Jest to pytanie bardzo ogólne, które może byc rozpatrywane na wiele sposobów. Patrząc jednak przez pryzmat utworów epoki oświecenia na człowieka XVIII-wiecznego oraz obserwujac postepowanie tego żyjacego w XXI wieku, nie widac znaczacych różnic.
Moim zdaniem, najlepszym źródłem wiedzy o Polakach oswiecenia są dzieła I. Krasickiego. Tematem podjętym przrz niego w satyrach jest życie osobiste szlachty i jej zaangazowanie w politykę. Przedstawił je m.in. w: ” Pijaństwie”, „do Króla” oraz „Świecie zepsutym”.
W satyrze „Do Króla” podmiotem lirycznym jest szlachcic sarmata, przeciwnik władzy St. A. Poniatowskiego. Utwór ten nie został jednak wymierony przeciwko królowi, lecz ówczesnej szlachcie. Sarmata zarzucał władcy: to, że jest Polakiem, jest młody,lubuje isę w sztuce, pragnie dobrobytu. Patrzac realnie, zarzucano królowi jego największe zalety. W ten przewrotny sposob, autor ukazał prawdę o polskiej szlachcie tamtego okresu: jej zacofanie, ciemnote, brak checi do zmian, reform oraz dażenia do nowoczesności i postepu. Szlachta, była pewna swej wielkiej wartości, pozbawiona samokrytyki, pełna zazdrości. W rezultacxie, doprowadziło to do braku silnej władzy, izolacji i upadku.
W „Świecie zepsutym” Krasicki kładzie nacisk na złe postepowanie, zepsucie obywateli i upadek moralności. Kontrast istnieje dzięki temu, że jako wzor stawia on dzieje przodków opiewające doskonałość i cnowy. Świat współczesny poecie był natomiast pełen nienawiści, zdrady, rozpusty, których przyczyną byli żyjący w załamaniu ludzie. Podmiot liryczny jest przerażony sytuacją kraju i winą obarcza „inteligencję”.
Poprzez tę satyrę, autor ukazał najprawdziwsze wady ówczesnego ludu, kttóry tysiąckroć bardziej cenił dobro swoje ( swojej kieszeni) niż wspólnoty. Uważał, że stan rzeczy nie ulegnie zmianie, zostanie zatracona jednostka ludzka a potem caly naród.
„Pijaństwo” z kolei jest krytyką rozpowszechnionego w czasie oświecenia alkoholozmu. W zabawny, aczkolwiek dobitnyu sposób przedstawia zachowanie ludzi będących pod wpływem alkoholu: ich rozwiązłośćsłowną i chęć do awantur.
satyra ta jak wynika z treści ma charakter uniwersalny i ponadczasowy. Dotyczy problemu , z którym borykały sie i borykaja nadal wszystkie społeczeństwa. Utwór skonstruowany jest w formie dialogu, co ułatwia zauważenie różnicy pomiędzy zachowaniem człowieka trzeźwego a nietrzeźwego.
Możemy wywnioskowac, że w oświeceniu świat był okrutny. Liczył się tylko ten, kto miał pozycję i pieniądze. Taki stan rzeczy został ukształtowany przez samych ludzi wiele wieków temu i trwa nadal. Każdy poruszany przez Krasickiego temat ma odzwierciedlenie w dzisiejrzej rzeczywistości. Nadal króluje pieniądz i władza. Ci, którzy maja do nich dostep, pragną coraz więcej i więcej przy jak najmniejszym wysyłku.Elity zamiast rządzić, bawią się i działaja tylko na własną korzyść. Ci zaś, którzy chcą zrobić coś dla ogółu, jak niegdyś Poniatowski, są przez nich wyszydzani.
W utworze „W Polskę idziemy”, ukazuje to W. Młynarski. Zaryzykuje stwierdzenie, że jest on satyrą na współczesnego człowieka lub aktualizacją satyr Krasickiego na jezyk współczesny. Przedstawia człowieka o takich samych wadach i skłonnosciach, lecz przeniesionych w czasy obecne.
Krótko mówiąc :natura ludzka nie zmienia isę. Dlaczego?? To temat do dłuższej dyskusji.
