Bank centralny i system pieniężny

Bank centralny i system pieniężny.

Stopa rezerw obowiązkowych – to minimalna relacja rezerw gotówkowych do wkładów, jaką muszą utrzymywać banki komercyjne na mocy decyzji banku centralnego.

Stopa dyskontowa – stopa procentowa stosowana przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym.

Operacje otwartego rynku – występują wtedy, kiedy bank centralny zmienia wielkość bazy monetarnej, kupując lub sprzedając papiery wartościowe na otwartym rynku.

Ostatnia instancja kredytowa – to instytucja zdolna do udzielania pożyczek bankom i innym instytucjom finansowym w sytuacjach, kiedy panika na rynkach finansowych zagraża całemu systemowi finansowemu.

Potrzeby pożyczkowe sektora publicznego (PPSP) lub inaczej – deficyt sektora publicznego – jest to suma deficytu budżetu centralnego i budżetów terenowych oraz deficytu w gałęziach znacjonalizowanych.

Kosztem alternatywnym (kosztem utraconych możliwości) utrzymywania pieniądza są odsetki utracone w wyniku trzymania aktywów finansowych w postaci pieniędzy (gotówki), a nie w formie oprocentowanych obligacji.

Motyw transakcyjny trzymania pieniądza odzwierciedla fakt niedoskonałej synchronizacji wpływów i wydatków w czasie.

Popyt na pieniądz jest to popyt na zasób pieniądza w ujęciu realnym (w skrócie: realny zasób pieniądza).

W pełnym niepewności świecie występuje motyw przezorności utrzymywania pieniądza. Polega on na tym, że z góry decydujemy się trzymać pewien zasób pieniądza na pokrycie nieprzewidywalnych wydatków, których dokładnego rodzaju nie jesteśmy jeszcze w stanie przewidzieć.

Przyczyną istnienia motywu portfelowego utrzymywania pieniądza jest niechęć ludzi do ryzyka. Ludzie są skłonni poświęcić wyższą przeciętnie stopę zwrotu dla zapewnienia sobie bezpieczeństwa lokat, tj. takie portfela inwestycyjnego, który przyniesie niższą, ale dającą się łatwiej przewidzieć stopę zysku.

Bank centralny kontroluje nominalną podaż pieniądza. Jeżeli przyjmiemy założenie upraszczające, że ceny dóbr są stałe, to możemy uznać, iż bank centralny kontroluje także realną podaż pieniądza. W następnych jednak rozdziałach, kiedy uchylimy założenie o stałości cen, zobaczymy, że zmiany ilości pieniądza w ujęciu nominalnym prowadzą zwykle do zmiany poziomu cen. Bankowi centralnemu jest wówczas znacznie trudniej kontrolować realną podaż pieniądza.

Rynek pieniądza znajduje się w równowadze wówczas, gdy wielkość zapotrzebowania na realne zasoby pieniądza jest równa wielkości zaoferowanej.

Nadwyżka popytu na pieniądz musi zostać dokładnie zrównoważona przez nadwyżkę podaży obligacji. W przeciwnym wypadku ludzie planowaliby utrzymywanie większego majątku od tego, jaki faktycznie posiadają.

Bank centralny może ustalić wielkość podaży pieniądza i zaakceptować wysokość stopy procentowej odpowiadającej warunkom równowagi, wynikającą z równania popytu na pieniądz, albo też może ustalić wysokość stopy procentowej i zaakceptować rozmiary podaży pieniądza na poziomie równowagi, wynikające z równania popytu na pieniądz.