Konwojowanie to czynnosc należąca do podstawowych zadań realizowanych przez wewnętrzne służby ochrony, jest to formą pełnienia służby przez jednego lub kilku konwojentów. Jego celem jest ochrona i zabezpieczenie konwojowanego mienia przed kradzieżą, rabunkiem, zniszczeniem i zaginięciem od chwili przejęcia opieki nad mieniem do momentu przekazania go w miejsce przeznaczenia. Istotą konwoju jest to, że mienie – niejednokrotnie wielkiej wartości – jest czasowo pozbawione ochrony stalowo-betonowych ścian skarbca i elektroniki zabezpieczeniowej – i zdane jedynie na ochronę fizyczną.
Wszystkie osoby wchodzące w skład konwoju wykonują zadania przysługujące im z racji pełnienia określonej funkcji, dzięki czemu mogą zapewnić ochronę i bezpieczeństwo konwojowanemu mieniu, a także bezwzględnie wypełniać rozkazy i polecenia dowódcy konwoju.
W skład konwoju wchodzą dowódca konwoju wraz ze swoim zastępcą, konwojent lub kilku konwojentów, konwojent kierunkowy, kierowca i inne wyznaczone osoby takie jak kasjer czy pracownik transportu. W mojej pracy postaram się omówić obowiązki jakie spoczywają każdym z poszczególnych członków konwoju.
Najważniejszą osobą jaka bierze udział w konwoju jest dowódca. Już przed rozpoczęciem konwoju ma do wykonania wiele odpowiedzialnych zadań. Na samym początku powinien zapoznać z trasą kierowców oraz przekazać im swoje uwagi. Do jego obowiązków należy również zorganizowanie służby konwojowej zgodnie z otrzymanymi od organizatora konwoju zadaniami i wytycznymi, oraz określenie zadań dotyczących zabezpieczenia mienia dla osób wchodzących w skład konwoju (kasjer, kierowca) oraz zadań dla poszczególnych konwojentów. Ważną rzeczą jaką dowódca konwoju wykonuje przed planowanym wyjazdem, jest także ustalanie sposobu łączności, sygnałów i znaków porozumiewawczych oraz zasad współdziałania w różnych sytuacjach. Przed rozpoczęciem konwoju dowódca ma za zadanie także uczestniczyć przy pobraniu mienia, a następnie przy jego zdaniu.
Po wyruszeniu konwoju, obowiązki jego dowódcy wcale się nie zmniejszają, wręcz przeciwnie, można powiedzieć że ulegają zwielokrotnieniu. W czasie jazdy dowódca reguluje prędkość kolumny i decyduje o ustawieniu pojazdów, mając na uwadze główne problemy bezpiecznego przejazdu (tj. jazdę na wprost, zakręty, zmianę pasa ruchu, włączanie się do ruchu czy występujące przeszkody). W razie konieczności zatrzymania lub postoju pojazdów konwoju (np. przejazd kolejowy, awaria, wypadek) organizuje ochronę samochodów z wartościami pieniężnymi wystawiając posterunki, co łaczy się w jeden główny obowiązek – czuwanie nad prawidłowym przebiegiem czynności konwojowych oraz podejmowanie decyzji dotyczących ochrony przewożonego mienia. W trakcie konwojowania, w zależności od zaistniałych wydarzeń dowódca konwoju podejmuje również decyzje dzięki którym konwojowane mienie ma zostać przekazane adresatowi w stanie nienaruszonym zgodnie z otrzymanymi wytycznymi. Do jego zadań należy również przestrzeganie postanowień instrukcji alarmowej orazinformowanie przełożonych o przebiegu czynności konwojowych i wykonaniu powierzonego zadania.
Dowódca konwoju w czasie wykonywania swoich zadań jest osobą najważniejszą i na jego barkach spoczywa ciężar dostarczenia mienia do miejsca przeznaczenia w stanie nienaruszonym. Wydaje on rozkazy oraz rozpożądza wszystkimi uczestnikami konwoju, a w razie potrzeby przejmuje obowiązki kasjera. Wszystko to ma na celu uniknięcie niebezpieczeństw mogących zagrozić konwojentom oraz chronionemu mieniu. Są to zadania niezwykle odpowiedzialne, a błąd w ich realizacji zagrozić może konwojowanemu mieniu, a nawet życiu konwojentów. W przypadku gdy dowódca nie będzie mógł wykonać tych zadań (choroba czy nawet śmierć) jego obowiązki przejmuje wyznaczony przez niego zastępca.
