Znawstwo-poznanie dogłębne uzasadnione nie oderwane wiadomości lecz biegła pełna znajomość określonej dziedziny
Poznanie techniczne-umiejętność wytwarzania która dotyczy korzystania z środków doskonalenia produkcji
Rozsądek, roztropność-umiejętność stosowania rozumu i głębokiej wiedzy w postępowaniu
Protonauka- nauka w stanie embrionalnym
Wiedza – stosunek poznania postaci układu wiadomości posiadanych które uznajemy i potrafimy uzasadnić
Psełdonauka – poznanie o zadaniach głownie praktycznych nie poddane testowaniu empirycznemu nie wskazuje samokorekty
Mądrość – poznanie dogłębne lub teoretyczne czyli uzasadnione wyczerpujące i zrozumienie świata i życia bądź praktyczne czyli umiejętność stosowania rozumu i głębokiej wiedzy w postępowaniu
Treść pojęcia – wszystkie cechy które pozwalają zakwalifikować różne desygnaty do określonego pojęcia
Zakres pojęcia – jest to zbiór wszystkich desygnatów które przynależą danemu pojęciu
Nauka – aby odp. Na to pytanie trzeba odnieść się do logiki bo ona wyjaśnia czym są pojęcia. Np. pojęcie nauki. Żeby coś było nauką musi mieć przedmiot badań, co i jak badać, język precyzyjny, jednoznaczny, teorie, która pozwoli wyjaśnić badane terytorium przedmiotu. Jest to proces poznania rzeczywistości: znastwo, poznanie techniczne, protonauka, wiedza, pseudonauka.
Typy pojęć – wieloznaczne, jednoznaczne, mętne, analogiczne, potencjalnie wieloznaczne
Pojęciem – w logice określamy wyrażenie które może być nazwą czyli jest podmiotem albo orzecznikiem w danym języku
Metody badań w pedagogice
1.teoretyczne
analiza –badanie pod różnym kątem rozłożenie na problemiki
synteza – składam wszystkie czynniki i patrzę na to z góry
porównanie – zestawienie wybranych czynników i wyprowadzenie wniosków ogólnych
indukcja – sposób analizy gdzie się wychodzi od szczegółu do ogółu albo odwrotnie
2. empiryczne: eksperyment, obserwacja, wywiad, metody statystyczne
Czy ped. Jest nauką?
P. jest nauką ponieważ posiada swój przedmiot, metody badań dysponuje terminami fachowymi i teoriami wyjaśniającymi rzeczywistość pedagogiczną. Jest ona nauką teoretyczną gdyż buduje teorie wyjaśniające rzeczywistość ped., Jest n. Empiryczną gdyż wyjaśnia codzienność ped. i nie tylko buduje uogólnienia ale zajmuje się pojedynczymi przypadkami pedagogiki. Jest n. Normatywną (wartościującą) dopomaga w wyborze tych systemów wych. Które służą do rozwoju człowieczeństwa w człowieku. Ped. jest nauką i humanistyczną i przyrodniczą ponieważ korzysta z dorobku wielu innych nauk.
Działy w pedagogice
1.p.ogólna:
epistomologia + metodologia – zajmuje się procesami poznawania rzeczywistości. Są 3 sposoby poznawania rzeczywistości Idealizm, Realizm, Materializm. Z epistologii wypływa metodologia czyli dochodzenie do prawdy.
Aksiologia – nauka o wartościach
Antropologia człowieka – koncepcja człowieka, opis koncepcji człowieka które wykorzystywane są w teoriach ped.
2. Teorie pedagogiczne
– t. Wychowania
– t. Nauczania
– t. Organizacji oświaty
3. p szczegółowa – zajmuje się reorganizacją tych 3 teorii.
Idealizm – zakłada że prawda obiektywna nie istnieje jest tylko prawda subiektywna jako tur naszego umysłu a więc wszystko co wymyśle według tej koncepcji jest prawdziwe
Realizm – prawdziwe jest to co zgodne z rzeczywistością, prawda ma charakter obiektywny, człowiek jej nie stanowi tylko ją odkrywa.
Materializm – rzeczywistość ma charakter materialny jest poznawana w procesie poznawania zmysłowego który ma też charakter materialny
Podział pedag. ze względu rozwoju człowieka
p małego dziecka
p przedszkolna
p wczesnoszkolna
p szkolna
p zajmująca się zagadnieniami młodzieży
p człowieka dorosłego andragogika lub oświata dorosłych.
