Prawo do zrzeszania się w RP
Znaj¬dujący się w rozdz. I art. 12 przewiduje, że RP \”zapewnia wolność two¬rzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawo¬dowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobro¬wolnych zrzeszeń i fundacji\”. Zawarty w rozdz. II art. 58 ust. 1 zawiera bardziej ogólną formułę: \”każdemu zapewnia się wolność zrzeszania się\”, uzupełnioną w art. 59 ust. 1 przez postanowienie zapewniające \”wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, organizacjach społeczno-zawodo¬wych rolników oraz w organizacjach pracodawców\”. Artykuł 58 i art. 59, w odróżnieniu od art. 12 określają granice wolności zrzeszania się. W re¬zultacie Konstytucja normuje wolność zrzeszania się w różnych miej¬scach i w nieco inny sposób. Nie jest tak, że regulacja wolności zrzesza¬nia się jest zawarta w jednej części Konstytucji, objęta tylko jednym arty¬kułem, albo przynajmniej kilkoma sąsiadującymi ze sobą. Udało się to, choć nie do końca, w wypadku zrzeszeń szczególnego rodzaju – partii politycznych. Poświęcony wolności ich tworzenia i działania art. 11 zawarty jest w rozdz. I. Problematyka partii politycznych pojawia się w Konstytucji jeszcze dwa razy, ale w ściśle określonym kontekście.
Znajdujący się w rozdz. I art. 13 wskazuje rodzaje partii i innych orga¬nizacji (a więc także i zrzeszeń, fundacji itp., o których mowa w powo¬ływanym już art. 12), których istnienie jest zakazane, a art. 188 usta¬nawia kompetencję Trybunału Konstytucyjnego do orzekania w spra¬wach zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych. W efekcie regulacja tego elementu wolności zrzeszania się jest spójna, choć umieszczona prawie w całości w części poświęconej nie wolno¬ściom i prawom, ale zasadom ustroju RP.
