Jan Kochanowski to pierwszy prawdziwy i wielki mistrz słowa w naszej i słowiańskiej literaturze. Wyniósł on rodzima twórczość na szczyty europejskiej poezji renesansowej i zyskał ogromny autorytet jako poeta. Twórczość Kochanowskiego jest bardzo bogata. Napisał pierwszy polski dramat ? ?Odprawa posłów greckich?, a także wiele fraszek, które były ulubionym gatunkiem poetyckim w dobie renesansu.
Jego fraszki miały różny charakter. U progu swej twórczości pisarskiej zaczął pisać pieśni.
Spokój niezwykle twórczych czarnoleskich lat zakłóciły nieszczęścia, jakie spadły na poetę. Przeżyciom tym dał artystyczny wyraz w terenach.
W jego utworach przejawia się troska o losy ojczyzny, a także o życie człowieka. Stara się dawać wiele rad i pouczeń, aby życie było coraz piękniejsze.
Jego utwory mają charakter renesansowy. Przepojone są sprawami ludzi, życiem człowieka.
W utworach Kochanowskiego zarysowuje się portret człowieka renesansu, a także dobrego obywatela i Polka.
We fraszkach poeta ukazuje człowieka, który lubi towarzystwo, zabawy, a także dostrzega piękno kobiet. Jest porwany w wir życia. Człowiek ten nie stroni od zabawy, uczt. Kochanowski nie tylko ukazuje ludzi, którzy lubią się bawić, a także takich, którzy rozmyślają. Rozmyślają o swym losie, o przyszłości i fortunie. Poeta podkreśla, iż człowiek nigdy nie powinien się martwić o przyszłość, lecz być wesołym i używać zabawy:
?[?]Dziś bądź wesół, dziś używaj biesiady,
O przyszłym dniu niechaj próznej rady:[?]?
Mówi też o tym, ażeby się smucić, gdy się coś nie powiedzie, a także, żeby się zanadto nie cieszyć, gdyż coś może się jeszcze zmienić:
?[?]Lecz na szczęście wszelakie
Serce ma być jednakie;
Bo z nas Fortuna w żywe oczy szydzi,
To da, to weźmie, jako się jej widzi[?]?.
Te wszystkie rozważania człowieka na temat przemijania i korzystania ze wskazówki ?Carpe diem? zawarł poeta w ?Pieśni IX?.
?Pieśń o dobrej sławie? jest zachętą do tego aby człowiek wyrabiał sobie sławę. Żeby mogli go zapamiętać, jak najlepiej, z jak najlepszą czcią, która może zdobyć dzięki sławie i przez dokonanie czegoś dla dobra ludzi:
?[?]Służmy poczciwej sławie, a jako kto może,
Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże[?]?.
Aby uzyskać sławę można zbudować pomnik trwalszy od kamienia, jakim jest jego twórczość. Pisze o niej w ?Pieśni XXIV?. Kochanowski wierzy, ze jego twórczość przetrwa i będzie znana na całym świecie:
?Niezwykłym i nie lada piórem opatrzone
Polecę precz, poeta, ze dwojej złożony natury[?]?.
W pieśni miłosnej opisuje piękno ukochanej kobiety, którą porównuje do zorzy, która ?nad wielkim morzem się czerwieni?.
Dużo uwagi poświęca przebywaniu na łonie przyrody, chwaląc uroki wsi, co przedstawił w ?Pieśni świętojańskiej o Sobótce?.
Jan Kochanowski wiele przejawiał troski o losy ojczyzny, a dowodem tego jest?Pieśń o spustoszeniu Podola??, gdzie nawołuje do lepszej organizacji obronnej kraju. Tym sposobem poeta chciał poruszyć serca i umysły wszystkich współbraci. W ?Odprawie posłów greckich? ukazuje patriotę, Antenora, który kieruje się zawsze dobrem ojczyzny.
Osobne miejsce w jego twórczości zajmują ?Treny?, które poświęcił swej ukochanej córce Urszulce. Wyraża w nich swój smutek, żal oraz ubolewa nad zmarłą córeczką. Lecz pod koniec stara się pogodzić z losem , który był tak okrutny.
Wypowiadając swe poglądy na życie, Kochanowski chciał jednocześnie oddziaływać wychowawczo, pouczać, przekonywać i zachęcać do cnót, co uważano wówczas zagłówne zadanie poety. Stąd tyle w jego poezji wezwań do siebie samego i do czytelników, tyle dobrych rad i sentencji moralnych. Kochanowski był wielkim poetą i jego twórczość przetrwała do dziś. Jego utwory mają duże znaczenie i nie straciły na swej wartości.
