wskaźniki płynności finansowej
wskaźniki tej grupy pozwalają ocenić czy firma posiada wystarczające zasoby finansowe do spłacenia zobowiązań bieżących (krótkoterminowych)
•wskaźnik płynności bieżącej – (cr)
(current ratio)
cr = aktywa bieźące/pasywa bieżące
wskaźnik ten informuje o tym, ile razy bieżące aktywa pokrywają pasywa bieżące.
•wskaźnik płynności podwyższonej – (qr)
(quick ratio)
qr = aktywa bieżące – zapasy/pasywa bieżące
wskaźnik ten informuje, jaki jest stosunek bieżących aktywów pomniejszonych o zapasy do bieżących zobowiązań.
występowanie istotnej różnicy w wysokości obu wskaźników oznacza, że zapasy stanowią znaczącą część aktywów bieżących.
wskaźnik płynności bieżącej jest zwykle wyższy niż płynności podwyższonej (szybkiej) a w przypadku gdy zapasy są bliskie zeru,qr jest bliskie cr.
wskaźnik qr oblicza się obok cr dlatego, że zapasy uznaje się na ogół za najmniej płynną część aktywów bieżących i zakładanie ich spieniężenia po cenach zbliżonych do wartości bilansowej w celu wywiązania się z zobowiązań w przypadku ich wymagalności jest mało realne.
wskaźniki zyskownności (rentowności)
pokazują oddziaływanie płynności finansowej zarządzania długiem i efektywności operacyjnej na ekonomiczne wyniki działania firmy.
•wskaźnik rentowności majątku
(stopa zysku) –(roa)
(rate of assets)
roa = zysk netto /aktywa ogółem
wskaźnik oznacza jaka kwota zysku netto przypada na każdą złotówke majątku firmy. określa tym samym ogólną zdolność aktywów firmy do generowania zysku netto a więc może stanowić miarę ich atrakcyjności.( im wyższy wskaźnik tym lepiej).
•wskaźnik rentowności kapitalu własnego – (roe)/ rate of equity
roe = zysk netto /kapitał własny
wskaźnik rentowności kapitału własnego pozwala ocenić rentowność zaangażowanego kapitału własnego. wysoka wartość tego wskaźnika wskazuje na korzystna sytuację finansową, szczególnie z punktu widzenia akcjonariuszy firmy.
• marża zysku netto –(npm)
(net profit margin)
npm = zysk netto / sprzedaż * 100%
wskaźnik informuje o wartości zysku netto przypadającego na każdą złotówkę sprzedanych produktów i towarów.
wskaźniki sprawności działania/ operacyjności
•wskaźnik obracalności aktywów – (at)
(assets turnover)
at = sprzedaż netto / aktywa
informuje, ile razy sprzedaz netto jest większa od majątku posiadanego przez przedsiębiorstwo. wskaźnik jest miarą produktywności majątku firmy.
•wskaźnik rotacji zapasów – (it)
(inventory turnover)
it = sprzedaż netto /przeciętny stan zapasów
wskaźnik informuje ile razy w ciągu danego okresu przedsiębiorstwo odnawia stan swoich zapasów. (wielkość wskaźnika zależy od specyfiki produkującego przedsiębiorstwa, jest on wyższy dla firm z krótkim procesem produkcyjnym, natomiast niższy dla firmy, w których wytworzenie produkcji trwa długo.
•wskaźnik rotacji należności – (rt)
(receivables turnover)
rt = sprzedaż netto / przeciętny stan należności
informuje, ile razy w ciągu danego okresu przedsiębiorstwo odnawia stan swoich należności. (wielkość wskaźnika zaleźy od polityki kredytowej przedsiębiorstwa- jest on wyższy dla firm prowadzących restrykcyjna politykę kredytową i oferujących krótkie terminy płatności za swoje produkty, natomiast niższy dla firm z łagodną polityką kredytową.
wskaźniki rotacji zapasów, należności czy zobowiązań często liczy się również w dniach obrotu np.
okres ściągania naleźności w dniach = średni stan należności/ sprzedaż netto * 360 dni
informuje, jaki jest przeciętny okres ściągania należności w firmie tzn. ile średnio upływa dni od sprzedaży produktów gotowych do wpływu gotówki z tego tytułu; wielkość wskaźnika zależy od polityki kredytowej dostawców przedsiębiorstwa. (jest on wyższ dla firm prowadzących łagodną politykę kredytową i oferujących długie terminy płatności za swoje produkty, natomiast niższy dla firm z restrykcyjną polityką kredytową, oferujących krótkie terminy płatności.
