Integracja w Europie Zachodniej zapoczątkowana została w roku 1951.Jest to data utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Cel był jasny: integracja tych części przemysłu państw członkowskich. 6 lat później w Rzymie podpisane zostały traktaty o powołaniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej. Powstałe trzy wspólnoty w roku 1965 połączyły swe organy instytucjonalne tworząc Wspólnotę Europejską której głównym zadaniem było wykształcenie wspólnego rynku i zbliżenie gospodarcze i społeczne państw członkowskich. 7 lutego 1992 roku w Maastricht(Holandia) podjęto rozmowy prowadzące do wyższej formy integracji jaką jest unia polityczna i ekonomiczna . Powstał wówczas traktat o Unii Europejskiej. Postanowienia konferencji wprowadzono w życie 1 listopada 1993 roku.Utworzenie UE uznawane jest za najważniejszy fakt w dziejach integracji Europy.Rzeczywistymi faktami powstania UE są spustoszenie Europy po II Wojnie Światowej oraz odpowiedź państw zachodu na zagrożenia ze strony bloku radzieckiego.
Unia Europejska
Powstała 1. XI . 1993 r. w momencie wejścia w życie postanowień Traktatu z Maastricht, tzw. Traktatu o Unii Europejskiej. Unia założona została na bazie Wspólnot Europejskich (Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali (EWWiS), Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej (EUROATOM) oraz Wspólnocie Europejskiej (WE), dawnej Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej (EWG).Pozostałe dwa filary na których wsparta jest struktura Unii to Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa oraz Sprawy Wewnętrzne i Wymiar Sprawiedliwości. W chwili obecnej w skład Unii Europejskiej wchodzi 15 państw: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. Dodatkowo istnieje grupa państw stowarzyszonych ze Wspólnotami Europejskimi do których należą przede wszystkim kraje Europy Środkowej i Wschodniej , Afryki , Karaibów i Strefy Pacyfiku. Zadaniem i celem Unii jest organizacja i utrzymywanie stosunków pomiędzy państwami członkowskimi , stworzenie obszaru pozbawionego wewnętrznych granic bezpieczeństwo ,postęp gospodarczy i społeczny oraz ochrona praw i interesów obywateli, jednakże Unia zobowiązana jest respektować prawa wewnętrzne, historię oraz kulturę wszystkich państw członkowskich bądź stowarzyszonych.W związku z postanowieniami Traktatu z Maastricht wszyscy obywatele państw członkowskich stają się obywatelami Unii Europejskiej. Obywatele Unii mają prawo do kandydowania i głosowania w wyborach lokalnych oraz do Parlamentu Unia Europejska ma też swoją jednostkę monetarną. Jest nią ECU (European Currency Unit).Do 1999 r. planuje się wprowadzenie wspólnej waluty monetarnej, oraz utworzenie nowej instytucji Europejskiego Banku Centralnego, który w połączeniu z centralnymi bankami państw członkowskich utworzy Europejski System Banków Centralnych. Docelowo do 1 lipca 2002r. EURO stanie się jedynym środkiem płatniczym obowiązującym na terenie państw członkowskich Unii Gospodarczej i Walutowej
W chwili obecnej 1ECU=ok.4 PLN.
Hymnem Unii Europejskiej jest „Oda do radości” fragment IX symfonii L.van Beethovena natomiast niebieska flaga ze stałą liczbą 12 gwiazdek od 1986 roku jest flagą Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej.Główne instytucje Unii Europejskiej to :
1. Komisja Europejska
2. Rada Unii Europejskiej
3. Parlament Europejski
4. Trybunał Sprawiedliwości
5. Rada Europejska
Komisja – główny organ wykonawczy Unii. W skład wchodzi 20 członków-komisarzy (po dwóch przedstawicieli z pięciu dużych państw oraz po jednym z pozostałych dziesięciu), tak zwanych komisarzy którzy wybierani są na okres pięciu lat. Obecnie funkcję przewodniczącego sprawuje Jacques Santer. Rolę wiceprzewodniczących pełnią Manuel Martin oraz Sir Leon Brittan. Siedziba komisji znajduje się w Brukseli. Zadaniem komisji jest wysuwanie propozycji nowych ustaw oraz kontrola wprowadzania ich w życie. Rada Unii Europejskiej (dawniej Rada Ministrów) – jest to najwyższy organ decyzyjny oraz polityczny Unii. W skład wchodzą przedstawiciele rządów państw członkowskich (po jednym z każdego kraju członkowskiego). Funkcja przewodniczącego sprawowana jest przez sześć miesięcy, po kolei przez każde państwo członkowskie. W roku 1996 przewodnictwo przejęły Włochy i Irlandia. Zadaniem Rady jest wypracowanie i kontrola ogólnej polityki gospodarczej państw członkowskich.
