Ugrupowania polityczne powstałe na emigracji po upadku Powstania Styczniowego

 

 

Po upadku Powstania Listopadowego władze rosyjskie silnie ograniczyły prawa ludności polskiej. Ścigano członków powstańczego rządu, dowódców i działaczy patriotycznych. W związku z tym znaczna część Polaków zdecydowała się na wyjazd z Królestwa Polskiego. Krajami docelowymi były Francja, Anglia oraz Szwajcaria, jednak żeby się tam dostać trzeba było przejechać przez wrogie Polakom Prusy, co przysparzało wiele trudności. Życie społeczne i polityczne w Królestwie zamarło, polskie organizacje polityczne rozpoczęły swą działalność na zachodzie. Jednak kłótnie między ugrupowaniami nie dopuściły do zwołania sejmu na emigracji. Najbardziej znaczącymi stronnictwami były:

1. KOMITET NARODOWY POLSKI 1831

Przywódca: Joachim Lelewel

Orientacja: umiarkowana

Poglądy na sposób odzyskana niepodległości: Walka z udziałem wszystkich klas społecznych, przede wszystkim ludu, ale pod przewodnictwem patriotycznej części szlachty; chciano powiązać walki narodowowyzwoleńcze z ruchami demokratycznymi i rewolucyjnymi w Europie. KNP zaangażował się w rewolucyjne wystąpienia paryskich karbonariuszy, za co został zdelegalizowany.

Wizja przyszłej Polski: Głosili poglądy republikańskie i demokratyczne, lecz z zachowaniem solidarności międzystanowej. Opowiadano się za zniesieniem pańszczyzny i demokratyczną władzą ludu.

2. TOWARZYSTWO DEMOKRATYCZNE POLSKIE 1832

Przywódcy: Heltman, Płużański

Orientacja: lewicowa

Poglądy na sposób odzyskana niepodległości: Potępiono szlachtę i przywódców Powstania Listopadowego, żądanoprzeprowadzenia walki wyzwoleńczej, w której weźmie udział lud przy pomocy rewolucjonistów z innych krajów. Głosili hasło: „Wszystko dla ludu, wszystko przez lud”

Wizja przyszłej Polski: Polska miała być krajem demokracji parlamentarnej.Chciano przywrócenia granic przedrozbiorowych, usamodzielnienia ludu, wyzwolenia chłopa i nadania mu ziemi na własność. Zakładano likwidację przywilejów stanowych i wprowadzenie równości wszystkich obywateli.

3. HOTEL LAMBERT 1833 (1840)

Przywódca: książę Adam Czartoryski

Orientacja: prawicowa

Poglądy na sposób odzyskana niepodległości: Liczono na pomoc państw zachodnich (Francji i Anglii) i ich interwencję w przypadku wybuchu kolejnego powstania narodowego przeciwko Rosji. Polacy powinni umiejętnie wykorzystać różnice i spory zarówno między Francję i Anglią a państwami zaborczymi, jak i pomiędzy samymi zaborcami.

Wizja przyszłej Polski: Dążono do odbudowy niepodległego państwa polskiego w granicach przedrozbiorowych, z zachowaniem istniejących stosunków społecznych, w których warstwa szlachecka odgrywać miała nadal decydującą rolę. Polska miała być liberalną monarchią konstytucyjną. Początkowo godzono się na stopniowe oczynszowanie, a w późniejszym okresie również na uwłaszczenie chłopów.

4. GROMADY LUDU POLSKIEGO 1835

Przywódcy: Krępowiecki, Worcell, Pułaski

Orientacja: lewicowa (socjalizm utopijny)

Poglądy na sposób odzyskana niepodległości: Rewolucja społeczna

Wizja przyszłej Polski: W odrodzonej Polsce nie ma miejsca dla szlachty, chciano całkowitej likwidacji ustroju feudalnego i zbudowania społeczeństwa bezklasowego. Należało znieść własność prywatną, a właścicielem ziemi i środków produkcji powinien być lud. Za niezbędne uważano wprowadzenie powszechnej oświaty i opieki nad niezdolnymi do pracy. GLP atakowały szlachtę, ustrój kapitalistyczny i burżuazyjną demokrację.