O AUTORZE
Charles Dickens- urodzil sie w 1812 roku w rodzinie ubogiego urzednika . Gdy skonczyl 12 lat , zaczal juz zarabiac na swoje utrzymanie .Pracowal jako robotnik w fabryce , stenotypista w sadzie , sprawozdawca parlamentalny , dziennikarz i reporter . Pierwsze szkice publikowal pod pseudonimem Boz .W 1836 roku otrzymal propozycje zredagowania tekstu do serii rysunkow humorystycznych R.Seymura .Tekst rozrosl sie do rozmiarow powiesci pod tytulem ,, Klub Pickwica ” (1836-1837 , wydanie polskie 1870 ) .Ksiazka od razu zyskala wielka popularnosc .Podobnie jak inne powiesci tego autora : ,, Oliver Twist ” (1838, wydanie polskie 1846 ) , ,,Dawid Coperfield ” ( 1850 , wydanie polskie 1888) .Charlesa Dickensa nazywano pisarzem ,, czulego serca ” , poniewaz jednym z glownych tematow poruszanych w jego tworczosci jest troska o ludzi pokrzywdzonych przez los , a zwlaszcza biedne dzieci. W 1843 roku zmuszony trudna sytuacja finansowa postanowil napisac krotki , aktualny i poczytny utwor .Tak powstala ,, Opowiesc Wigilijna ” .Opowiadanie szybko zyskalo wielkie uznanie wsrod czytelnikow .Dickens , zachecony sukcesem , w okresie kolejnych Swiat Bozego Narodzenia pisal utwory , ktore zlozyly sie na cykl tak zwanych opowiesci gwiazdkowych ( ,,Opowiesc wigilijna ” 1843 , ,,Swierszcz za kominem ” 1845 , ,, Dzwony ” 1845 ).Charles Dickens zmarl w 1870 roku .
OPOWIESC WIGILIJNA – OPOWIADANIE
,,Opowiesc wigilijna” jest to opowiadanie , czyli utwor o niewielkich rozmiarach , napisany proza .Fabule stanowi jesen watek ( ciag zdarzen rozgrywajacych sie wokol danej postaci badz zagadnienia ) .Wszystkie wydarzenia opowiedziane w ,,Opowiesci wigilijnej ” dotycza przemiany charakteru Ebenezera Scroogea ( pojawienie sie kolejnych duchow , sceny z przeszlosci , terazniejszosci i przyszlosci Ebenezera i ludzi z nim zwiazanych ) .Jednowatkowa fabula wzbogacona jest partiami opisowymi ( np.opis wygladu pomieszczenia , w ktorym lezaly zwloki mezczyzny , opis dzielnicy biedakow w Londynie .
W opowiadaniu czesto eksponowana jest osoba narratora ( osoba opowiadajaca przebieg akcji w utworze pisanym proza , nalezaca do swiata fikcji literackiej , nietozsama z autorem ) .Wszechwiedzacy narrator czesto sie ujawnia , uzywajac czasownikow w 1, osobie liczby pojedynczej (np.,, Wzmianka o pogrzebie Marleya cofa mnie do miejsca , w ktorym zaczalem .Nalezy to w pelni zrozumiec , gdyz w przeciwnym razie nic niezwyklego nie wyniknie z historii , ktora mam zamiar opowiedziec ” ) lub w 1.osobie liczny mnogiej ( np.,,Gdybysmy nie byli absolutnie pewni tego , ze ojciec Hamleta zmarl przed rozpoczeciem sztuki (…)” ,, Na koniec zas , jak mawial maly Tim : Niech Bog nas blogoslawi , kazdego z nas ! ” oraz zwracajac sie bezposrednio do czytelnikow ( np. ,, Zwróccie uwage , iz nie chce przez to powiedziec , ze wiem – z mego wlasnego doswiadczenia – co jest takiego szczegolnego w martwocie gwozdzia w drzwiach ” , ,,(…)gdyby sie Wam zdarzylo ( co bardzo watpliwe ) ujrzec czlowieka , ktory smailby sie serdeczniej – sam rowniez chcialbym go poznac „)
Wydarzenia opisane w ,, Opowiesci wigilijnej ” laczy postac glownego bohatera .Duchy zabieraja Ebenezera Scroogea na wyprawe w przeszlosc ( Duch Wigilijnej Przeszlosci ) , terazniejszosc ( Duch Tegorocznej Wigilii) i przyszlosc ( Duch Przyszlych Wigilii ) .Kopozycja utworu oparta jest na tej wlasnie wedrowce .Opowiadanie sklada sie z pieciu rozdzialow . Pierwszy z nich stanowy wstep , w ktorym zawiazuje sie akcja .Kolejne trzy rozdzialy sa rozwinieciem ( pojawienie sie trzech duchow , wycieczki w czasie ) , ostatni podsumowaniem opowiesci ( zakonczenie wedrowki z duchami , zmiany w zyciu Scroogea ) .
