym zasięgiem wszystkie dochody osób fizycznych, z wyjątkiem tych
uzyskanych z:
a) działalności rolniczej (oprócz działów specjalnych produkcji rolnej),
b) gospodarki leśnej,
c) czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy
(np. paserstwo),
d) przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.
– Podatek dochodowy od osób prawnych.
Dochody z działalności gospodarczej są w Polsce opodatkowane kilkoma
rodzajami podatków bezpośrednich, w zależności od formy prawnej jednostek
gospodarczych oraz skali ich działalności. Podstawowe znaczenie ma tu jednak podatek
dochodowy od osób prawnych (z ang. CIT – corporate income tax). W 1997 r. z tytułu
podatku dochodowego od osób prawnych wpływy do budżetu państwa wyniosły 13,3
mld zł, co stanowiło 13,4% ogólnych wpływów podatkowych budżetu państwa. Trzeba
zauważyć, że w minionych latach udział ten zmalał, po części wskutek korzystnych dla
podatników zmian przepisów, ale także wskutek celowego zaniżania przez podatników
podstawy wymiaru podatków. Zarówno teoria podatkowa jak i praktyka potwierdzają,
że przedsiębiorcy – min. poprzez manipulacje kosztami – potrafią skutecznie zmniejszać
wykazywany przychód lub dochód
– Podatek akcyzowy.
Podatek akcyzowy jest rodzajem podatku pośredniego nakładanego na
wyroby konsumpcyjne zwane akcyzowymi, między innymi alkoholowe, tytoniowe,
paliwa i wyroby uznane za luksusowe. Akcyza może sięgać nawet kilkudziesięciu procent
ceny detalicznej. W Polsce dochody budżetowe z tytułu akcyzy stanowią 18%.
– Podatek VAT.
Podstawową zasadą obowiązującą w podatku od towarów i usług jest, iż
sprzedawca oblicza podatek należny od dokonanej sprzedaży i odejmuje od
niego podatek zapłacony wcześniej przez dostawców, zawarty w fakturach zakupu.
Powstałą różnicę wpłaca do budżetu, lub otrzymuje zwrot, jeśli podatek zawarty w
fakturach jest wyższy od należnego.
7. Uważam, że wysokość podatków stanowiąca dochód gmin jest zdecydowanie zbyt niska w porównaniu do wielkości podatku odprowadzanego do budżetu państwowego (np. w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych budżetowi państwa przypada 85%, a gminom 15%, zaś jeśli chodzi o podatek dochodowy od osób prawnych 95% otrzymuje budżet państwa a gminy jedynie 5%). Na tym przykładzie wyraźnie widać, że liczba podatków
8. Leszek Balcerowicz jest legendarną postacią związaną nieodłącznie z przejściem Polski z systemu komunistycznego do wolnego rynku. Plan nazwany jego nazwiskiem wpisał się na zawsze na karty historii. Wielu młodych ludzi nie pamięta już wielkiego skoku z roku 1990.
Sądzę, że proponowany przez Leszka Balcerowicza podatek liniowy polegający na jednej stawce podatku dla wszystkich, niezależnie od poziomu dochodów jest wspaniałym pomysłem. Nie występuje tu element progresywności. Choć to system prosty, to bardzo rzadko jest spotykany i występuje tylko w małej Estonii. Zgłoszoną przez premiera Leszka Balcerowicza ideę na razie nie traktuję poważnie, ale pochwalam ją. Dziś jest to tylko hasło – slogan obniżenia podatków ponieważ najniższy podatek wynosi obecnie 19 procent, a podatek liniowy miałby wynosić 18-17%. Proponuję jednak by minister finansów wziął pod uwagę koszty czekających nas reform, restrukturyzacji przemysłu związanej z naszymi dążeniami do wejścia do Unii Europejskiej.
Moim zdaniem obecny system podatkowy wyraźnie odbiega od systemu, jakiego Polska potrzebuje dla szybkiego rozwoju gospodarki i tworzenia nowych miejsc pracy. Nie zachęca dostatecznie do zachowań produktywnych, tak potrzebnych w kraju na dorobku. Ta wada wynika głównie z nadmiernego fiskalizmu, zwłaszcza nadmiernych fiskalnych obciążeń kosztów pracy, które zniechęcają pracodawców do powiększania zatrudnienia – najwyższy czas to zmienić.
