POLSKA
965 r. ślub Mieszka I z Dobrawą księżniczką Czeską
966 r. chrzest Polski Dagome Ludex – oddanie pod opiekę papieską
992 r. śmierć Mieszka I, na tronie zasiada Syn, Bolesław Chrobry
1000 r. zjazd gnieźnieński
1002 – 1018 r. wojny z Niemcami
!018 r. pokój w Budziszynie – zdobycie Łużyc i Milska
1025 r. koronacja Bolesława Chrobrego w Gnieźnie
śmierć Bolesława Chrobrego, koronacja Mieszka II (syna)
1031 r. wojny z Bezprymem. Mieszko ucieka do Czech, Bezprym obejmuje władzę, a insygnia wysyła do cesarstwa. Bezprym umiera
1032 r. Mieszko II wraca
1034 r. Mieszko II umiera
Kazimierz Odnowiciel obejmuje tron, potem go wypędzają
1039 r. Kazimierz Odnowiciel wraca
1054 r. zjazd w Kuedlinburgu
1058 r. Kazimierz Odnowiciel umiera, na tron wchodzi syn, Bolesław Szczodry (Śmiały)
1076 r. koronacja Bolesława, wypędzenie Bolesława
1081 r. śmierć Bolesława, na tron wchodzi jego brat Władysław Herman
1097 r. podział kraju między Wł. Hermana i jego synów:
– Zbigniew – Wielkopolska i Kujawy
– Bolesław Krzywousty – Śląsk, Małopolska
– Wł. Herman – władza zwierzchnia i Mazowsze
1102 r. śmierć Władysława Hermana
1107 r. wygnania Zbigniewa
1109 r. wojna z Niemcami, powrót Zbigniew
1112 r. śmierć Zbigniewa
1138 r. śmierć Bolesława Krzywoustego, testament,
ROZBICIE DZIELNICOWE:
Władysław Wygnaniec
– Śląsk, Ziemia Lubuska
– dzielnica senioralna – ziemia krakowska, wsch. Wielkopolska z Gnieznem i Kaliszem, część Kujaw, ziemia sieradzka
– zwierzchnictwo lenne nad Pomorzem Nadwiślańskim i Nadodrzańskim
Bolesław Kędzierzawy
– Mazowsze
– Część Kujaw
Mieszko Stary
– Wielkopolska z Poznaniem
Henryk
– dzielnica sandomierska
Kazimierz Sprawiedliwy – NIE MA NIC
1144 r. wojny domowe
1146 r. Władysław ucieka do cesarza Konrada III, Bolesław Kędzierzawy zostaje seniorem
1157 r. cesarz Fryderyk I Brbarossa chce przywrócić na tron Władysława, nie udaje mu się
1173 r. śmierć Władysława Wygnańca na wygnaniu, króluje Mieszko Stary (brat), rośnie poparcie dla Mieszka Plątonogiego
1177 r. Mieszko Plątonogi walczy z Kazimierzem Sprawiedliwym, przegrywa i ucieka
1180 r. zjazd w Łęczycy – prawo wolnego dziedziczenia bez obowiązku ingerencji księcia – rozdrobnienie
1194 r. śmierć Kazimierza Sprawiedliwego.
Leszek Biały + posiłki ruskie,
Mieszko Stary + posiłki śląskie
1202 r. śmierć Mieszka Starego
Władysław Laskonogi + wojewoda krakowski Mikołaj książę halicki Ranan
Leszek Biały + wojewoda sandomierski Goworek
+ wysokie duchowieństwo
+ biskup krakowski Pełka
+ Władysław Odoniec
1207 r. wygrywa Leszek Biały, oddaje się pod opiekę papieża
1211 r. śmierć Mieszka Plątonogiego.
– Leszek Biały – ziemia krakowska i sandomierska
– Wł. Laskonogi – Wielkopolska
– Mieszko Plątonogi – część raciborsko – opolska
– Henryk Brodaty – wrocławsko – głogowska
1227 r. zjazd w Gąsawie
śmierć Leszka Białego
Władysław Laskonogi na tronie
1231 r. śmierć Wł. Laskonogiego
Henryk Brodaty – Henryk Pobożny (Śląsk, Małopolska, Wielkopolska)
1241 r.
1254 r. najazdy Mongołów (Tatarów)
1287 r.
