Andrzej Frycz Modrzewski ur. się w 1503 r. w Wolborzu k. piotrkowa Trybunalskiego w rodzinie wójta. Nauki pobierał w Akademii Krakowskiej, studiował w Wittemberdze (spotkał się tam z Lutrem). Przebywał na dworze Łaskich i przewoził dla nich bibliotekę Erazma z Rotterdamu. Później został sekretarzem Zygmunta Augusta. Umożliwiało to liczne wyjazdy za granicę.
W 1551 r. wydano okrojone dzieło pt. „O poprawie Rzeczypospolitej” (łac.) w Krakowie. Księgi: I „O obyczajach”, II „O prawach”, III „O wojnie”, IV „O kościele”, V „O szkole”.
W 1554 r. w Szwajcarii wydano całość dzieła. Debiutem był utwór „Łaski, czyli o karze za mężobójstwo”.
Jego twórczość i działalność polityczna sprawiła, że utracił dziedziczne wójtostwo i zmarł w nędzy w 1572 r.
W księdze I „O obyczajach” są zawarte rozważania nad organizacją państwa. Modrzewski twierdzi, że: – każdy mieszkaniec jest obywatelem i państwo powinno mu zapewnić szczęście, – o wartości człowieka nie decyduje urodzenie, – każdy człowiek powinien być prawnie przygotowany do pracy, a ludźmi niezdolnymi do niej powinno opiekować się państwo, – należy ustanowić urzędy nadzorujące wszystkie dziedziny życia (urzędy miar, urząd do zwalczania żebractwa.
W księdze II „O prawach” pisarz powraca do wymiaru kar za zabójstwo. Ówczesne prawo uzależniało je od pochodzenia społecznego przestępcy (szlachcic za zabójstwo chłopa płacił niewielką grzywnę, zaś w sytuacji odwrotnej chłop był karany śmiercią). Autor proponował opracować nowy kodeks prawny z udziałem przedstawicieli wszystkich stanów.
W księdze III „O wojnie” autor przeciwstawia się wszelkim konfliktom zbrojnym, a najsurowiej potępia wojny zaborcze. Proponuje rozwiązywanie konfliktów na drodze dyplomatycznej (spotkania wrogich stron w neutralnym miejscu, sankcje gospodarcze).
Modrzewski twierdzi, iż „żadne korzyści z wojny nie są tak wielkie, aby mogły jej szkodom dorównać”. Ludzi wywołujących wojny nazywa zbrodniarzami, Tatarami.
W księdze IV „O Kościele” odrzuconej przez cenzurę w polskim wydaniu w 1551 r. Modrzewski proponuje: – stworzyć kościół narodowy niezależny od Rzymu, – wybieranie papieża przez wszystkie narody chrześcijańskie, – obsadzanie stanowisk biskupów przez ludzi wykształconych
W księdze V „O szkole” autor przeciwstawia się wydawaniu pieniędzy na rzeczy zbędne, takie jak wspaniałe domy oraz sute biesiady. Proponuje fundusze przeznaczone na ten cel wykorzystać w inny praktyczniejszy i szlachetniejszy sposób, a mianowicie na dotowanie szkolnictwa w czasach, w których nie docenia się wiedzy i pracy nauczycieli kształcących przyszłe, młode talenty polityczne i literackie. Modrzewski proponuje przejęcie opieki nad szkołami przez państwo, a prawo do uczenia się zapewnia wszystkim chłopcom niezależnie od pochodzenia społecznego. (Po raz pierwszy prawo chodzenia dziewcząt do szkoły ustanowiono w1773 r.)