Występują dwa rodzaje tej rady: Rada do Spraw Ogólnych (ministrowie spraw zagranicznych) oraz Rada Specjalna zwana tez branżową(ministrowie poszczególnych działów gospodarki)
Parlament Europejski – wybierany jest przez społeczeństwo Unii w wyborach bezpośrednich, co pięć lat. Obecnie liczba deputowanych wynosi 626. Siedzibą Parlamentu Europejskiego jest Strasburg, gdzie raz w miesiącu odbywają się sesje plenarne. Sekretariat Parlamentu Europejskiego ma siedzibę w Luksemburgu. Obecnie przewodniczącym Parlamentu Europejskiego jest Klaus Hansch. Przewodniczący wybierany jest na okres 2,5 lat. Zadaniem Parlamentu jest: kontrola prac Komisji Europejskiej, podejmowanie inicjatyw ustawodawczych a także zatwierdzanie budżetu Unii. Trybunał Sprawiedliwości – jest to najwyższy organ sądowy Unii. Trybunał składa się z 15 sędziów (z każdego państwa po jednym). Są oni wspierani przez 9 Rzeczników Generalnych, mianowanych na okres 6 lat. Siedzibą Trybunału jest Luksemburg. Zadaniem Trybunału jest rozstrzyganie sporów pomiędzy państwami członkowskimi a także pomiędzy instytucjami Unii a osobami fizycznymi i prawnymi. Rada Europejska – to najwyższy organ tworzący politykę Unii. Została powołana do życia w 1974 r. Jej status został określony w Traktacie z Maastricht. W skład jej wchodzą przywódcy państw oraz rządów a także Przewodniczący Komisji Europejskiej. Rada zbiera się na wspólnych posiedzeniach dwa lub trzy razy w roku. Zadaniem Rady Europejskiej jest wyznaczanie ogólnych kierunków politycznych dla działalności Unii. Proces decyzyjny w UE obejmuje 3 etapy: inicjatywa ,opinia i decyzja. W procesie biorą udział Komisja Europejska(organ inicjujący) , Parlament Europejski Oraz Rada Unii Europejskiej podejmująca decyzje ostateczne jako organ prawodawczy.
Główne cele gospodarki UE :
wzrost gospodarczy
podniesienie standardu życia obywateli
spójność ekonomiczna i społeczna
czemu mają pomóc najważniejsze zasady obowiązujące członków Unii : wolna konkurencja , zniesienie ceł , eliminacja utrudnień w przepływie (towarów, usług ,osób i kapitału) oraz solidarność gospodarcza państw członkowskich. Polityka ta wspomagana jest przez zasady ochrony konkurencji.
Zakazane są jakiekolwiek działania ograniczające wolną konkurencje na terytorium Unii np.: monopolizację przemysłu czy pomoc firmom naruszającym zasady konkurencji.Unia Europejska posiada swój własny budżet. Główną część przychodu stanowią wpływy z podatku od wartości dodanej (VAT) oraz opłaty i cła nałożone na produkty importowane ; co roku do Kasy UE każde państwo wpłaca 1,21% swego PKB które to pieniądze są do dyspozycji Komisji Europejskiej zajmującej się realizacją budżetu.
Suma ta oscyluje. Przychody te służą do pokrycia wszelkich zobowiązań traktatowych i prawnych (tak zwane wydatki obligatoryjne) oraz do pokrycia badań lub kosztów strukturalnych czyli wydatki nieobligatoryjne. Rolnictwo jako jedna z głównych gałęzi przemysłu większości krajów zajmuje także wiodącą rolę w obszarze aktywności gospodarczej Unii Europejskiej. Cel Wspólnej Polityki rolnej to przede wszystkim zapewnienie dostatniego poziomu życia ludności wiejskiej. W handlu towarami rolnymi obowiązują trzy zasady:
jedność rynkowa (jednolite ceny )
preferencje dla produktów unijnych
solidarność finansowa (wspólna odpowiedzialność państw Unii za wszelkie koszta)
Rozwój WPR doprowadził do wypracowania systemu pomocy dla rolnictwa (zakupy nadwyżek , dotacje dla exportu oraz środki ochronne przeciw nadmiernemu importowaniu). Jak ważną gałęzią działalności UE jest rolnictwo świadczy chociażby fakt ,iż sprawy dotyczące tej działalności gospodarczej pochłaniają ca.50% budżetu.