Następną osobą jaka bierze udział w konwoju jest konwojent. Podstawowym jego zadaniem jest przedewszystkim ochrona osób uczestniczących w konwoju a także przewożonego lub przenoszonego mienia, a także ścisłe wykonywanie poleceń dowódcy. Konwojent ma także obowiązek utrzymywać broń, amunicję, a także inny sprzęt będący na jego wyposażeniu w pełnej gotowości, aby w razie potrzeby móc go bez przeszkód urzyć w ochronie mienia a także własnego życia. Do jego zadań należy również obserwacja otoczenia aby odpowiednio wcześnie wykryć zagrożenie. W szczególnych przypadkach do zadań konwojenta dochodzą dodatkowo obowiązki kierowcy, gdy ten nie może wykonywać powierzonych mu zadań (np. zasłabł), w konwoju jednoosobowym wykonuje także zadania dowódcy, a w razie konieczności, w uzasadnionych sytuacjach i na jego polecenie konwojent przejmuje obowiązki pracownika transportu.
Kolejną osobą biorącą udział przy konwojowaniu jest konwojent kierunkowy. Na to stanowisko wybierana jest zwykle osoba z dużym doświadczeniem, ponieważ od jego doświadczenia i szybkości oceny sytuacji zależy nierozerwalność kolumny (uprzedza drogą radiową i przygotowywuje pozostałych członków konwoju do różnych manewrów), ma to znaczenie szczególnie w warunkach miejskich. Zajmuje on miejsce w pierwszym pojeździe obok kierowcy i obserwuje droge w dalszej perspektywie. Jego dodatkowymi zadaniami są obowiązki zastępcy dowódcy ponieważ zwykle to jego się wyznacza na tą funkcję z racji posiadania dużego doświadczenia.
Konwój z urzyciem pojazdu nie mógł by się odbyć bez kierowcy. Nie powinien on wykonywać czynności jakie są przewidziane dla konwojentów, może posiadać broń ale nie jest wliczony do liczby konwojentów. Do jego zadań należy przygotowanie samochodu do drogi tzn. usunięcie wszelkich usterek, zaopatrzenie go w niezbędną ilość paliwa, a także zadbanie aby wszystkie dodatkowe mechanizmy alarmowe dzialaly prawidłowo. Od chwili podstawienia pojazdu pod obiekt do czasu zakończenia konwoju kierowca nie może wyłączać silnika, ani wychodzić z pojazdu. Kierowca mając możliwość kontrolowania drogi w lusterkach wstecznych przez co jako pierwszy zobaczy czy konwój jest śledzony o czym musipoinformować dowódcę. Zadaniem jego jest także przestrzeganie zasad ruchu drogowego oraz jazda z największą prędkością dozwoloną na danym odcinku drogi. Kierowca musi się podporządkować rozkazom i wytycznym dowódcy a także konwojenta kierunkowego, nie może samowolnie zmieniać trasy. W przypadku bezpośredniego zagrożenia ma on za zadanie włączyć urządzenia alarmowe i starać się jak najszybciej opuścić zagrożoną strefę. W razie pożaru kierowca podejmuje akcję gaśniczą przy pomocy posiadanego w pojeździe sprzętu.
Osobą która reprezentuje właściciela konwojowanego mienia jest kasjer lub inny specjalista (np. saper). Jego zadaniami są pobranie i zdanie pod względem formalnym konwojowanego mienia. Jeżeli nie ma pracownika transportu przenosi on wartości do pojazdu i tak samo z niego. Musi on również stosować się do poleceń wydawanych mu przez dowódcę. W przypadku pożaru jego zadaniem jest podjęcie czynności ewakuacyjnych poprzez przenoszenie mienia w bezpieczne miejsce. Czasem gdy wielkość mienia przekracza możliwość wykonania załadunku w konwoju bierze udział pracownik transportu. Jego zadania ograniczają się do przenoszenia mienia, podporządkowania się rozkazom dowódcy i podjęcia czynności ewakuacyjnych na wypadek pożaru.
W mojej pracy można wyróżnić jeszcze jedną osobę, która mimo, że nie bierze bezpośrednio udziału w konwoju, jest z nim w pewien sposób powiązana. Mam tutaj na myśli dyspozytora, który odbiera meldunki od dowódcy i w razie porzeby zawiadamia odpowiednie służby typu policja, pogotowie czy też straż pożarna.