1226 r. przybycie Krzyżaków do Polski
1259 r. Przemysł II koronuje się w Gnieźnie na króla Polski
1300 r. Wacław II czeski koronuje się na króla Polski
1305 r. śmierć Wacława II
1320 r. koronacja Władysława Łokietka na króla Polski (abp Janisław)
zjednoczenie dzielnic:
– krakowskiej
– sandomierskiej
– wielkopolskiej
– ziemi sieradzkiej i łęczyckiej
Papież żąda od Krzyżaków zwrotu ziem polskich, czego oni nie robią
1327 – 31 r. Jan Luksemburski (Czechy) przejmuje zwierzchnictwo nad większością Śląska
1325 r. przymierze z Litwą przeciw Krzyżakom (Łokietek – Giedymin)
1327 r. wojna z Krzyżakami i Czechami
1332 r. rozejm
1333r. śmierć króla Władysława Łokietka, królem zostaje Kazimierz Wielki, jego syn
1348 – 50 r. epidemia Czarnej Śmierci
1335 r. zjazd w Wyszehradzie (Węgry)
Jan Luksemburczyk zrzeka się pretensji do tronu polskiego
1356 r. układ w Pradze, Kazimierz zrzeka się Śląska
1370 r. śmierć Kazimierza Wielkiego, królem zostaje Ludwik Węgierski, ale jego zastępczynią jest Elżbieta, siostra Kazimierza, a matka Ludwika
1382 r. śmierć Ludwika Węgierskiego, wojna domowa, na tron wchodzi Jadwiga
1385 r. Jagiełło królem, ślub z Jadwigą, unia polsko – litewska w Krewie
1401 r. unia w Wilnie i Radomiu – odrębność Litwy z Witoldem, jednak pod Jagiełłą
1409 – 11 r. walka z Krzyżakami
1410 r. bitwa pod Grunwaldem
1411 r. pokój w Toruniu
1413 r. zjazd w Horodle (Polska i Litwa)
1422 r. pokój czerwiński:
– nietykalność majątkowa szlachty, którą łamie tylko nakaz sądowy
– zakaz łączenia urzędów starosty i sędziego ziemskiego
– szlachcic ma prawo wykupić sołectwo
– ograniczenie wychodźctwa chłopów ze wsi do miast
1423 r. przywilej w Warcie
1430 r. przywilej jedleńsko – krakowski:
1433 r. artykuły grodzkie:
– szlachcic będzie sądzony przed sądem grodzkim, a
nie ziemskim za: zajazd, podpalenie, grabież i gwałt
1444 r. śmierć Władysława Jagiellończyka
1454 r. przywilej cerekwicko – nieszawski:
– powstaje stała izba poselska
– sejmiki szlacheckie decydują o podatkach i o pospolitym ruszeniu
– dygnitarze kościelni będą zawsze pytani o zdanie w sprawie swoich ziem
1454 r. powstanie zbrojne w zakonie, wojna trzynastoletnia
1456 r. przywilej w Nowym Mieście Korczyn
1466 r. II pokój Toruniu – Polska odzyskuje Pomorze Gdańskie z Gdańskiem ziemię
chełmińską, michałowską, warmińskie księstwo biskupie, Malbork, Elbląg –
Prusy Książęce – lenno polski
1469 r. konflikt z Czechami o tron (Maciej Korwin – Węgry i Władysław), wojna
zjazd w Ołomuńcu:
– syn Kazimierza Jagiellończyka Władysław zostaje królem Czech
– Śląsk, Łużyce i Morawy zostają dożywotnio pod koroną Czech
1490 r. śmierć Macieja Korwina, Władysław obejmuje tron czeski
1493 r. przywilej piotrkowski:
– ograniczenie wychodźctwa chłopów do miast
1496 r. przywilej piotrkowski:
– tylko jeden syn może iść do miasta, o ile ma brata
– tylko szlachta może kupić ziemię
– szlachta ustala ceny na własne towary i nie płaci za nie cła
Taksy wojewodzińskie
1499 r. porozumienie w Wilnie – polska z Litwą łączy tylko związek personalny
1501 r. przywilej w Mielniku
– wyższość senatu nad sejmem
– powtórzenie ograniczenia wychodźctwa chłopów do miast
1500 – 1503 r. wojna rosyjsko – litewska
1505 r. przywilej w Radomiu
– Nihil novi
– Zrównanie izby poselskiej i senatorskiej
1515 r. układ w Wiedniu z Habsburgami
1518 r. król nie sądzi sporów między panem, a chłopem
1519 r. wojna prusko-polska
1520 r. przywilej w Toruniu i Bydgoszczy – jeden dzień pańszczyzny w tygodniu
1521 r. utworzenie na terenach zakonu państwa luterańskiego zależnego od RP
1522 r. Litwa traci ziemie czernichowsko – siewierską i Smoleńsk na rzecz Moskwy
