Polityka.
Ambicjami Napoleona było zbudowanie nowego imperium rzymskiego w Europie , lub jeśli ktoś woli bardziej nowocześnie Stanów Zjednoczonych Europy. W kierunku tym też zrobił wiele. Przybrał wprawdzie formy monarchistyczne , stworzył dwór cesarski , odnowił tytuły szlacheckie, ale u podstaw jego państwa pozostały nietknięte zdobycze Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Zwolennicy Napoleona pisali, że wydobył Francję z chaosu rządów dyrektoriatu, zapewnił jej silny rząd i unowocześnił strukturę państwową.
Wielkie znaczenie miał też Kodeks Napoleona , zawierający podstawowe zdobycze prawa burżuazyjnego , został narzucony Europie , a likwidując dawne prawodawstwo feudalne poważnie przyczynił się do przemian kapitalistycznych (częściowo jego założenia przetrwały w krajach do ostatnich czasów). Dzięki Napoleonowi i jego wojskom do prostego Europejczyka dotarły zdobycze rewolucji francuskiej . Napoleon odegrał więc w Europie role posłańca głosu rewolucji.
Inne poczynania polityczne Napoleona miały wpływ na rozwój lub stagnację dalej opisanych dziedzin życia .
Nauka i Kultura.
Szkolnictwo.
Napoleon dokonał reformy szkolnictwa wyższego , ale nie zlikwidował wyższych szkół specjalnych stworzonych przez Konwent. Reaktywował jednak obok nich zniesione za rewolucji wydziały uniwersyteckie. Powstał w ten sposób charakterystyczny dla Francji dualistyczny system
Szkół wyższych. Stworzył też Uniwersytet Cesarski organizację która jednoczyła w swych ramach wszystkie szkoły wszystkich szczebli nauczania . Szkoły prywatne nie zostały zakazane, ale nikt nie mógł być nauczycielem bez zgody wielkiego mistrza uniwersytetu , jednolity też był program nauczania , rolę religii zredukowano w nim do minimum . W ten sposób , zrywając z ancien réregimem , stworzono monopol państwowy w dziedzinie szkolnictwa. Uniwersytet ten przetrwał we Francji przez cały XIX wiek .
Nauki ścisłe i medyczne.
Postępy w naukach ścisłych przyrodniczych były kontynuacją wielkich osiągnięć w tej dziedzinie , zapoczątkowanych w wieku XVIII . Napoleon doceniał znaczenie tych nauk i udzielał im poparcia . Za czasów jego panowania plejada wybitnych uczonych , matematyków , fizyków i przyrodników ( takich jak : Gaspard Monge , Lazare Carnot , Pierre Simon de Laplace , Joseph Louis de Lagrange , AndréAmpčre , Dominique Arago , Louis Gay – Lussac ) uświetniała swymi nazwiskami dzieje kultury francuskiej . Odkrywano nowe pierwiastki (chlor , sód , potas , bor ) , zajmowano się teoriami geometrii opisowej i analitycznej , prawdopodobieństwa , rachunkiem różniczkowym . ewolucją człowieka . Nie pozostawały w tyle nauki medyczne ( ze względu na dużą ilość walk , a co za ty idzie i rannych ). Okres ten to duże dokonania na polu chirurgii , klinicystyki i anatomii .
Nauki polityczne
W myśli ekonomicznej i społecznej zaznaczyły się dwa nurty , które przetrwały prze niemal wiek XIX . Głównymi ich twórcami byli : Jean Baptiste Say i Claude Henri de Saint Simon , tworzyli oni nowe doktryny polityczne na podstawie dokonań i błędów Napoleona .
Kultura i Sztuka.
Niestety za czasów Napoleona przeżyła ona straszny zastój . Po objęciu władzy całkowicie sobie podporządkował te dziedziny życia i posłużyły mu one jako wielka machina propagandy , próbując za ich pomocą kształtować poglądy społeczeństwa .
Gospodarka.
Przemysł
Na czasy napoleońskie przypada początek rewolucji przemysłowej we Francji. Najbardziej gwałtowny rozwój przeżył przemysł tekstylny . Miał on przełomowe znaczenie w dziejach industrializacji Francji .Wraz z jego rozwojem pojawiły się we Francji kapitalistyczne formy produkcji wielkoprzemysłowej , podjęli działania pełni inicjatywy i drapieżnej przedsiębiorczości fabrykanci , zaczęły się kształtować zalążki nowoczesnej klasy robotniczej. Ściśle związaną z włókiennictwem gałęzią przemysłu , w której też dokonał się duży postęp był przemysł chemiczny. To właśnie na pierwsze dziesięciolecie przypada wykorzystanie na skalę przemysłową metod otrzymywania kwasu siarkowego , kwasu solnego czy sody. Niestety w hutnictwie i przemyśle metalowym postęp był nieznaczny , technika zaś w porównaniu z Anglią – zacofana.
Handel
Napoleon , uzależnione od cesarstwa kraje europejskie , traktował jako rynki zbytu zastrzeżone dla towarów francuskich. Narzucanie tym krajom korzystnych dla Francji warunków handlu stanowiło jeden z istotnych czynników wzrostu eksportu francuskiego. Nie mogło to jednak wyrównać skutków głębokiego regresu handlu zagranicznego , spowodowanego przede wszystkim upadkiem handlu zamorskiego .
Rolnictwo
Chociaż Francja należała wówczas do najbardziej uprzemysłowionych krajów Europy,
W jej życiu gospodarczym rolnictwo odgrywało rolę dominującą . Faktem jest , że w omawianym okresie mimo znacznego przyrostu ludności nie było we Francji głodu . Pozwalało by to wysunąć tezę o nieco szybszej dynamice produkcji rolnej niż przyrostu ludzi.
Rewolucja , uwalniając chłopów od ciężaru feudalizmu , otworzyła drogę do kapitalistycznego rozwoju wsi . Propagand nowocześniejszych metod gospodarowania , prowadzona przez władze i towarzystwa rolnicze , znalazła swój oddźwięk dopiero w latach czterdziestych XIX wieku .
Bibliografia :
” Europa i świat w epoce napoleońskiej – Cykl : Konfrontacje Historyczne ” – pod redakcją Moniki Senkowskiej – Gluck (Wiedza Powszechna , Warszawa 1988)
„Historia Powszechna 1789 – 1870” – pod redakcją Zuzanny Stefaniak i Haliny Oleszewskiej (PWN , Warszawa 1975)
