Starożytny Egipt

 

Egipt był kolebką jednej z wielkich cywilizacji świata starożytnego. Dzieje Egiptu starożytnego zaczynają się ok. roku 3000 p. n. e., kiedy król Górnego Egiptu Menes podbił Dolny Egipt. Powstałe w wyniku tego podbou zjednoczone państwo egipskie przetrwało tysiące lat, a Menes stał się założycielem I z xxxIII egipskich dynastii. Trzy tysiące lat historii Egiptu podzielono na 3 główne okresy Starego, Sredniego i Nowego Państwa. Od pojczątku król był ucieleśnionym bóstwem. Ale tytuł faraon (dosłownie wielki dom) pojawił się w okresie Nowego Państwa. Egipski system wierzeń był bardzo skomplikowany. Wierzono w życie pozagrobowe. Mumifikacja zwłok miała zapewnić wieczność zmarłym monarchom. Duże znaczenie odgrywali kapłani i kasta urzędnicza.

W okresie Starego Państwa (ok. 2600-2150 r.p.n.e) Egipt cieszył się największą stabilizacją i wtedy cywilizacj egipska najlepiej się rozwinęła. Powstały wielkie królewskie grobowce czyli piramidy. Największa piramida – w Gizie dla władcy z IV dynastii Cheopsa.

Lata ok. 1950-1785 p.n.e.) to okres Sredniego Państwa. Wznoszono wielkie świątynie i pomniki. Ukształtowała się egipska religia. Wierzono, że na życie pośmiertne mogą liczyć nie tylko monarchowie, ale i zwykli ludzie.

Osadnictwo skupiało się w żyznej dolinie Nilu. Realizowano projekty systemów irygacyjnych.

Nowe Państwo (ok. 1570-1075) to ostatnia epoka pomyślności i wielkości państwa faraonów. Wtedy nastąpił kres egipskiej izolacji. Egipt wszedł w konflikt z Bliskim Wschodem. Armima egipska dotarła do Syrii i Palestyny, co zapoczątkowało tworzenie imperium. Niezwykłą postacią tego okresu była królowa Hatszepsut. Następujący po sobie wojowniczy faraonowie rozszerzyli granice egipskiego imperium aż po rzekę Eufrat. Egipt utrzymywał szerokie kontakty midędzynarodowe z państwami i ludami wschodniej części basenu Morza Sródziemnego oraz Bliskiego Wschodu.

Faraon Amenhotep IV przeprowadził wielką reformę religijną. Ogłosił koniec tysięcy egipskich bóstw, w tym boga Amona. W ich miejsce Egipcjanie mieli czcić jedynego boga Atona będącego uosobieniem tarczy słonecznej. Faraon przyjął nowe imię Echnaton.

Innym słynnym władcą starożytnego Egiptu był Tutanchamon. Wstąpił na tron mając zaledwie 10 lat i rządził tylko przez kilka lat (ok. 1332-1323 r. p.n.e).

Egipt przez cały okres Nowego Państwa był zaangażowany w bliskowschodnie konflikty. Za czasów faraonów takich jak Seti I i Ramzes II Egipt zyskał mocarstwową pozycję. Ramzes był także wielkim budowniczym. Za jego panowania powstały takie dzieła jak sala kolumnowa wielkiej świątyni w Karnaku oraz zespół świątyń w Abu Simbel.

Jednak wojny prowadzone przez Ramzesa II wyczerpały kraj. Po panowaniu Ramzesa II rozpoczłął się okres upadku państwa. W x w. p.n.e. po władzę w Egipcie sięgnęły obce dynastie z Libii, Nubii i w VII w. p.n.e. Asyrii. W 605 r. p.n.e. Egipt utracił całe imperium bliskowschodnie.

W 525 r. p. n.e. Egipt stał się częścią imperium perskiego. Następnie kraj został podbity przez Aleksandra Wielkiego (356-323 p.n.e.). Po śmierci Aleksandra władzę w Egipcie przejąą jeden z jego generałów. Ptolemeusz, który założył grecką dynastię Ptolemeuszy rządzącą do 30 r. pne. W okresi eich panowania Egipt stawał się coraz bardziej częścią cywilizacji hellenistycznej.

Kres niepodległości Egiptu nastąpił wraz ze śmiercią Kleopatry. Cywilizacja egipska obumierała wypierana przez kulturę grecko-łacińską.