Zwracając uwagę na związek ze stylem literackim i estetyką baroku, zanalizuj sposób opisu piękna kobiety w wierszu Samuela Twardowskiego „Reperkussyje i żarliwe łuny”.
Kobiety od zawsze były symbolami piękności, gracji, delikatności i niewinności. Dla wielu artystów były bóstwami, niezwykłym natchnieniem, które pozwalało tworzyć ich piękne wizerunki, zarówno w literaturze jak i w malarstwie czy w rzeźbiarstwie. Samuel Twardowski, w wierszu „Reperkussyje i żarliwe łuny” również dokonuje przedstawienia kobiety lecz w mojej opinii swoistej estetyce barokowej.
Kobieta opisywana przez autora jest niekwestionowanym aniołem piękności. Jej włosy są długie, bursztynowe, opadające na ramiona. Następne pięć wersów wiersza to rozbudowana metafora, która opisuje właśnie jej włosy. Autor pisze iż błyszczą one w słońcu i rozświetlają kosztowne pokoje. W opisie tym widać zdecydowanie wzorce barokowe, ponieważ kobiety w baroku posiadały długie włosy, często skręcone w warkocze, opadające na ramiona, dekolt. Innym faktem, który może świadczyć o nawiązaniu do barokowej estetyki mogą być „kosztowne pokoje”.
Jak wiemy w baroku panował przepych, w architekturze dominował chaos, bogactwo zdobień. Owy cytat może potwierdzać nawiązanie do estetyki baroku. Dalszy opis przedstawia nam twarz kobiety do której wzdycha autor. Jest ona alabastrowo gładka, ozdobiona delikatnymi lecz puszystymi brwiami, z wysokim czołem. Wysokie czoło było charakterystyczną cechą wyglądu kobiet w epoce baroku. Kobiety wręcz goliły sobie włosy ażeby pokazać wysokie i wydatne czoło. Była to oznaka piękna. Oczy opisywanej kobiety zostały porównane do kruków. Ich czerń, przyciągała uwagę mężczyzn, wabiła ich, kusiła.
Kobiety w baroku miały naturę zwierzęcą, były niedojrzałe emocjonalnie, wielokrotnie zmieniały swoich partnerów, były niestateczne. Często traktowano je jak przedmioty, które zmienia się gdy się już znudzą. Jednakże zachowanie, wygląd i powabność płci pięknej zdecydowanie przyciągała mężczyzn. Nos obrazowanej w wierszu jest w miarę długi, policzki różane ? następna cecha barokowych kobiet ? delikatny najczęściej różowo – blady puder na policzkach. Barokowe panny malowały się bardzo blado, było to modne w tamtych czasach. Usta jej były natomiast ?krwawsze nad koral?, bardzo wydatne i skore do pocałunków. Twarz barokowej piękności była bardzo kontrastowa. Mocno zarysowane czerwone usta i blada twarz oraz dekolt.
Na obrazach wielu malarzy możemy zauważyć owe zjawisko kontrastu, również charakterystyczne dla literatury i malarstwa barokowego. Na szyi wisi szeroki naszyjnik z pereł, które były popularne w tej epoce. Sama nazwa barok pochodzi od włoskiego barocco oznaczającego perłę o nieregularnym kształcie. Ostatnim elementem wyglądu kobiety z wiersza są jej piersi, które autor porównuje do granatów (owoców). Są pełne i jędrne, uwydatnione poprzez delikatną chustkę. Pokazywanie swego ciałanie było niczym gorszącym ani nieprzyzwoitym . Znakomicie ukazuje to obraz Guido Cagnacci ?Susanna and the Elders?, na którym naga kobieta siedzi na stole w towarzystwie dwóch mężczyzn zachwycających się jej pięknym, nagim ciałem.
Autor wiersza do opisania kobiety posłużył się dużą ilością metafor i różnorakich porównań oraz epitetów. Obraz postaci z wiersza jest dynamiczny a to dzięki wielu czasownikom wyrażającym czynności wykonywane przez kobietę. Nie jest to opis suchy, jest głęboki, pełny, barwny, soczysty, przedstawia kobietę jako bóstwo zarysowując jednocześnie jej cechy wyglądu takie jak powabność, atrakcyjność czy kokieterię.
Podsumowując moją analizę stwierdzam, że wiersz Samuela Twardowskiego był inspirowany epoką baroku. Jest to widoczne szczególnie w opisie kobiety, jej wyglądu, który pasuje do wyglądu kobiet w epoce ?przerostu formy nad treścią?. Ponad to w wierszu występuje wiele wyszukanych epitetów, które były bardzo popularne w tej epoce. Inną cecha stylu literackiego w baroku jest metafora, która musi być niezwykła i prowokować do wielu rozwiązań interpretacyjnych. Takie też metafory występują w wierszu Samuela Twardowskiego:
„A wprzód włos po ramionach płynął bursztynowy,
Który, kiedy dosięgło słońce więc jej głowy,
Zajmował się płomieniem, przez ciche pioruny
Niecąc reperkussyje i żarliwe łuny
Po kosztownych pokojach.”
W powyższym fragmencie wiersza widoczna jest też przerzutnia, która również stosowana była w literaturze baroku w szczególności często pojawiała się w utworach Morsztyna. W wierszu występuje również oksymoron ?ciche pioruny?, który wykorzystuje dwa opozycyjne znaczeniowo wyrazy. Na końcu chciałbym zwrócić uwagę, że w barokowej literaturze bardzo ważny był tzw. koncept. Jest to wyszukany i nowatorski pomysł, dzięki któremu wiersz zmienia się w małe arcydzieło konceptualizmu. Myślę, ze w wierszu Twardowskiego również możemy spotkać się
z pewnym, ciekawym zamysłem opisu kobiety. Wszystkie wymienione przeze mnie środki stylistyczne charakteryzują styl literacki epoki baroku.
W wierszu widać też nawiązania do estetyki barokowej. Myślę, że wiersz Samuela Twardowskiego ?Reperkussyje i żarliwe łuny? jest wierszem w dużej mierze wzorowanym na stylu barokowym i odwołującym się do tej epoki.