Nauki humanistyczne – to takie które budują zjawiska jednorazowe niepowtarzalne
Nauki przyrodnicze – są przeciwieństwem nauk humanistycznych i badają zjawiska powtarzające się
Nurty w pedagogice
Ped montesoriańska kult p. postmodernistyczna
Ped. waldorwska antypedagogika
Ped. freinetowska p. krytyczna
Personalizm p. emancypacyjna
p. dialogu
p. humanistyczna
Naturalizm – podstawą prowadzenia działalności ped. jak i jej celem jest natura. Naturalizm kształtują 3 czynniki Biologizm – myślenie w kategoriach biologicznych o człowieku powoduje że redukuje jego wymiar związany z wolnością Człowiek funkcjonuje jak prawa przyrodnicze, częściowo jest to prawda lecz tylko odnosi się to do ludzkiego organizmu. a) koncepcja behawioralna – zredukowanie człowieka do schematu bodziec reakcja co spowodowało ograniczenie jego samostanowienia o sobie i zredukowanie go do mechanizmu. b) k. popędów Adlera i Freuda – Wyznacznikiem ludzkiego działania jest popęd sex. Człowiek nie może się po za nim realizować. Według Adlera czynnikiem determinującym jest dążenie do mocy. c) przesadny wpływ genetyki.
d) teoria ewolucjonizmu Darwina – Przeniesienie nauk Darwina na życie społeczne wprowadzając takie kategorie jak przetrwanie, walka. Zapomniano że człowiek realizuje się przez pozytywne relacje z innymi. Jeżeli jest walka to współdzałanie nie może się rozwijać Człowiek Rodzi się jako jednostka gatunku ale osoba staje się przez pozytywne kontakty z innymi ludźmi. e) teoria rekapitulacji- życie każdego człowieka jest powtórzeniem dziejówcałego ludzkiego gatunku ,Liberalizm – założeniem jest koncepcja wolności ale pojmowana jako samowola czyli możliwość robienia na co ma się ochotę. Początkowo odnosiła się do wolnego rynku, ekonomii, później przeniesiono na reakcje społeczne. Wolność jako samowola nie uznaje obiektywnych wartości moralnych gdyż każdy ustanawia normy dla siebie. Prowadzi to do pryzmatu indywidualizmu nad życiem społecznym. filozofia J.Rossow – człowiek z natury jest dobry, zło nie jest jego udziałem gdyż za zło odpowiada kultura i cywilizacja. Jeżeli człowiek jest dobry trzeba znieść przymus który ogranicza wolność tzn. może robić wszystko na co ma ochotę. Sentymentalizm tzn. kierowanie się uczuciami i przyznawanie im zdolności poznawczych. Kary naturalne polegające żeby dziecko doświadczyło skutków swojego postępowania. Metoda introspekcji tzn. analizowanie swojego wnętrza. Był zwolennikiem powrotu do natury i szacunku dla nie.
PEDAGOGIKA SOCJOLOGICZNA
Elementy pedagogiki socjol.
1) fakt socjologiczny jest zewnętrznym i nie przenikalny oznacza to że nacisk wywierany jest przez grupę lub inne czynniki socjologiczne nie dociera do najgłebszej warstwy naszej osobowości i wpływa na nas powierzchownie. Wykorzystywany jest on do przekształcania zachowań jednostek. 2) zjawisko dzikich dzieci jest ok. 30 przypadków dzieci wilków. Dzieci porzucone i pozostawione w naturalnych warunkach. Nie rozwinęły one pewnych zdolności gdyż do prawidłowego rozwoju potrzebny jest kontakt z innym człowiekiem. Człowiek rodzi się jako jednostka gatunku ale staje się osobą poprzez relacje z innymi ludźmi.
Kierunki w p. socjologicznej
1)p. obywatelska celem było wychowanie obywateli danego państwa. Twórcą był Dewey i Almack. Sformułował on def. Wychowania Jest to wpływanie starszego pokolenia na młodsze. Środkiem wychowawczym jest szkoła, organizacja miała być zmieniona. Zasada działalności miała być samorząd który miał decydujące zdanie. Przedmioty to j. Ojczysty, historia, geografia i turystyka, wstęp do polityki, zapraszanie sławnych ludzi świętowanie.