1525 r. bitwa pod Pawą Polska + Węgry – Turcja
1526 r. bitwa pod Mohaczem Polska + Węgry – Turcja
klęska Węgier, śmierć Ludwika Jagiellończyka (król Czech i Węgier)
1529 r. włączenie woj. Mazowieckiego do Polski
1538 r. Polska zdobywa Pokucia do Mołdawii
1540 r. założenie zakonu jezuitów
1550 r. zjazd duchownych luterańskich w Pinczowie
1554 r. synod wielowyznaniowy w Słomnikach
1555 r. Unia kalwinów z braćmi czeskimi w Koźminku
1557 r. traktat pozwolski z mistrzem Wilhelmem Furstenbergiem – przymierze przeciwko Moskwie, wojny o dominium maris Baltici, Hanza
1558 r. Iwan IV Groźny uderza na Inflanty, zdobywa Narwę, Doprat, Felin, Marienburg
1561 r. traktat w Wilnie, sekularyzacja zakonu, powstaje księstwo Kurylandii, Inflanty poddane Polsce, wojna: Polska + Litwa – Rosja + Szwecja
1563 r. Iwan IV Groźny zdobywa Połock. Utworzenie w Polsce floty kaperskiej, układ z Prusami
1564 r. kolegium w Braniewie
1562 – 65 r. podział kościoła kalwińskiego:
– zbór większy (kalwiński)
– zbór mniejszy (ariański)
– ogłoszenie wolności religijnej
1566 r. wypędzenie arian z Polski
1569 r. inkorporacja Podlasia, Wołynia, Bracławia, Kijowa, unia lubelska z Litwą.
1570 r. synod wielowyznaniowy w Sandomierzu (bez arian)
Układ pokojowy w Szczecinie między Danią a Szwecją
1575 r. Iwan IV Groźny zajmuje Inflanty po Dźwinę
1577 r. przyjęcie reform soboru trydenckiego
1579 r. wojna z Rosją, zdobycie Połocka
1580 r. zdobycie Wielkich Łuków, Chołma, Worońca
1581 r. bitwa z Rosją pod Pskowem
1582 r. rozejm w Jamie Zapolskim:
– Rosja zwraca Inflanty i zrzeka się ziemi połockiej
1583 r. układ szwedzko – rosyjski
1584 r. powstanie Semena Nalewajki
1595 – 96 r. synody w Brześciu Litewskim
1600 r. konflikt Polska – Szwecja, włączenie do Polski pozostałej części Inflant
1604 r. zwycięstwo Karola Chodkiewicza nad Szwecją pod Białym Kamieniem, I dymitriada
1605 r. bitwa pod Kircholmem – klęska Szwecji
1607 r. II dymitriada
1608 r. wasyl Szujski koronuje się w Rosji, układ z Polską
1609 r. układ Szwecja – Rosja, wojna Rosji z Polską
1611 r. polska zdobywa Smoleńsk
1619 r. rozejm Polska – Rosja w Dywilinie (Polska dostaje ziemie: czernichowska,
smoleńską i siewierską)
1620 r. bitwa pod Cecorą (hetman wielki koronny, st. Żółkiewski) z Turcją, klęska Polski
1621 r. bitwa z Turcją pod Chocimiem, zwycięstwo Polski
1622 r. pokój z Turcją pod Chocimiem – granice na Dniestrze
1625 r. atak Szwecji, zdobycie Dopratu
1626 r. Gustaw Adolf zajmuje Piławę, Braniewo, Elbląg, Tczew, Oliwę, Puck, wymusza neutralność Prus Książęcych – odcięcie ujścia Wisły
1629 r. rozejm ze Szwecją w Starym Targu:
– Szwecja zatrzymuje większą część Inflant, porty Prus królewskich i Książęcych bez Gdańska, Królewca i Pucka
– Szwecja ma prawo pobierać przeważającą część ceł z Gdańska
1630 r. Szwecja zajmuje Pomorze Zachodnie
Uderzenie Rosji na Smoleńska
1632 r. bitwa pod Lutzen, tam śmierć Gustawa Adolfa, Szwecja traci porty pruskie i cło gdańskie
1634 r. rozejm w Polanowie:
– powtórzenie pokoju w Dywilinie
– Władysław IV zrzeka się pretensji do tronu Rosji
1635 r. rozejm w Sztumskiej Wsi
powtórzenie pokoju pod Chocimiem
1637 r. Szwecja po śmierci Bogusława XIV wciela Pomorze Zachodnie
1637 r. wystąpienie Kozaków
1638 r. wystąpienie Kozaków pod wodzą Ostrzanina
1648 r. powstanie kozackie Bohdana Chmielnickiego, bitwy pod Żółtymi Wodami, Korsuniem, Piławami
1648 r. traktat westfalski – Pomorze zachodnie należy do Szwecji
1649 r. oblężenie Zbaraża
ugoda w Zborowie:
– Chmielnicki zostaje hetmanem
– Rejestr kozaków zwiększono do 49 tys.
