Wypowiedzenie złożone:
– Zdania złożone współrzędne:
Zdanie złożone współrzędnie składa się z dwu wypowiedzeń pojedynczych pozostających w stosunku współrzędnym, czyli wzajemnie się
określających (cała treść jednego wypowiedzenia nabiera właściwego znaczenia i staje się w całości zrozumiała w zestawieniu z całą treścią drugiego wypowiedzenia składowego).
– Zdania łączne – treści zdań składowych współistnieją ze sobą w czasie i przestrzeni. Mogą być połączone spójnikami i, oraz, a, ani, ni lub bezspójnikowo, np. Jest bardzo zmęczona i szybko pójdzie spać. Zenek biega po korytarzu, a Jacek siedzi pod klasą.
– Zdanie rozłączne (alternatywne) – wypowiedzenia pozostają względem siebie w stosunku rozłączności, to znaczy istnienie jednej czynności wyklucza możliwość dokonania drugiej czynności. Najczęściej połączone są spójnikami albo, lub, czy, bądź, np. Pójdę do kina, albo będę
czytać książki.
– Zdanie przeciwstawne – treść wypowiedzenia drugiego przeciwstawia się treści pierwszego. Wypowiedzenia najczęściej połączone są spójnikami: ale, lecz, jednak, zaś, natomiast, np. Słońce już zaszło, ale było jeszcze zupełnie jasno.
Zdanie wynikowe – wypowiedzenia pozostają względem siebie w stosunku przyczynowym, tzn. jedno wyraża przyczynę, drugie zaś skutek.
Najczęściej połączone są spójnikami: więc, zatem, toteż, np. Dawniej nie było samochodów, toteż podróże trwały długo.