2)p. państwowa prawo do kolizji opracowane przez Sośnickiego Każdy z nas ma życiowe cele. I te cele mają sprzeczność. Dlatego potrzebny jest ktoś kto regulował by te cele. Kimś takim powinno być państwo i władza państwowa. Władza powinna być wybierana w sposób demokratyczny. Jest ona zbliżona do p. obywatelskiej. Szkoła odgrywa znaczącą rolę w wych. państwowym
3)p. narodowa grupę dla której podejmuje się wych jest naród. Naród obok rodziny stanowi grupę naturalną. Dla pedagogów była ważna analiza wad, zalety danego narodu. Wady Polaków: naiwność, podatność na manipulację, brak konsekwencji. Zalety: szlachetność, gościnność, odwaga, ofiarność. Środkiem wych. miała być szkoła lecz przykładano wagę do wych fizycznego jako czynnika kształtującego charakter. Pigoń – bohaterstwo dnia dzisiejszego. Lepiej umierać dla ojczyzny niż wykonywać codzienne obowiązki. Łopuszański – rozwój inteligencji polskiej. Postulował aby powstały szkoły które spracowały by nad siłą woli, pracowitością, odpowiedzialnością, wysokie morale.
4)p. nacjonalistyczna jeden naród próbuje dominować nad drugim p. faszystowska kształtowana przez Nithzego( podział na ludzi, panów i niewolników), p. Kriga i koncepcja nadczłowieka.
5)p. społeczna grupą byli mieszkańcy tego środowiska w którym mieszkali. Twórcą Radlińska. Nauczyciel jako pracownik socjalny. Miał diagnozować środowisko społeczne Później była terapia środowiskowa ale trzeba było wykorzystać siłę tego środowiska
6)p. idealistyczna każda grupa Paula Lantropa ma 2 rodzaje celów. Materialny i niematerialny. Wtedy kiedy realizowane są cele materialne mamy do czynienia z grupą, kiedy realizowane są wartości mamy do czynienia ze wspólnotą. Celem pedagoga ma być takie oddziaływanie aby od grupy przejść do wspólnoty.
Pedagogik socjologiczna naturalistyczna RÓŻNICE
+ Ped socjologiczna
odkrycie grupy jako środka wychowawczego, nowe def wychowania, odkrycie socjalizmu, wych patriotyczne
– pominięcie jednostki, p. nacjonalistyczna, manipulacja, indroktynacja
+ Ped naturalistyczna
szacunek dla natury, introspekcja
– ograniczenie wolności, determinizm, biologizm i sentymentalizm, indywidualizm
Twórcą socjologii jest August Conte. Po raz pierwszy spostrzegł ogromną funkcję grupy. Zapomniał on o jednosce. Jednostka jest abstrakcja istnieją tylko grupy. Zajmuje się badaniem stosunków społecznych, poszukująca prawidłowości powstania i przekształcenia się układu zachowań ludzkich, zwłaszcza wzajemnych oddziaływań.
Twórcą p. socjologicznej jest E. Durkheim. Traktuje ona zjawiska wychowania jako jedynie skutek oddziaływań społeczeństwa na jednostki i grupy
PEDAGOGIKA KULTURY
Reprezentanci: Dilthey, Spranger, Hessen
Istotą p kultury jest fakt kulturowy. Jest on wewnętrzny i przenikalny. Wewnętrzny dociera do najgłębszej warstwy naszej osobowości, przenika wszystkie sfery naszego ja i przekształca nas.Za każdym faktem kulturowym znajdują się jakieś wartości które mają dla nas ważne znaczenie. Drugim czynnikiem było odkrycie ducha przez Diltheja. Stwierdził on że siłą napędową człowieka jest strefa ducha. Wyraża się ona we wszystkich wytworach umysłowych człowieka takich jak idee, myśli. Nie można spostrzec ich zmysłowo nie mają materialnej natury nie podpadają więc pod zmysły. Mają więc inną niż materialną sferę, duchową naturę. To odkrycie duch w człowieku spowodowało że pedagodzy zwrócili uwagę na sferę ducha i kultury w wychowaniu. Dla ped. kultury celem wychowania stał się świat wartości człowieka i proces włączenia człowieka w kulturę.
Zagrożenia w pedagogice kultury
Mówi się o walce wewnętrznej. Koncepcja fenomenologiczna – pochodzi od fenomenu czyli zjawisko. Zjawiskiem człowieka jest walka Jest to walka o ducha. Walka między logosem a psyche. Logos-wartości które odkrywamy w kulturze środowisku jakim żyjemy. Psyche-wszystko to co nas wyposażyła natura. Między naturą a kultura trwa walka która rozgrywa się wewnątrz człowieka. Przegrywa gdy idzie w kierunku natury, wygrywa gdy w kierunku kultury. Nauczyciel jest duchowym mistrzem który ma pomóc w zwyciężeniu w duchowych konfliktach.
