Tematem „Lalki” są właśnie dzieje trzech pokoleń idealistów. Pokolenie romantyków reprezentuje Ignacy Rzecki, pozytywistów – Julian Ochocki, zaś generację przejściowa – Stanisław Wokulski.
Utwór przedstawia znamiona kryzysu społecznego oraz kryzysu ideologii romantycznej i pozytywistycznej, a więc ideową pokolenia samego autora, które przekazało klęskę idei niepodległościowych i fiasko haseł organicznikowskich.
Ignacy Rzecki – stary subiekt był wielkim bonapartyzm. Tak wbił sobie do głowy myśl o wyzwoleniu, która przeniesie myśl idea Napoleona, wskrzeszona potomków cesarza że nawet prywatną walkę Wokulskiego pojmował jako działanie spiskowe. W osobie i dziedzictwie Napoleona widział możliwość wyzwolenia ukochanej ojczyzny. Jest to idealista polityczny.
Stanisław Wokulski – rozsądny, twardy człowiek dał się opanować wyobraźni o miłości. Uosobieniem tego uczucia, ideałem kobiety, była w jego oczach panna Łącka. Nie dostrzegał realiów, nie chciał znać powody o
Idealista walki to Julian Ochocki. Ten młody arystokrata był zarażony ideą nauki, pochłonęła go żądza wiedzy , nie ograniczonych możliwości człowieka. Marzenie o latających maszynach, poznanie niedostępnych dziedzin i tajników wiedzy opanowały umysł tego bohatera
Ochocki próbował żyć normalnie – lecz gdy miał do wyboru spotkanie towarzyskie, romans lub pracę badawczą – wybierał tę ostatnią.
