Eliza Orzeszkowa jest jedną z czołowych pisarek epoki pozytywizmu, jest autorką powieści, nowel i tekstów publicystycznych. Dwukrotnie wystawiano jej kandydaturę do literackiej Nagrody Nobla. Na podstawie fragmentu zawartego w III tomie swej powieści pt. rNad Niemnemr1; autorka ukazuje konflikt między matką a synem, który zawiązuje się podczas rozmowy dotyczącej wychowania młodego człowieka. Uczestnikami konwersacji są Andrzejowa Korczyńska i jej syn r11; Zygmunt Korczyński.
Pani Korczyńska jest wdową po powstańcu, Andrzeju Korczyńskim, który starał się szerzyć wśród chłopów miłość do ojczyzny, kształcił ich oraz traktował jak równych sobie. Arystokratka kochała Andrzeja i całkowicie popierała zachowanie swojego męża, jednak sama nie mogła przełamać bariery wstrętu, jaką budziła w niej owa niższa klasa. Matka Zygmunta to kobieta zamożna, gdyż była właścicielką majątku Osowce. To także patriotka, dla której najważniejsze jest dobro narodu i dobro jej syna.
Zygmunt Korczyński to malarz, wykształcony za granicą, który w ojczyźnie nie może znaleźć natchnienia. Jest on również spadkobiercą majątku Osowce. Zygmunt jest dobrze wychowanym młodym mężczyzną będącym pod wpływem francuszczyzny. Gardzi on stylem życia, jaki prowadzi matka. Uważa, że jest on dla niej szkodliwy. Korczyński jest kosmopolitą, który lepiej czuje się przebywając poza Polską. To esteta, który pragnie przebywać wśród rzeczy pięknych, nie doceniając przy tym piękna ojczyzny. Liczy się dla niego rozrywka i walory estetyczne. Zygmunt jest pozbawiony wiary, przyjmuje cyniczną postawę ateisty, ponieważ wyzbył się miłości do Boga. Przedstawiony został również jako hedonista nastawiony wyłącznie na czerpanie przyjemności z życia. Matka jest pewna, że Zygmunt sprzeda odziedziczony po niej majątek i w ten sposób zerwie więzi z Polską. Korczyński nie czuje się patriotą, uważa walki powstańcze za bezsensowne, porównując je z grą hazardową.
Nałkowska przedstawia go jako bohatera negatywnego, uważającego się za syna cywilizacji, który kocha wygodne życie i jest znudzony polskością. Mężczyzna wyraźnie odcina się od ideałów głoszonych przez ojca, ironicznie też zwraca się do matki podczas rozmowy z nią. Takie zachowanie świadczy o braku szacunku do rodziców, którzy powinni być najważniejsi w życiu tego młodego człowieka.
Po śmierci męża jedyną pociechą Korczyńskiej i jedynym celem w jej życiu było wychowywanie syna na dobrego człowieka Matka izolowała go od innych ludzi. Broniła go od wszystkiego, co było pospolite. Broniła go przed widokiem pobliskiej wsi, izolując przy tym od chłopów. Przez to wysłała go na studia za granice. Skutkiem takiej izolacji jest brak szacunku Zygmunta do ludzi niższych klas i brak poczucia bliskości z ojczyzną. Z tego tez wynika postawa egoisty, jaką prezentuje młody Korczyński.
Prezentowany jest tu model wychowania, gdzie matka chcąc, by jej dziecko było w przyszłości dobre, doprowadza do tego, że staje się ono egoistycznym kosmopolitą, natomiast rozmowa, której się podjęli nie wpłynęła na ich dotychczasowe postawy.