ocena efektywności inwestycji
ocena ta sprowadza się do porównania wielkości zainwestowanego kapitału (nakładow inwestycyjnych) z wielkością przyszłych dochodów uzyskiwanych z danej inwestycji
ocena efektywności zależy od:
– ustalenia własciwego zakresu rzeczowego, gwarantującego od strony technicznej uzyskanie określonych efektów eksploatacyjnych,
– własciwej wyceny nakładów inwestycyjnych,
– przeprowadzenie właściwej analizy finansowej projektu,
– własciwego oszacowania przyszłych dochodów inwestycyjnych w funkcji poprawnie opracowanej strategii, marketingowej oraz planu marketingu,
– poprawnie określonego okresu eksploatacji maszyn i urządzeń, czasu ich pracy w funkcji ceny nabycia,
– skorelowania wydajności kompleksu produkcyjnego itd.
metoda tradycyjna –miernik oceny efektywności :
– okres zwrotu nakładów
– prosta stopa zwrotu
okres zwrotu nakładów to czas, po upływie którego nastąpi zrównanie poniesionych nakładów z sumą wypracowanych przez ta inwestycję dochodów, tj. suma corocznych nadwyżek finansowych.
nadwyżkę finansową tworzą: zysk netto, amortyzacja, odsetki od kredytów, pożyczek, obligacji i zobowiązań długoterminowych w okresie eksploatacji (odsetki stanowiące koszty uzyskania przychodu).
nakład inwestycyjny
okres zwrotu = —————————————–
w latach średnioroczna nadwyżka
finansowa cf
do tak obliczonego okresu dodaje się oczywiście czas realizacji inwestycji.
wadą tego wskaźnika jest brak oceny, co dzieje się z inwestycją po okresie zwrotu nakładów, a także nie uwzględnienie wartości pieniądza w czasie.
prosta stopa zwrotu
prosta stopa zwrotu jest stosunkiem rocznego zysku wypracowanego przez projekt inwestycyjny do poniesionych nakładów inwestycyjnych (jest zatem miarą rentowności inwestycji – informuje jaka jest stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału.
stopę ta można porównać do oprocentowania lokat bankowych, obligacji skarbowych czy też do rentowności dotychczasowego kapitału własnego.
średnioroczny
stopa zwrotu wynik netto x 100 kapitału = ——————————–
własnego w % nakłady inwestycyjne
sfinansowane z kapitału
własnego
(średnioroczny wynik nett0)
stopa zwrotu + średnioroczne odsetki od
kapitału obcego kapitału) x 100
wydanego na = —————————————————-
inwestycję w % kapitał zaangażowany
obcego i —————————————————
własnego (nakłady inwestycyjne)
zasady rachunku: uśrednienia skali zysku, nieuwzględnienie zmiany wartości pieniądza w czasie –pln, dolar, euro.
metoda oceny dynamicznej efektywności inwestycji
dynamiczne metody oceny ekonomicznej efektywności inwestycji biorą pod uwagę wartość pieniądza w czasie.
pieniądz wydany dziś ma inną wartość niż pieniądz uzyskany w przyszłości (odległej)
w tej metodzie przyszłą wartość poprzez dyskontowanie sprowadza się do wartości aktualnej.
– istotne jest zatem ustalenie przewidywanych corocznych nadwyżek finansowych –cf
– przyjęcie właściwej stopy dyskontowej
– ustalenie okresu eksploatacji majątku powstałego z inwestycji, w którym majątek ten będzie w stanie przynosić dochody .
cztery główne kryteria oceny efektywności inwestycyjnej w ujęciu dynamicznym:
1. zaktualizowana wartość netto – npv
2. wskaźnik opłacalności (rentowności) inwestycji – r
3. zewnętrzna stopa zwrotu – irr
4. czas zwrotu zainwestowanego kapitału – t
npv
zaktualizowana wartośc netto (net present value), jest to różica między sumą rocznych zdyskontowanych nadwyżek finansowych wypracowanych przez majątek powstały z inwestycji a sumą zdyskontowanego zainwestowanego kapitału (suma nakładów inwestycyjnych).
n cf – i
npv = ………………
t (1 +i)
gdzie:
cf – nadwyżka finansowa w kolejnym roku objętym projekcją tj. wynik netto + amortyzacja
i – nakłady inwestycyjne
t – kolejny rok projekcji (t = 0,1,2,3,…n lat)
i – stopa dyskontowa
stopę dyskontową określa inwestor/deweloper i jest ona wyrazem oczekiwanej stopy zwrotu kapitału.
inwestor winien przy jej ustaleniu uwzględnić:
– dotyczczasową rentowność kapitału własnego,
– rentowność kapitału własnego średnią w branży, w jakiej działa lub w której będzie działał,
– rentowność kapitałów lokowanych w papierach wartościowych (obligacjach, akcjach itd.)
