Bolesław Leśmian (1878-1937)
Życiorys:
Bolesław Leśmian (właśc. Lesman) – poeta, prozaik, eseista i tłumacz. Pochodził ze środowiska spolszczonej inteligencji żydowskiej. Dzieciństwo i wczesną młodość spędził na Ukrainie, kształcił się w Kijowie, gdzie ukończył gimnazjum klasyczne i studia prawnicze. Był współzałożycielem i reżyserem nowatorskiego Teatru Artystystycznego w Warszawie. W czasie
wojny mieszkał w Łodzi, gdzie był kierownikiem literackim Teatru Polskiego. W 1933 roku wybrany został członkiem PAL, w 1935 przeniósł się do Warszawy i tu spędził ostatnie lata życia.
Debiutował w 1897 r. Publikował na łamach „Życia” i później „Chimery”. W okresie Młodej Polski wydał tylko jeden tom poetycki „Sad rozstajny” (1912) i zbiory baśni w stylu orientalnym:
„Klechdy sezamowe” (1913), „Przygody Sindbada Żeglarza” (1913). Napisał ponadto w tym czasie oparte na rodzimym folklorze „Klechdy polskie”, wydane dopiero w latach pięćdziesiątych. Duża część twórczości Leśmiana przypada na okres dwudziestolecia międzywojenego (zbiory: „Łąka”, „Napój cienisty”, „Dziejba leśna”).
Twórczość:
Tytuły zbiorów poezji:
– „Sad rozstajny” (1912)
– „Łąka” (1920)
– „Napój cienisty” (1936)
– „Dziejba leśna” (1938)
1. Poglądy filozoficzne:
Wczesna twórczość Leśmiana wyrasta z tradycji symbolizmu rosyjskiego, jednak od początku można zaobserwować silne wpływy Bergsona i słabsze – Nietzschego. Echem fascynacji bergsonizmem jest stosunek poety do natury, której nieodłączną częścią jest człowiek zanurzony w pędzącym nurcie istnienia. Przyroda znajduje się w stanie ciągłego powstawania, rodzenia się. Jedynie zaczerpnięta z filozofii Bergsona intuicja pozwala człowiekowi pojąć dynamizm istnienia, zanurzyć się w nim.
2. Język:
Z tego poglądu wypływa dążenie do stworzenia odrębnego języka poetyckiego, wyrażającego zmienność rzeczywistości. Poeta nadawał językowi muzyczną rytmiczność, odkrywał na nowo znaczenia etymologiczne słów, tworzył neologizmy, przypominał wyrazy rzadkie lub zapomniane.
3. Tematyka:
W poezji Leśmiana wyróżniamy dwa zasadnicze typy utworów:
– wiersze opisujące w plastyczny sposób przyrodę i przeżycia ludzkie,
– utwory zawierające elementy baśniowej fantastyki.
Ulubione tematy:
– miłość (np. „W malinowym chruśniaku”)
– śmierć (np. „Dziewczyna”)
– wizja z zaświatów (np. „Urszula Kochanowska”)
– baśniowość
– elementy ludowe (np. „Dusiołek”).
4. Styl poetycki:
Cechy charakterystyczne poezji Leśmiana to: konkretność, wyrazista namacalność obrazowanych zjawisk, pietyzm w ukazywaniu szczegółów, bogactwo wyobraźni, a także sensualizm – odkrywanie świata wszystkimi zmysłami i wspomniane już neologizmy na pierwszy rzut oka wyróżniające poezję Leśmiana. Był on przeciwnikiem poezji opisującej współczesność,
cywilizację, urbanistykę, jak to czynili np. skamandryci< czy futuryści. W swojej liryce Leśmian stosował tradycyjną wersyfikację (sylabotonizm, stała średniówka), wprowadzał rytmizację.