Unia Europejska a Polska
Droga Polski do UE jest bardzo długa i bardzo ciężka. Nasz kraj rozpoczął negocjacje w sprawie przystąpienia do Unii w przededniu ważnego wydarzenia – wprowadzenia jednolitej jednostki walutowej – euro. Przede wszystkim należy zadać sobie pytania czy przystąpienie do Unii jest opłacalne dla Polski , czy jest opłacalne dla samego zainteresowanego czyli UE i jakie zobowiązania oraz korzyści wiążą się z ewentualnym wstąpieniem Polski w szeregi państw członkowskich. Jako że główną dewizą UE jest jednoczenie nie tyle państw co obywateli to właśnie oni powinni najbardziej odczuć przystąpienie Polski do tej organizacji. Korzyści możemy podzielić na trzy grupy:
polityczne – zacieśnienie związków Polski z Europą . Udział w Unii zwiększa bezpieczeństwo obywateli i państwa. Poza tym obywatele Unii mają prawo poruszać się swobodnie po całym terytorium unijnym , ma nawet prawo głosowania i kandydowania w wyborach samorządowych państwa którego nie jest stałym obywatelem oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego.
gospodarcze – udział w wewnętrznym rynku Unii
społeczne – podwyższenie standardu życia oraz zbliżenie Polski do standardów
Europy w dziedzinach zdrowia , bezpieczeństwa czy też edukacji.
Koszty przystąpienia do Unii wynikają nie tyle z lepszego rozwoju państw zachodnioeuropejskich co z zacofania Polski i innych państw centralnej i wschodniej Europy. Koszty te poniesiemy niezależnie od faktu przystąpienia bądź nieprzystąpienia do UE. Nie możemy mówić tu jedynie o kosztach jako o finansach ponieważ zainwestowane pieniądze zwrócą się jako modernizacje , wzrost efektywności a co za tym idzie płac i poziomu życia. Koszty to przede wszystkim czasochłonne zmiany jakie musimy wprowadzić w naszej gospodarce , finansach , ochronie środowiska , rolnictwie oraz prawach konsumenta. Plany te zostały rozłożone na etapy do roku 2002 kiedy to Polska s
podziewa się zostać członkiem Unia która jednak jak na razie nie chce określić żadnej daty naszego przystąpienia. Powstaje jednak duży problem , w związku z ostatnimi wydarzeniami w Polsce i nastrojami społeczeństwa coraz głośniej słyszymy o propozycjach przywrócenia kary śmierci co zamyka nam definitywnie drzwi do UE która nie bez problemów jednak rozstała się z karą śmierci zastępując ją karą dożywotniego więzienia. Wobec czego należy sobie definitywnie wyjaśnić ,iż kara śmierci pomimo pozytywnego nastawienia społeczeństwa (65% ankietowanych) nie zostanie przywrócona co spowoduje spadek zainteresowania w ewentualnym partycypowaniu w Unii oraz zwiększy niezadowolenie , jednak mam nadzieję że problem ten zostanie rozwiązany polubownie bowiem byłoby rzeczą wysoce niewskazaną aby taki kraj jak Polska dyktował światowym potentatom gospodarczym i zbrojeniowym warunki na których możemy ewentualnie przystąpić do Unii. Z drugiej strony ktoś może zapytać „jakie korzyści odniesie wielka organizacja międzynarodowa przyjmując w swe szeregi kraj o najniższym PKB (spośród państw członkowskich bądź też kandydujących) ??”
No więc pierwszą sprawą jest kapitał ludzki . W Polsce żyją ludzie dobrze wykształceni gotowi aby sprostać wymaganiom współczesnego rynku oraz rozwojowi techniki (to dlatego też bardziej gościnni dla nowych członków są politycy niż ekonomiści) .
Po drugie Europie zależy również na przełamaniu „jałtańskiego” porządku w Europie co na pewno spowoduje przyjęcie m.in. Polski. Po trzecie coraz silniejsza konkurencja ze strony państw Ameryki Płn. oraz Azji (Japonia i „azjatyckie tygrysy”) zmusza Europę do całkowitej integracji ponieważ tylko w ten sposób będzie ona mogła jej sprostać. Kolejną sprawą jest że Polska jest idealnym wręcz partnerem handlowym dla obszarów byłego ZSRR (jednak ostatnio zostało to poważnie zachwiane poprzez zamknięcie granic dla krajów WNP i ustalenie wysokich ceł na towary przemysłu odzieżowego co powoduje aktualnie masowy upadek małych firm i rynków zbytu gdzie kupującymi i napędzającymi koniunkturę byli głównie obywatele państw byłego bloku Radzieckiego) oraz dla samej Unii co ma związek z dynamicznie rozwijającym się handlem , dostępem do naszego obecnie bardzo chłonnego rynku oraz korzystnych inwestycji (ulgi podatkowe dla inwestorów zagranicznych ) co z drugiej strony może przyczynić się do upadku lub przynajmniej poważnego zachwiania się gospodarki Polskiej. Przystosowanie rolnictwa polskiego do norm unijnych wiąże się z koniecznością natychmiastowej modernizacji polskiej wsi.
