Ruch husycki
SYTUACJA SPOŁECZNO – POLITYCZNA CZECH W XIV W
– znacznie później kryzys z początków XIV wiecznej EU
– póki co rozkwit
– przeobrażenia wsi czeskiej
– upowszechnienie się renty pieniężnej
– równolegle feudałowie powiększają obowiązki ludności
– wzmożone nasilenie przeciwieństw klasowych
– zaostrzanie się antagonizmów narodowościowych
o podział klasowy = narodowościowy
– ciemiężycielami tez duchowieństwo
– wyższa hierarchia kościelna to zazwyczaj cudzoziemcy
– zdemoralizowane
FERMENT SPOŁECZNO – RELIGIJNY W CZECHACH
– nieudolne rządy Wacława Luksemburskiego
– przyspieszenie wybuchu rewolucji antyfeudalnej
o aspekt antykościelny
o aspekt walki narodowościowej
o powiązanie z nauką Wiklefa
studenci zagraniczni przenoszą ją do Pragi
JAN HUS
– głęboko zainteresowaną nauką Wiklefa
– profesor, rektor uniwersytetu
– podjął walkę o prawa języka czeskiego w kościele
o był duchownym
– jego kazania popularne wśród ludu
– staje się zwolennikiem Wiklefa bo
o jaskrawe przykłady molarnego rozkładu duchowieństwa
o zaostrzające się przeciwności klasowe i narodowościowe
– zwolennik predestynacji
– widzi w piśmie świętym jedyny autorytatywny wykładnik wiary
– atakowany przez kler
– klątwa
– zatwierdzona przez papieża
– król Niemiec Zygmunt Luksemburski wzywa go na sobór w Konstancji
o gwarantuje mu bezpieczeństwo listem żelaznym
– Hus zostaje wtrącony do więzienia
– spalony na stosie jako heretyk
„CZTERY ARTYKUŁY PRASKIE”
– wzburzenie w czechach
– początek rewolucji husyckiej
– przekształca się w antyfeudalny ruch ludowy
– ferment powoli
– początkowa forma ściśle religijna
– duchowieństwo sprzyjające Husowi ogłasza 4 artykuły praskie
o postulaty
prawa swobodnego głoszenia słowa Bożego
komunii pod dwiema postaciami
• ma już nie być tylko przywilejem dla duchowieństwa
sekularyzację dóbr kościelnych
karania grzechów śmiertelnych przez władzę świecką
REWOLUCJA HUSYCKA
– ferment wśród ludu się wzmaga
– propaganda waldensów i innych wyznawców ruchów ubogich
– obejmują swym ruchem coraz więcej świątyń
o usuwają duchowieństwo podległe papieżowi
– tumult i obalenie rady miejskiej
– zmarł nagle Wacław IV
– husyci panami sytuacji
– odmawiają uznania praw do korony Zygmunta Luksemburczyka
– ściągają przeciw sobie wyprawy odwetowe – krucjaty
– nie dają efektów
o husycie nie dają się
o przechodzą do kontrofensywy
ARMIA HUSYCKA
– doskonale zorganizowana
– Jan Żiżka
– piechota + wozy bojowe
– ruchoma forteca
– wyprawy odwetowe husytów pustoszą Morawy i zachodnie Węgry
– dotykają Śląska
– Saksonii
– budzą się tam ruchy antyfeudalne
– antypapieskie
ROZWARSTWIENIE RUCHU HUSYCKIEGO
– w miarę upływu czasu coraz większe
– większość z nich -kalikstyni – umiarkowani
o postulaty jedynie 4 artykuły praskie
o drobna szlachta, mieszczaństwo, bogaci chłopi
o zabór dóbr kościelnych zaspokaja ich postulaty ekonomiczne
o skłonni do kompromisu
– taboryci – radykalni
o biedota
o skraje poglądy religijne i społeczne
o związki z begardami i waldensami
o zniesienie wszystkich obrzędów religijnych
o odrzucają własność
o głoszą wspólnotę dóbr
o negują związki małżeńskie
o równość
PERTRAKTACJE Z JAGIELLONAMI O KORNĘ CZESKĄ
– nie myślą o zmianie ustroju
– zwracają się do Jagiełły o objęcie następstwa
– stronnictwa Oleśnickiego ze względów wyznaniowych sprzeciwia się temu
– Witold przyjmuje koronę
– w charakterze namiestnika Zygmunt Korybutowicz
– przyjmuje 4 artykuły
– nie dochodzi do porozumienia z taborytami
– musi uchodzić z Czech
SPORY W OBOZIE HUSYCKIM
– śmierć organizatora armii husyckiej
– komplikuje się sytuacja
– najbliższe grono jego zwolenników zrywa z taborytami
o „sierotki”
– rewolucję husycką ratuje Prokop Wielki
– przejmuje dowództwo armii
– inicjator przeniesienia walki na teren nieprzyjaciela
– chroni kraj przed
o wojna domowa stronnictw
o zmusza Luksemburskiego do ustępstw
– skutkiem zaproszenie husytów do Bazylei na sobór
– wtedy już zupełny rozłam
– kalikstyni gotowi iść na kompromis
– zdradziecko atakują taborytów
– Lipiany
– taboryci bezlitośnie zamordowani
KOMPAKTY
– rokowania z katolikami przedłużają się
– 1436 ostateczne zatwierdzenie kompaktów
o liturgia w języku narodowym
o komunia pod obu postaciami
o sankcjonują sekularyzacje dóbr
o czesi uznają prawa Luksemburskiego do korony
– niedobitki taborytów do podziemi
– tworzą kościół braci czeskich
SKUTKI REWOLUCJI HUSYCKIEJ
– ani definitywne zerwanie z papiestwem
– ani dogłębna reforma stosunków kościelnych
– kompakty zmuszają do stałego wycofywania się z pozycji reformatorskich
– strząśnięcie nalotu niemczyzny
– powiększenie uprawnień szlachty w rządzeniu państwem