– Woj. Bracławskie, czernichowskie i kijowskie pod wodzą Chmielnickiego
1651 r. rozejm w Białej Cerkwi – ograniczenie autonomii kozaków do kijowskiego, zmniejszenie rejestru do 20 tys.
1653 r. Rosja włącza się do wojny polsko – ukraińskiej
1654 r. ugoda w Perejesławiu:
– Ukraina, Wilno i Litwa przechodzą do Rosji
– Utrata Puław
1655 r. bitwa pod Ochmatowem
bitwa pod Jezierną (klęska Kozaków)
Uderzenie Szwecji na Wielkopolskę i Litwę, zajęcie Warszawy, Krakowa, poznańskiego. Kaliskie i Litwa poddają się Szwecji. Bitwa o Jasną Górę (Szwecja – Karol Gustaw)
1656 r. Fryderyk Wilhelm poddaje się Szwecji w zamian za przyłączenie do Prus
Warmii
Oswobodzenie Warszawy, sojusz polsko – rosyjski przeciw Szwecji
1657 r. najazd Szwecji, Brandenburgii, Siedmiogrodu, i Kozaków
„wieczyste przymierze” Polska – Prusy:
– traktaty welawsko – bydgoskie
– rozwiązanie stosunków lennych do wygaśnięcia gałęzi Hohenzollernów
– Lębork i Bytów dla Prus
1658 r. ugoda w Hadziaczu:
– Kozacy otrzymują woj. Kijowskie, czernichowskie i bracławskie(- Księstwo Ruskie)
– Starszyzna kozacka otrzymuje przywileje szlacheckie
– Wyższe duchowieństwo prawosławne zasiada w senacie
1660 r. śmierć Karola Gustawa, Szwedzi obiecują oddać łupy
pokój w Oliwie:
– utrzymanie przedwojennego stanu posiadania
– Jan Kazimierz zrzeka się korony Szwedzkiej, a to odzyskuje Litwę
1667 r. rozejm w Andruszowie:
– Rosja uzyskuje znaczną część Ukrainy
– Zatrzymuje też ziemie: czernichowską, siewierską i sudeńską
1672 r. pokój w Buczaczu:
– utrata Kamieńca Podolskiego i większości Ukrainy, woj. Podolskiego, bracławskiego i kijowskiego
1673 r. bitwa pod Chocimiem, zwycięstwo Jana III Sobieskiego
1674 r. rozejm
1683 r. sojusz z Austrią przeciw Turcji, obrona Wiednia (Jan III Sobieski)
1684 r. powstaje Święta Liga przeciw Turcji (polska, Austria, Wenecja)
1686 r. pokój:
– powtórzenie pokoju w Andruszowie
– sojusz z Rosją przeciwko Turcji
– przywrócenie sytuacji sprzed traktatu w Buczaczu
1699 r. pokój w Karłowicach
porozumienie antyszwedzkie (Dania, Rosja, Polska, Saksonia)
1700 r. wojna północna – Szwecja przeciwko Świętej Lidze
1701 r. Szwecja wkracza w granice RP
1702 r. bitwa pod Pułtuskiem, zwycięstwo Szwecji
zajęcie Warszawy, Poznania, Torunia, Krakowa, konfederacja w Sandomierzu, szlachta chce walczyć ze Szwecją w obronie króla Augusta
1705 r. przymierze ze Szwecją – podporządkowanie jej RP, Rosja traci Grodno i wycofuje się
1706 r. bitwa pod Wschoną, zwycięstwo Szwecji na Ukrainie
pokój w Alnstadt Saksonia i Karol XII + St. Leszczyński – August zrzeka się tronu na rzecz Leszczyńskiego i zobowiązuje się do wydania Szwedom ich przeciwników politycznych