BOHATEROWIE
Ebenezer Scrooge :
Ebenezera Scroogea poznajemy jako samotnego staruszka , niezwyklego skapca i egoiste , dla ktorego w zyciu liczyly se tylko pieniadze .Prowadzil firme ,, Scrooge&Marley ” , co prawda jego wspolnik , Marley , nie zyl juz od kilku lat ,ale Scrooge nie zmienil nazwy .Nie interesowal sie tym , co mysla o nim inni .Nie przejmowal sie ani swoim pracownikiem , ani jedynym krewnym , ani zupelnie obcymi ludzmi .Nigdy nie usmiechal sie do przechodniow , ktorych mijal na ulicy . Byl opryskliwy zarowno dla swojego kancelisty , jak i siostrzenca Freda . Nie utrzymywal kontaktow z jedynym krewnym , jaki mu zostal , mimo usilnych staran Freda . Kazde zaproszenie na bozonarodzeniowy obiad odrzucal w nieprzyjemny sposob .
Scrooge byl niezwykle skapym czlowiekiem .Swojemu kanceliscie , Bobowi Cratchitowi , wyplacal nedzna pensje , nie zwazajac na fakt , ze ma on na utrzmaniu zone i dzieci , a najmlodszy synek jest kaleka .Nigdynie wspieral instytucji prowadzacych dzialalnosc charytatywna ani biednych proszacych go o wsparcie . Nawet Swieta Nozego Narodzenie nie potrafily wzbudzic w nim odrobiny wspolczucia dla potrzebujacych , przeganial kolednikow i kwestujacych .Scrooge nie tylko nie dzielil sie swym majatkiem , ale i sam z niego nie korzystal .Oszczedzal na wszystkim , w zimie nie ogrzewal odpowiednio ani biura , ani mieszkania , ubieral sie i jadal bardzo skromnie .Swieta Bozego Narodzenia traktowal jako okres zbednej rozrzutnosci , placenia wygorowanych rachunkow . Wszystko przeliczal na pieniadze i ewentualne straty .W jego skrajnie racjonalnym podejsciu do zycia nie bylo miejsca na sentymenty , wspolczucie , przyjazn czy rodzine .Wartosc mialo tylko to , co przynosilo zysk , konkretna korzysc materialna .
Scroogea odmienilo dopiero spotkanie z trzema duchami : Duchem Wigilijnej Przeszlosci , Duchem Tegorocznej Wigilii i Duchem Przyszlych Wigilii .Nadejscie tych duchow zapowiedziala zjawa starego Jakuba Marleya .Ebenezera przerazil widok ducha wspolnika skutego lancuchami , tulajacego sie po ziemi .Przeciez obydwaj wiedli podobne zycie , byli samotni , tak samo skapi i zachlanni.Jednak Scrooge dostal druga szanse. Mogl uniknac kary podobnej do tej , jaka odbywala zjawa starego Jakuba .Wedrowka w przeszlosci przyszlosci , sceny z dziecinstwa , mlodosci i wizja tragicznego konca obudzily w zgorzknialym staruszku dobroc , wspoulczucie dla potrzebujacych . Przypomnialy mu , ze w zyciu tak naprawde nie licza sie tylko pieniadze , interesy .Majtek nie przyniesie szczescia , jesli nie ma osoby , z ktora mozna by sie z nim cieszyc .Ebenezer jako mlody czlowiek mial marzenia , narzeczona , przyjaciela , ale wszytsko to stracil , zaslepiony zadza posiadania .Przypomnial sobie , ze kiedys Swieta Bozego Narodzenia sprawialy mu wielka przyjemnosc , sam spiewal koledy i gral w zgadywanki .Juz po spotkaniu z pierwszym duchem Scrooge chcial zmienic swoje zycie , ale wycieczka z Duchem Przyszlych Wigilii wstrzasnela nim naprawde .Zobaczyl swoja smierc .Nie bylo ani jednej osoby , ktora by zaplakala za nim , ktora zajelaby sie jego martwym cialem .Co gorsza , pojawili sie ludzie , ktorzy ucieszyli sie z tej wiadomosci i tacy , ktorzy obdarowywali martwego bogacza . Nawet ci , z ktorymi robil interesy na gieldzie , nie szanowali go , nie odczuli jego straty i nie pozeganli dobrym slowem .Ebenezer Scrooge skorzystal z szansy , jaka otrzymal .Wyciagnal wnioski z tego , co zobaczyl , przypomnial sobie , co tak naprawde jest dla niego wazne , co liczysie w zyciu .POstanowil zmienic swoje postepowanie i tak zrobil .Glowny bohater ,, Opowiesci Wigilijnej ” , Ebenezer Scrooge , ulegl przemianie , czyli metamorfozie .Zgorzknialy , opryskliwy , samolubny skapiec stal sie opiekunczym , wesolym , szczodrym staruszkiem .