Tu muszą zostać spełnione dwa warunki:
poprawa struktury agrarnej , wzrost efektywności i konkurencyjności
odpływ ludności rolniczej do zawodów pozarolniczych przy ciągłym intensywnym rozwoju wsi (jednak niepokojące jest zjawisko odpływu ze wsi ludzi młodych , nie mających na wsi żadnych perspektyw dostatniego życia na wsi do miast gdzie widzą swoje szanse)
Rolnictwo w Polsce jest o wiele bardziej znaczącym działem gospodarki aniżeli w UE lecz zakres ochronny jest o wiele mniejszy co daje nam szansę bycia lepiej przygotowanym do gospodarki rynkowej. Polskie rolnictwo ma szanse być konkurencyjnym dla rolnictwa Unii lecz niezbędna jest pomoc Unii ponieważ rolnictwo Polskie nie jest wstanie finansować się z własnych środków wobec czego sprawą pierwszoplanową jest możliwość otwarcia rynków UE dla Polskich produktów rolnych.
CEFTA (Central European Free Trade Agreement)
Powołanie Środkowoeuropejskiej Strefy Wolnego Handlu zostało podpisane 21 XII 1992 roku przez Polskę , Czechy , Słowację , Węgry ,Słowenię i Rumunię. Jest to bardzo ważna dla Polski forma współpracy regionalnej (można zaryzykować stwierdzenie iż ma ona m.in. na celu przygotować nas do współpracy z Unią) W sferze gospodarki. Docelowo ma ona doprowadzić do końca 1998 roku strefy wolnego handlu czyli najprostszej formy ugrupowania integracyjnego. W ramach tego programu mają zostać zniesione cła na produkty przemysłowe. Znaczenie takiego programu jest wielkie o czym świadczy choćby fakt ,że wolę przystąpienia do niego wyraziły :Litwa ,Ukraina ,Bułgaria oraz Chorwacja.
NATO (Pakt Północnoatlantycki)
Jeśli mówimy o procesach integracyjnych w Europie to obok spraw ekonomicznych ważną rolę odgrywa problem bezpieczeństwa. Polska ze względu na swe położenie i historię nie może być państwem neutralnym wobec czego najlepszym sposobem na zapewnienie sobie bezpieczeństwa będzie związanie się z NATO. Po rozwiązaniu Układu Warszawskiego Polska podjęła intensywne działania dyplomatyczne zmierzające do uzyskania statusu członka NATO. Zadanie nie jest łatwe gdyż wymaga łożenia na ten cel ogromnych pieniędzy prowadzących do przezbrojenia i wyszkolenia armii polskiej , przejścia na nowocześniejsze systemy komunikacji obowiązujące w strukturach NATO. Głównym celem jest osiągnięcie poziomu armii polskiej zbliżonego do poziomu armii członkowskich. Warunkiem jest również podporządkowanie sił zbrojnych władzy cywilnej. W ostatnim czasie Polska ogromnym nakładem sił znacznie zbliżyła swoją kandydaturę do członkowstwa. 2 lutego 1994 podpisała dokument „Partnerstwa dla pokoju” który był formą współpracy z NATO . Część warunków została już spełniona . Przeprowadzono reorganizację i zmiany w siłach zbrojnych pod kątem współdziałania z NATO. Dzięki temu oraz zabiegom dyplomatycznym Polska aktualnie spełnia wymogi przystąpienia do sojuszu wobec czego w lipcu 1997 roku została zaproszona do negocjacji po tym jak w maju została podpisana Karta Rosja-NATO o wzajemnych stosunkach (wcześniejsze zdecydowane veto Borysa Jelcyna). Aktualnie sprawa Polski ,Czech i Węgier czeka jedynie na ratyfikację przez parlamenty 16 państw należących do NATO co ma nastąpić w 50 rocznicę utworzenia Sojuszu czyli w roki 1999. Wstąpienie do Unii Europejskiej i NATO będzie oznaczało zdecydowany sukces polskich polityków oraz jedne z najważniejszych wydarzeń w dziejach naszego kraju z tego względu że Polska po raz pierwszy znajdzie się w najsilniejszych na świecie sojuszach co może zapewnić jej nie tylko bezpieczeństwo ale także możliwość stałego rozwijania się , dojścia do poziomu największych i najmożniejszych tego świata. Nam pozostaje cierpliwie czekać i mieć nadzieję na powodzenie rozpoczętych już procesów integracyjnych.
