W okresie renesansu zmienia się całkowicie pozycja człwoeika w stworzonej przez Boga hierarchii bytów. Z pozoru znajduje sie on – tak jak w średiowieczu- w środku, między tym, co jest duchowe, a tym co jest materialne. Ludzie średniowiecza traktowali jednak tę pozycje jako znak upadku człowieka, zaś renesansowi myśliciele uważali, że jest to powód do szczególnej dumy, bo istota ludzka łączy dwie rózne strefy świata : materialną oraz duchową. Pico della Mirandolla widzi w świecie Bozy porządek, człowiek nie ma okreslonego miejsca. Dzieki wolności może on dążyć wzwyż, ku Stwórcy, lub też upadać i staczać się ku zwierzętom. Ludzie są istotami wielokształtnymi, jak morski bożek Proteusz – wg Mirandoli Bóg tworzy człowieka jako „dzieło o nieokreślonym kształcie”. Każdy z nas jest „twórcą i rzeźbiarzem samego siebie”. Trzeba mieć świadomość własnej wartości i szacunek dla siebie; trzeba byc po porstu godnym miana człowieka.
W tekście Mirandoli odkrywamy nową, charakterystyczną dal renesansu koncepcję istoty ludzkiej wolnej i godnej. Utwór przenika niezachwiana wiara w ludzkie mozliwości. Idee zawarte w „Mowie o godnośi człowieka” stają sie podstawą renesansowgo humanizmu- człowiek jest najwazniejszym tematem filozofii i literatury renesansu; w głównych hasłach epoki odbija sie fascynacja istotą ludzką, jej doskonałościa i potęgą.
„Mowa o … ” przynosi też nowy obraz Boga – artysty, który buduje świat jako „świątynię boskości”
Renesansowa koncepcja człowieka:
– człowiek ma wyjątkowe miejsce wśród innych stworzeń
– jest istotą wolną, sam decyduje o swoim zyciu
– jest pełen sił twórczych
– jest bogaty wewnętrznie
– jest wszechstronny, realizuje sie w różnych dziedzinach
– jego głownym nakazem, celem życia jest rozwój, doskonalenie się i tym samym osiągnięcie pełni człowieczeństwa
– zadaniem człowieka jest dążenie do ideału
– cechuje go harmonia sił duchowych i fizycznych
– powienien być piękny, bo piękno jest najwyzszymdobrem, a polega ono na układzie proporcji równowadze i harmonii.
