Co dla ludzi jest ważniejsze: dostęp do władzy ( stanowienie praw, udział w decyzjach publicznych, dostęp do urzędów ) czy dostęp do własności .
Pod pojęciem własności rozumiemy: nienaruszalność życia i mienia, swoboda poruszania się, ochrona prawna , czy uprawnienia obywatelskie ( bierne i czynne prawo wyborcze ) .
Artykuł 4 konstytucji Księstwa Warszawskiego głosił: znosi się niewolę, wszyscy obywatele są równi w obliczu prawa, stan osób zostaje pod opieką trybunałów ( każdy człowiek jest panem samego siebie i tylko od niego zależą przyszłe możliwości ). Jak to się miało do chłopów ? Około 80 % mieszkańców Księstwa Warszawskiego zarówno przed 1809 jak i po 1809 stanowili chłopi. Chłopi dzięki temu zyskali wolność poruszania się, możliwość wszelkiego zatrudnienia, a co za tym idzie prawną możliwość awansu i kariery. Inaczej natomiast został uregulowany problem własności chłopskich A mianowicie: w świetle dotychczasowego prawa chłop był tylko użytkownikiem gruntów, które prawnie należały do dworu i z racji owego użytkowania zobowiązany był do rozlicznych świadczeń, głównie darmowej robocizny zwanej pańszczyzną. Z tym, że prawo zwyczajowe dopuszczało możliwość obrotu użytkowaną ziemią, oczywiście za wiedzą i zgodą pana. Obecnie sprawy robocizny i wzajemnych świadczeń miały być uregulowane umową. Własność ziemi jak i własność budynków i inwentarza została uznana za własność dworu, co więcej właściciel mógł swobodnie odebrać chłopu dotychczas użytkowaną ziemię. Mówi się, że konstytucja zdjęła chłopu kajdany razem z butami. Konstytucja wprowadziła również rozszerzenie uprawnień obywatelskich na inne grupy. Tak więc obok posłów szlacheckich wybieranych do izby poselskiej na sejmikach ( 60, po 1809 – 100 ) w izbie mieli zasiadać deputowani wybrani na zgromadzeniach gminnych ( 40 , po 1809 – 66 ). O prawie wyborczym decydował cenzus zasług i majątku.
1. Posiadacze własności szacowanej na 10000zł
2. Plebani i wikariusze
3. Zasłużeni artyści , kupcy i inni fachowcy
4. Zasłużeni podoficerowie i wszyscy oficerowie
5. Do izby poselskiej wchodzili również radcy stanu
6. Senat natomiast składał się z 18 członków po 6 biskupów, wojewodów, kasztelanów. Monarcha był jedynym źródłem władzy wykonawczej, posiadał również prawie monopol jeśli chodzi o inicjatywę ustawodawczą. Król powoływał ministrów i urzędników, mianował senatorów. Konstytucja przewidywała vice króla, w przypadku jego niemianowania, funkcje miał sprawować prezes rady ministrów. Rząd zwany Radą Ministrów był odpowiedzialny tylko przed królem. Skład personalny rządu pokrywał się z Radą Stanu. Rada Stanu przygotowywała projekty dekretów królewskich i projekty uchwalał sejm. Rada Stanu była również Sądem Koronacyjnym. Podlegało jej sądownictwo administracyjne. Władzę wykonawczą w imieniu króla sprawowało 6 ministrów: wojny, przychodów i skarbu, spraw wewnętrznych, czci religijnej, policji i sprawiedliwości. Władza wykonawcza była 1 – osobowa. Podlegał jej aparat administracyjny. Sejm miał inicjatywę ustawodawczą tylko w dziedzinie podatków i zmian w prawie karnym i cywilnym. Sejm mógł krótko dyskutować na temat projektu ustawy wniesionej przez monarchę, mógł taką ustawę przyjąć lub odrzucić ( żadnych poprawek ). Nowością było powołanie do służby państwowej płatnej, fachowej kadry urzędniczej, Korpus urzędniczy w Księstwie Warszawskim liczył 9000 ludzi ( w RP stanu szlacheckiego pełnienie urzędów było bezpłatne ). Na stanowiska urzędnicze przeprowadzano egzaminy, co z kolei powodowało konieczność uruchomienia systemu szkół przygotowujących do służby publicznej ( kariery urzędniczej ).
