Prusy były państwem drugorzędnym: aż do 1657 (podpisanie traktatu welawskiego) pozostawała pod lenną zwierzchnością Korony Polskiej, brandenburska część monarchii wchodziła w skład Rzeszy Niemieckiej i z tego tytułu posiadała ograniczoną suwerenność, w wojnie 30-letniej armie austriackie i szwedzkie okupowały i plądrowały bezbronne terytoria Brandenburgii i Prus. Sytuacja uległa radykalnej zmianie kiedy w 1640 tron objął młody energiczny Fryderyk Wilhelm I – Wielki Elektor:
a) nałożył podatki na szlachtę, by stworzyć armię,
b) stworzona 20 tysięczna armia,
c) pobiera nowe podatki – u schyłku jego rządów podatki obliczane na głowę mieszkańca okazały się dwukrotnie większe niż w monarchii francuskiej, o wiele bogatszej,
d) liczba armii wzrosła do 40 tysięcy,
Fryderyk II koronował się 1701 na króla – reformy:
a) reforma administracji,
b) rozbudowa i modernizacja wojska,
c) urzędnicy piastowali swoje funkcje dożywotnio,
d) powiększenie i unarodowienie armii,
e) każdy oddział piechoty lub jazdy otrzymał okręg zwany kantonem,
f) obowiązek służenia mieli chłopi i ludność miejska,
g) służyć nie musieli – właściciele gospodarstw i warsztatów oraz ich najstarsi synowie,
h) surowa dyscyplina i okrutne kary za dezercję,
i) udoskonalił opiekę państwową nad weteranami i wdowami po żołnierzach,
j) armia wzrosła do 195 tysięcy,
k) taki znaczny rozwój ilościowy armii możliwy był dzięki nabytkom terytorialnym Fryderyka II:
– aneksja Śląska – 1740,
– aneksja Pomorza Gdańskiego, Warmii i pn. Wielkopolski – 1772,
l) reforma sądownictwa i prawa,
m) kilkudziesięcioprocentowe cła ochronne na towary sprowadzane do Prus,
n) oświatowa i religijna polityka władcy:
– obowiązek szkolenia dla wszystkich mężczyzn w kraju,
– dążył do ścisłego podporządkowania Kościoła państwu,
– sekularyzował większość dóbr kościelnych,