– średnie oprocentowanie kredytów długoterminowych w kraju i zagranicą oraz długoterminowych lokat bankowych,
– ryzyko gospodarcze związane z daną inwestycją.
należy pamiętać, że stopa dyskontowa jest jednocześnie wyrazem utraconych korzyści, określa, ile inwesttor mógłby zarobić lokując gdzie indziej wydany/wydane (pozyskany w kredycie kapitał) pieniądze np. kupując obligacje skarbowe.
inwestycja jest opłacalna wówczas, gdy npv jest równe wyższe od zera.
natomiast przy porównaniu konkurujących ze sobą projektów (przy tej samej stopie dyskontowej) należy się posłużyć wskaźnikiem rentowności (opłacalności) inwestycji.
wskaźnik rentowności mierzy korzyści, jakie uzyskuje inwestor z jednej złotówki zainwestowanego kapitału.
suma zdyskontowanych cf
r = ———————————————–
suma zdyskontowanych i
inwestycja jest opłacalna gdy:
r=1 lub jest większa od 1
irr
wewnętrzna stopa zwrotu – irr (internal rate of return) jest wskaźnikiem wewnętrznej rentowności, czyli jest to taka stopa dyskontowa, przy której suma zdyskontowanych nadwyżek finansowych jest równa sumie zdyskontowanych nakładów, innymi słowy irr jest to taka stopa dyskontowa przy której npv=o (aby inwestycja była opłacalna, wewnętrzna stopa zwrotu -irr musi być wyższa od stopy dyskontowej przyjętej do obliczania npv.
w praktyce irr jest wyznacznikiem maksymalnego oprocentowania poszukiwanego kredytu inwestycyjnego kapitalu obcego który nie obnizy efektywności inwestycji dla inwestora.
istotne jest zatem również ustalenie maksymalnego kosztu kapitału obcego (maksymalnego średniego oprocentowania); w praktyce w celu obliczenia irr przyjmuje się do dyskontowania – ebit
ebit – zysk przed spłatą odsetek i przed opodatkowaniem (zamiast cf)/earnings before interests and taxes).
to oznacza wyliczenie irr w dwu wariantach, a w szczególności:
wariant i
poszukiwanie stopy dyskontowej, przy której npv=0, przyjmując cf=wynik netto+ amortyzacja
wariant ii
poszukiwanie stopy dyskontowej, przy której npv=0, przyjmując ebit
t
czas zwrotu zainwestowanego kapitału –t jest to okres, po upływie którego skumulowana wartość zdyskontowanych nadwyżek finansowych – cf jest równa sumie zdyskontowanych nakładów inwestycyjnych -i. obliczenia te prowadzi się w rachunku kompensacyjnym według procedury związanej z wyliczeniem okresu zwrotu nakładów, z tym, że uwzględnia się w rachunku wartości zdyskontowane.
ponadto w rachunku oceny efektywności inwestycji uwzględnia się ustalenie progu rentowności.
wskaźniki rentowności
wskaźnik wynik na sprzedaży x 100
rentowności = ———————————————
sprzedaży w% obrót (przychody ze sprzedaży
produktów, towarów
wskaźnik wynik operacyjny x 100
rentowności = ——————————————-
operacyjnej w % obrót
wskaźnik wynik na działalności
rentowności gospodarczej
działalności = ———————————————–
gospodarczej w % obrót
wskaźnik wynik brutto x 100
rentowności = —————————————
brutto w % obrót
wskaźnik ebit x 100
rentowności = ———————-
ekonomicznej obrót
w %
wskaźnik wynik netto x 100
rentowności = ———————————-
ekonomicznej obrót
netto w%
ebit – jest to zysk przed spłatą odsetek oraz przed opodatkowaniem
ebit= wynik netto + odsetki + podatek dochodowy + dywidenda
analiza wskaźników rentowności pozwala określić jaki wpływ na wynik netto miały:
– działalność podstawowa/rentowność na sprzedaży do rentowności netto,
– działalność operacyjna/ rentowności na sprzedaży do rentowności operacyjnej
– działalność finansowa/rentowność operacyjna do rentowności na działalności gospodarczej,
– zysk i straty nadzwyczajne -rentowność brutto z rentowności na działalności gospodarczej
– obowiązkowe obciążenia wyniku –rentowność netto do rentowności brutto
poziom pożyczonego kapitału
zysk przed spłatą odsetek i przed opodatkowaniem – ebit powinien być wyznacznikiem poziomu pożyczonego kapitału za określony procent.
można również stwierdzić, iż dla bezpieczeństwa kredytobiorcy, odsetki pozyczonego kapitalu nie powinny być wyższe niż połowa ebit.
innymi słowy maksymalną kwotę pozyczonego na procent kapitału (kredytu obrotowego, inwestycyjnego0 można ustalić w następujący sposób:
ebbit:2 = maksymalna (optymalna) do zapłacenia kwota odsetek
maksymalna kwota
maksymalna odsetek x 100
kwota = ——————————————-
kredytów średnie oprecentowanie
pożyczonego kapitału
