I. Ramowy plan wypowiedzi:
1. Określenie problemu:
– powody i metody przedstawiania motywu winy i kary przez twórców.
2. Rozwinięcie:
a) Zbrodnia i kara, Fiodor Dostojewski:
– historia Rodiona Raskolnikowa, jego stan psychiczny przed i po dokonaniu zbrodni,
– przyjaźń Soni i zesłanie na Syberię przyczyną odnowy moralnej Raskolnikowa,
– funkcje motywu: ewoluująca psychika, błądzenie rzeczą ludzką, kara adekwatna do winy.
b) Proces, Franz Kafka:
– historia Józefa K., styl życia stający się zarzutem w procesie, obawy i niepokoje związane z przebiegiem procesu,
– śmierć bohatera jako ostrzeżenie dla każdego człowieka.
c) Lilie, Adam Mickiewicz:
– historia mężobójczyni, strach przed odkryciem prawdy,
– winowajca musi ponieść karę taką, by być przestrogą dla innych,
– ludowa prawda moralna: nie ma winy bez kary.
d) Ballady i romanse, Władysław Broniewski:
– odwołanie do Romantyczności A. Mickiewicza, kontrast przedstawianych światów,
– niesprawiedliwość świata współczesnego, nawet zbrodnie przeciw ludzkości nie są karane.
3. Wnioski:
– okrutny świat inspiracją do wykorzystania motywu,
– funkcje: poznawcza, pouczająca, umoralniająca.
