WOJNY DOMOWE w POLSCE, ROKOSZE
1537 – WOJNA KOKOSZA – za Zygmunta Starego
– po zwołaniu pospolitego ruszenia na MOŁDAWIĘ
– wojsko obróciło się przeciwko królowi
– wystąpienie przeciwko dotychczasowej polityce Bony
– siedmiotygodniowe debaty i spory
– sukces szlachty
– król potwierdził elekcyjność tronu
– skup dóbr królewskich zyskał odpowiednie przepisy
– powrót sprawy egzekucji dóbr
1577 – WOJNA GDAŃSKA – za Stefana Batorego
– po elekcji
– silna opozycja prezentowana przez GDAŃSK
– popierany przez DANIĘ
– i popierający w dalszym ciągu Maksymiliana II
– walczy o utrzymanie swojej pozycji politycznej
– ona gwarantuje mu władztwo terytorialne i nieskrępowanie w handlu
– objęcie tronu przez Habsburga to dla GDAŃSKA
o likwidacja konstytucji Karnkowskiego
o utrzymanie dużej samodzielności politycznej
– represje gospodarcze – spław Nogatem do Wlbląga
– 1577 – konflikt zbrojny
– jez. LUBIESZOWSKIE – Gdańsk vs Jan Zborowski”
– oblężenie miasta nie daje rezultatów
– flota duńska niszczy konkurencyjne porty nad zalewem
– rozejm
o Gdańsk płaci kontrybucje
o Uznaje królem Batorego
o Batory znosi konstytucję Karnkowskiego
– Taki wynik rokowań bo Zamoyski dostaje kupę forsy
– Batory za to, że wyraża zgodę na sprawowanie kurateli nad chorym umysłowo księciem Prus przez jego krewniaka – przedstawiciela Hohenzolernów z Rzeszy
Rokosz Zebrzydowskiego
1606 – SEJM – za Zygmunta III
– zwolennicy króla starali się przeforsować swój program
– w tym czasie opozycyjne zjazdy:
o W STĘŻYCY
o W LUBLINIE
Postulaty usunięcia króla z tronu
Zarzucano mu łamanie podstawowych zasad ustrojowych państwa
– opozycja zażądała aby król stawił się w Sandomierzu
– tam zawiązała się konfederacja rokoszan
– w odpowiedzi król ściąga do WIŚLICY wojska ukraińskie i oddziały oddanych sobie magnatów
– krótkotrwały kompromis
1607 – walka orężna
– wojska królewskie Zygmunt, Żółkiewski, Chodkiewicz
– GUZOWO – rozbicie konfederatów
– senatorowie z otoczenia króla sprzeciwiają się ostatecznemu wykorzystaniu zwycięstwa
– nie chcą wzmocnienia władzy królewskiej
– kompromis
o reformy królewskie udaremnione
o rokoszanie rezygnują z detronizacji monarchy
o korzą się przed królem
– maleje rola średniej szlachty
– zwycięża magnateria wstrzymując reformy państwa
podwójna elekcja Stanislaw Leszynski i August III
1732 – SEJM ELEKCYJNY – po śmierci Augusta II
– w imię traktatu poczdamskiego AUST, ROS i PR postanowiły popierać neutralnego kandydata – infanta portugalskiego Emanuela
– Francja agituje na rzecz Stanisława Leszczyńskiego – teścia króla Ludwika XV
– Popierają go ugrupowania „hetmańskie” i „familia”
– Wtedy państwa ościenne zmieniają front na syna Augusta II
1733 – Leszczyński został wybrany królem
– 30 000 korpus rosyjski i armia saska wkraczają
– skupiają opozycję, która okrzyknęła królem Wettina jako AUGUSTA III
– wybucha wojna domowa
– pokazuje bezsiłę RP
– wojska interwencyjne zajmują KRAKÓW
– tam odbywa się koronacja Augusta III
– oczyszczenie ze zwolenników Leszczyńskiego całego kraju z WARSZAWĄ
– Stanisław z wiernymi oddziałami chroni się w GDAŃSKU
– Liczy na pomoc Francji i regularnych wojsk polskich
– Pierwsze zawodzą całkowicie
– Armia koronna Potockiego uznaje Augusta bo
o Przytłaczająca ilość wojsk przeciwnika
o Powstanie chłopskie na Ukrainie
– Gdańsk oblężony przez wojska rosyjskie Munnicha zmuszony do kapitulacji
– Leszczyński zbiega do Prus
1734 – konfederacja dzikowska – po podwójnej elekcji – August III
– Leszczyński vs August III
– przeciwko narzuconemu władcy
– Adam Tarła
– Nawet atak na Saksonię
– Niekarne wojska konfederackie rozbite przez Sasów i Rosjan
– Francja zawiera korzystny dla siebie pokój z Austrią
– Kończy tzw. Wojne o polską sukcesję
– Wyrzeka się realizacjio polskich planów
– Zwolennicy Augusta tłumią osattnie ruchy anty saskie
1736 – SEJM PACYFIKACYJNY
– Ugruntowanie
o władzy Sasów
o wpływu państw ościennych w Polsce
o amnestia dla uczestników konfederacji dzikowskiej
Rokosz Lubomirskiego
1664 – ponowna walka pomiędzy stronnictwami
– pod naciskiem stronnictwa dworskiego Lubomirski – marszałek wielki koronny i hetman polny koronny zostaje skazany na banicje i utratę godności
– agitacja Lubomirskiego wśród szlachty
1665 – wystąpienie zbrojne bo po jego stronie większość wojsk koronnych
1666 – CZĘSTOCHOWA, MĄTWY – Lubomirski” vs Król
– kompromis w Łęgonicach
o król idzie na kompromis
o praktycznie zwycięstwo rokoszan
o przebaczono Lubomirskiemu
o skazany tylko na banicje
o król wycofuje się z planów dot. reformy państwa
konfederacja barska
1768 – wojna rosyjsko – turecka
– walka konfederatów barskich z królem i interwentami
– dwa etapy
– pierwszy:
o miażdżąca przewaga Rosjan i wojsk królewskich
o wojska konfederackie próbują walki partyzanckiej
o tworzą liczne lekkie oddziały
o nie odnoszą sukcesów militarnych
o dezorganizują życie kraju
o pod presją państw południowych konfederaci przeorganizowali się
o teraz są GENERALNOŚCIĄ
o reprezentują ruch na zewnątrz
o opracowują politykę wewnętrzną
o z różnych ugrupowań magnackich
o łączy je niechęć do reform i do Stanisława Augusta
o ogłasza detronizację króla
– drugi
o uaktywnienie się Francji
o pomaga konfederatom
przesyła oficerów
• Charlez Dumoriez
Przesyła pieniądze
o Ufortyfikowanie CZĘSTOCHOWY, LANCKORONY
o Kazimierz Pułaski (po stronie konfederatów)
o Aleksander Suworow sprowadza silniejsze odziały rosyjskie
1717 – wojna domowa wygasa
– nieudana próba porwania króla wywołuje niechęć dworów europejskich