Kształcenie – ogół czynności procesów umożliwiających ludziom poznanie przyrody. Cele utylitarne czyli osiągnięcie korzyści materialnych i bezinteresowne zaspokojenie subiektywnych potrzeb
Wychowanie – świadomie organizowana działalność społeczna, której celem jest wywołanie zamierzonych zmian w osobowości człowieka.
+ Zwrócenie uwagi na wartości w procesie wych, duchowy rozwój człowieka, człowiek twórcą kultury, wych artystyczne, kształcenie i osobowość, walka wewnętrzna, potrzeba celu
– Nie ma prawdy obiektywnej, człowiek stwarza prawdę i przez to może kreować rzeczywistość, pedagogika skierowana do człowieka dorosłego i do dziecka.
PEDAGOGIKA RELIGIJNA
Ped. religijna posługuje się terminem duchowości ale duchowość jest inaczej rozumiana niż w ped. kultury W ped. kultury duch był związany z ludzkim umysłem i jego wytworami zaś w religijnej jest pojmowany jako coś co przekracza istniejącą rzeczywistość jest ponad nią. Czyli duch jest ponad naturą
Największe religie świata
1)religia wschodu – celem jest nirwana polega na osiągnięciu wewnętrznego zobojętnienia i stopienia się w wieczny kosmos. Nie ma Boga osobowego jest duchomateria z którą człowiek się stapia.
2)religia judaistyczna – Bóg jest osobą jest stwórcą całego świata ma nad nim władzę. Ponieważ ma władzę nad światem i ludźmi jest sędzią. Nadrzędną wartością jest sprawiedliwość i lęk przed karą bożą.
3)religia chrześcijańska – Bóg jest osoba jest stwórcą świata i człowieka ma prawo decydować o losach świata i być sędzia człowieka. Jednak ponad bożą sprawiedliwością góruje boża miłość. Miłość pojmowana jest jako bezinteresowny darz siebie na rzecz innych.
Cywilizacja miłości Karola Wojtyły
1)Prymat osoby przed rzecz – związany jest z przeżywaniem przez człowieka własnej podmiotowości. Każdy czuje się kimś nie czymś. Łamanie tego prymatu prowadzi do osłabienia więzi międzyludzkich
2)Bardziej być niż mieć – Związany z analizą ludzkiego czynu. Są dwie warstwy nieprzechodnia: sposób wykonywania czynu i osądza się nas kształtując w ten sposób w nas takiego lub innego człowieka. Przechodnia: związana ze skutkami naszych czynów otaczającej nas rzeczywistości. Nie osądza się nas lecz wywołuje się skutki otaczającej nas rzeczywistości.
3)Prymat etyki przed techniką – patrz 2
4)Prymat miłości przed sprawiedliwością – wypływa ona z analizy sprawiedliwości. Sprawiedliwość to dać co mu się należy. Lecz komu się należy. Powoduje to uzupełnienie sprawiedliwości a taką jest miłość czyli zaangażowanie woli ze strony dobra i grup społecznych. Z miłością wiąże się pojęcie miłosierdzia. Posiada trzy cechy: indentyfikuje się z cierpiącym, widzi dobro gdzie nie jest przez nikogo widziane, stara się mobilizować do ciągłego wznoszenia się w zwyż jako człowieka.
PERSONALIZM
Nazwa pochodzi od określenia persona czyli osoba. W starożytności aktorzy odgrywali różne role byli nazywani ważnymi osobami i stąd osoba nabrało tak doniosłej roli. Pierwszy raz słowa osoba użył Schermacher 1874. Rozwój personalizmu przypada na lata 20, 30 XX w. Rozwój ten wiąże się z osobą Sterna.
Typy personalizmu
1)personalizm augustiański – Sowicki Celem jest przejście do tego co naturalne co związane z kulturą. Kultura jest czynnikiem który pozwala rozwijać się czlowiekowi. Ważne jest kształcenie mądrościowe. Istotny jest silny charakter. Najważniejsza jest miłość pojmowana jako życzliwość. Jest miłość duchowa i zmysłowa. Pełny rozwój jest gdy pierwsza łączy się z drugą.