1708 r. Karol XII atakuje Ukrainę, zawiera porozumienie z przywódcą Kozaków hetmanem Janem Marepą
1709 r. bitwa pod Połtawą, klęska Szwecji, August II wraca do Polski
układ w Toruniu – współpraca polityczna i militarna polsko – węgierska
wyparcie Szwecji i St. Leszczyńskiego z Polski
1710 r. Wielka Rada Warszawska uznaje Augusta II za prawowitego króla
1711 r. pomoc Turcji dla Szwecji, klęska Rosji nad Prutem, Szwecja bronie się na Inflantach i Pomorzu
1713 r. Prusy zajmują Szczecin (dotychczas Szwedzki)
Rosja zajmuje Inflanty
1717 r. sejm „niemy” (gwarantem jest Piotr I Wielki) – reformy
1719 r. traktat w Wiedniu:
– Austria, Anglia przeciw Rosji zobowiązują się do utrzymania niezależności Polski
1720 r. układ w Poczdamie:
– Rosja i Prusy zobowiązują się do utrzymania w Polsce dotychczasowego systemu (czyli jego braku – anarchii)
– Rosja otrzymuje Inflanty, Estonię, Ingrię
– Prusy otrzymują część Pomorza
1732 r. traktat trzech czarnych orłów (Loewenvolda) – Rosja, Prusy i Austria zobowiązują się do współpracy przy wyborze nowego króla, i niewpuszczenia na tron Augusta III Sasa
1733 – 35 r. wojna o sukcesję polską (Leszczyński – August III)
od 1738 r. Heinrich von Bruhl sprawuje rządy zamiast Augusta
1762 r. Katarzyna II zostaje caryca Rosji
1764 r. reformy
1765 r. wojna celna:
– Fryderyk II rozpoczął w Kwidzyniu ściąganie cła
– Polska wprowadziła cło generalne dla Prus
– Rosja rozstrzyga konflikt
– Cofnięcie obu ceł
1767 r. kwestia dysydencka:
– oskarżenie Polski o nietolerancję religijną
– Rosja wkracza z armią pod pretekstem obrony innowierców (dysydentów) – Mikołaj Repnin (ambasador Rosji) jako obrońca dysydentów
1768 r. konfederacja barska:
– przeciwko równouprawnieniu dysydentów
(Józef Puławski i bracia Krasińscy)
prawa kardynalne:
– zagwarantowanie nowej elekcji, liberum veto tylko w sprawach najważniejszych
– szlachta może wypowiedzieć posłuszeństwo królowi
– potwierdzenie pozycji monopolistycznej szlachty
– dysydenci otrzymują prawa polityczne, ale katolicyzm pozostaje religia panującą (gwarant – Katarzyna II i Rosja)
1772 r. I rozbiór Polski
1773 r. sejm rozbiorowy:
– traktaty rozbiorowe
– powstaje KEN (Poniatowski)
– Rada Nieustająca
1778 – 92 r. Sejm Wielki (Czteroletni) – Konstytucja 3 maja (1791)
1790 r. przymierze zaczepno – odporne z Prusami
1792 r. konfederacja targowicka
– prośba o pomoc do Katarzyna II
– celem jest likwidacja konstytucji 3 V
Seweryn Goszczyński, Xawery Branicki, Szczęsny Potocki – stronnictwo hetmańskie
Wojna polsko – rosyjska
1793 r. II rozbiór Polski – sejm rozbiorowy w Grodnie
1794 r. powstanie kościuszkowskie
– interwencja Rosji i Prus
– rzeź Pragi
1795 r. III rozbiór Polski, abdykacja St. Poniatowskiego, upadek RP