2)personalizm tomistyczny – Wojtyła Maritein W całym procesie wych najważniejszy jest wychowanek, drugi jest nauczyciel, poznawanie wychowanka, ważna jest w wych kultura i ludzie
3)personalizm aksjologiczny – Scheller, Guardini Najważniejsza jest mądrość, oraz wartości
4)personalizm egzystencjalny – Marcel Tarnowski Najważniejsza jest egzystencja czyli podstawową kategorią jest byt człowieka i funkcjonowanie w jego rzeczywistości.
5)Personalizm teologiczny – Raner
TELEWIZJA
TV – oznacza potrzebę na odległość Słowo to składa się ze słów Tele – daleko, wizja- patrzenie. Jstotą TV jest przekaz i odbiór obrazów Obraz ten zaopatrzony jest w dźwięk czyli mamy do czynienia z audiowizulalizacją TV wpływa na komunikowanie się i tym samym doprowadziło do wielu zmian w życiu społecznym.
Wpływ TV na rozwój dziecka
Rozwój ruchowy dziecka, wpływ na zmysł, wpływ na procesy poznawcze i rozwój mowy, wpływ na rozwój emocjonalny, wpływ na zachowanie i postawy.
Czynniki ułatwiające oglądanie TV
Krytycyzm- dystans do podawanych w mediach wiadomości oraz dystans emocjonalny. Selekcja – wybieranie konkretnych programów Twórczość – rozwjać u małych dzieci np. układanie klocków kształtowanie się logosfery (obszar lub dziedzina związana ze słowem) i silnych więzi rodzinnych.
MANIPULACJA
Jest to fałszowanie obrazu rzeczywistości w celu osiągnięcia własnych korzyści Może być ukryta, zaplanowana, traktuje drugiego człowieka instrumentalnie, odnosi się do wycinków rzeczywistości.
Manipulacja a wychowanie
Manipulacja – ukryta posługuje się kłamstwem, zaplanowana, dotyczy wycinka rzeczywistości, traktująca instrumentalnie.
Wychowanie – jawna wyklucza kłamstwo, zaplanowane ale nakierowane na dobro dziecka, dotyczy całej rzeczywistości, traktuje podmiotowo człowieka.
Środki manipulacji
Stereotyp – stosowanie utartych schematów postępowania które stosujemy bezrefleksyjnie w celu sprawniejszego funkcjonowania.
Plotka – przypisywanie komuś złej opini która jest nie prawdą Mit – polega że czemu co jest nie realne nadajemy status prawny Kamuflaż – przypisuje sobie manipulator który nie posiada.
Systemy manipulacji
1)dezinformacyjna : mała stosowana w życiu prywatnym i małych grupach polega na wprowadzaniu kłamstwa przez co jest modyfikowana jest rzeczywistość. Duża dotyczy dużych grup prowadzona za pomocą mediów. Celem jest przekształcenie mentalności, świadomości grupy w taką świadomość która korzystna jest dla manipulatora. A)dwustopniowa: polega na przesłaniu prawdziwej wiadomości w 2 etapach. Sa to fałszywe inf. Przekazywane specjalistom od mediów. Przekazywanie dalsze do osób na 2 szczeblu nie wiedzący że inf. Jest fałszywa. B)logomachia Osoby które udzielają inf. Nie zdają sobie sprawy że inf jest fałszywa. Często sformułowana w postaci hasła które zostaje zapropagowane i tym samym kształtuje się świadomość poszczególnych osób. C)szum informacyjny –nadawanie w jednym czasie wielu informacji sprzecznych ze sobą, nadawanie inf. bardzo szybko, w momencie gdy oczekuje się informacji podaje się inf. sprzeczną z inf. prawdziwą po czym podaje się ta która jest prawdziwa.
2)Kreowanie wroga polega na obciążeniu kogoś swoimi winami i tym samym jest rozliczony nie winowajca ale ten którego na skutek kłamstwa uczynino winnego.
3)SMS
sensacja – łatwo wpada w podświadomość co powoduje że się utrwala. Stąd wykorzystanie wiadomości sensacyjnych w manipulacji
muzyka – szczególnie przez lansowanie pewnych grup które reprezentują idoli młodzieżowych
sex – nieuporządkowanie w sferze seksualnej człowieka powoduje że jest poddany na manipulacje.
4)Zatrucie informacyjne – polega na tym że do życia społecznego w miejsce wartości jest antywartość. Podmiana stereotypu np. film, poezja. Podmiana wartości, ośmieszanie autentycznych wartości. Wykorzystanie autorytetu medialnego do lansowania antywartości.
